Ludmiła "Świętą" (urodzona około w Mielniku 860 roku, zmarła w Tetínie 16 września 921 roku)
Córka Sławibora, księcia pszowskiego lub milczańskiego.
Regentka Czech od 13 lutego do 15 września 921 roku.
Najpóźniej w 875 roku poślubiła Borzywoja I Przemyslid (urodzony w 852 lub 853 roku, zmarł w 895 roku), księcia Czech.
Męczennica i święta Kościoła katolickiego oraz prawosławnego.
Przeżyła swojego męża, a także dwóch synów, panujących kolejno w Czechach: Spitygniewa I (zmarł w 915 roku) i Wratysława I (zmarł w 921 roku). Wiadomo, że wychowywała syna Wratysława I - Wacława.
W roku 871, Ludmiła prawdopodobnie przyjęła na Morawach chrzest, miając wówczas 16 lat.
Zgodnie z wolą Wratysława władzę w Czechach przejęła jego matka Ludmiła, następca zmarłego bowiem, Wacław, miał dopiero 13 lat. Ludmiła zajęła się także wychowywaniem obu wnuków w duchu chrześcijaństwa. Wnet jednak regentką małoletniego Wacława ogłosiła się jego matka, poganka Drahomira, którą wsparł jej młodszy syn Bolesław, nie chcąc przyjąć zaszczepianej przez babkę wiary w Chrystusa.
Nie wiadomo, czy w lutym 921 roku w chwili śmierci ojca Wacław był pełnoletni. Wiadomo jednak, że doszło wtedy do sporu między Ludmiłą a jej synową, Drahomirą, wdową po Wratysławie I. Dawniej uważano, że Ludmiła była orędowniczką chrześcijaństwa i związków z Bawarią, z kolei Drahomira jawiła się jako zwolenniczka niezależności państwa Przemyślidów rebelii pogańskiej. Konflikt dotyczył też opieki nad synami Dragomiry.
Ludmiła musiała ustąpić. Opuściła Pragę i usunęła się do grodu Tetín. Na tamtejszym zamku 15 września 921 roku została zabita przez drużynników Drahomiry, prawdopodobnie Waregów. Według legendy została uduszona chustą, która później stała się jej atrybutem.
Księżna została pochowana nie w świątyni, lecz przy miejskim murze. Legendy mówią o cudach związanych z tym miejscem, nocą pojawiały się tam świece, a pewien ślepiec przejrzał, gdy dotknął mogiły. Po tym jak interwencja króla Niemiec Henryka I zdławiła rebelię pogańską jej wnuk książę Wacław I "Święty", w 925 roku, dokonał translacji szczątków i przeniósł relikwie do kościoła św. Jerzego w Pradze.
W ikonografii święta przedstawiana jest jako kobieta w średnim wieku, z krzyżem w prawej dłoni i lewą uniesioną w modlitewnym geście. Ubrana jest w skromne książęce szaty z koroną lub przepaską na głowie, przytrzymującą spadającą na ramiona białą chustą. W jej ubraniu najczęściej dominuje kolor żółty.
Święta Ludmiła jest patronką krainy czeskiej (łac. Bohemii) i Czech. Uważana jest za opiekunkę nawróconych, wdów oraz problemów z teściami.
Jej wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 16 września.
W Pradze i w Gnieźnie 10 listopada wspomina się przeniesienia relikwii świętej.
Cerkiew prawosławna wspomina męczennicę 16/29 września, tj. 29 września według kalendarza gregoriańskiego.
Żyła w czasach, gdy tak jak dzisiaj, być chrześcijaninem nie było łatwo. Sama ochrzczona była jako dorosła a prawdziwość swojej wiary, świadomego i dojrzałego wybierania Jezusa, ukazała swoim życiem i męczeńską śmiercią. Niedługo po tym, jak ze swoim mężem, księciem Bořivojem przyjęli chrzest, musieli uciekać ze swojego księstwa na Morawę, z powodu buntu, żądających powrotu do pogaństwa. Kiedy po czasie wrócili do domu, wspomagała rozwój chrześcijaństwa a przede wszystkim wychowywała w wierze a starała się o wykształcenie synów i wnuków.
Jest patronką wychowawców a katolickich szkół. Więcej o prawdziwości jej wiary wprowadzanej w życie świadczą okoliczności jej męczeńskiej śmierci chociaż nie zginęła z rąk pogańskich. Kiedy po śmierci jej męża i trzech synów objęła władzę w zemi jej synowa Drahomira, starsi powierzyli Ludmile wychowanie niepełnoletnich wnuków - następcy tronu. Drahomíra czuła ograniczenie swoich praw a chociaż była również chrześcijanką, chęć panowania i pycha doprowadziły ją do nienawiści a także zabójstwa. Św. Ludmila na odwrót, kiedy zorientowała się w sytuacji, nie trwała na swoim, ale przekazała wychowanie wnuków synowej a sama odeszła. Zrezygnowała z zaszczytnego zadania wychowania następcy tronu i ze swoich planów, powodowana chrzścijańską miłością ku tej, która była jej nieprzyjacielem. Dalsze losy swych wnuków powierzyła Bożej Opatrzności i nie zawiodła się. Chociaż nie uniknęła śmierci z rąk swojej synowej, jej wnuk Václav osiągnął świętość i przyczynił się do jej kanonizacji.
Z małżeństwa Borzywoja I i Ludmiły, pochodziło dwóch synów:
Spitygniew I (urodzony w 875 roku, zmarł w 915 roku), książę Czech, zmarł bezpotomnie,
Wratysław I (urodzony około 888 roku, zmarł 13 lutego 921 roku), książę Czech, po nim potomstwo.
Żródła:
Ludmiła Czeska w "WikipediA"
Święta Ludmiła - patronka prowincji czesko - słowackiej w "Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP Niepokalanej Poczętej"
Historia powszechna/Czechy Przemyślidów w "WIKIBOOKS"
28-09-2022