
Georges Jacques Danton (urodzony w Arcis-sur-Aube, 26 października 1759 roku, zmarł w Paryżu, 5 kwietnia 1794 roku)
Syn Jacques Danton, prokurator w Arcis-sur-Aube i Marie-Madeleine (Jeanne-Madeleine) Camut, córki stolarza.
Jeden z organizatorów i przywódców rewolucji francuskiej w 1789 roku. W latach 1789-1790 adwokat, znakomity mówca, członek Konwentu, członek Komuny Paryskiej od stycznia 1790 roku, członek i szef klubu kordelierów od 1791 roku, administrator departamentu paryskiego od stycznia 1791 roku, zastępca prokuratora Komuny Paryża od grudnia 1791 roku, minister sprawiedliwości i faktyczny szef rządu rewolucyjnego w 1792 roku, szef Komitetem Ocalenia Publicznego w 1793 roku, zarządca Francji od 10 sierpnia do 21 września 1792 roku, minister sprawiedliwości od 11 sierpnia do 11 października 1792 roku.
Poślubił 14 czerwca 1787 roku w kościele l'Saint-Germain-l'Auxerrois w Paryżu Antoinette Gabrielle Charpentier (urodzona 6 stycznia 1760 roku, zmarła 10 lutego 1793 roku), córką Jérôme François Charpentier, właściciela Café Parnasse lub Café de l'École w Paryżu. 1 lipca 1793 roku poślubił Louise Sébastienne Gély (urodzona w Paryżu, 3 marca 1776 roku, zmarła w Paryżu, 28 lipca 1856 roku), córkę Marca-Antoine'a Gély'ego, woźnego w parlamencie Paryża i członka klubu kordeliers.
Miał dwa przydomki: zwolennicy nazywali go "tytanem rewolucji", a przeciwnicy "szlachetnym dzikusem".
Danton był jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci Rewolucji Francuskiej. Z jednej strony wybitny polityk i patriota, a z drugiej demagog i skorumpowany człowiek.
W dzieciństwie został kilkukrotnie kopnięty przez rozjuszonego byka, co zdeformowało mu twarz na całe życie. Jako wybitnie zdolny syn ubogiego adwokata wykształcenie zdobył w Troyes w Szampanii, w szkole księży oratorianów. Już w wieku 15 lat chciał być świadkiem wielkich wydarzeń historycznych i odbył pieszą wędrówkę na koronację Ludwika XVI do Reims, gdzie króla nawet nie zobaczył z powodu ogromnego tłumu.
Po ukończeniu prawa na uniwersytecie paryskim praktykował w sądzie. Ożenił się z Antoinette Gabrielle Charpentier, córką właściciela kawiarni najpopularniejszej wśród elity paryskiej palestry Café Parnasse lub Café de l'École, zlokalizowanej od 1773 roku w miejscu obecnego sklepu La Samaritaine w Paryżu. Za pieniądze otrzymane od teścia otworzył biuro adwokackie i zmienił nazwisko na d'Anton (po wybuchu rewolucji powrócił do wcześniejszej, plebejskiej pisowni). Małżeństwo zaowocowało narodzinami czwórki dzieci:
François Danton (urodzony w maju 1788 roku, zmarł 24 kwietnia 1789 roku),
Antoine Danton (urodzony 18 czerwca 1790 roku, zmarł 14 czerwca 1858 roku), po nim tylko córk,
François-Georges Danton (urodzony 2 lutego 1792 roku, zmarł 18 czerwca 1848 roku), zmarł bezpotomnie,
chłopiec Danton (urodzony martwy w 1793 roku).
Danton odegrał kluczową rolę w pierwszej fazie Rewolucji Francuskiej. Zanim stał się sławny, brał udział w szturmie na Bastylię - znienawidzony symbol monarchii absolutnej. Uznanie wśród ludu Paryża i jakobinów zyskał sobie wystąpieniami w Zgromadzeniu Narodowym, w których potępiał niesprawiedliwość i korupcję.
W rewolucję zaangażował się dopiero przy wycofywaniu Regimentu Flandryjskiego (wezwanego do ochrony króla), czym zdobył sobie uznanie zarówno jakobinów, jak i sankiulotów. Szczególną popularnością zaczęły się cieszyć jego wystąpienia w Zgromadzeniu Narodowym, w których potępiał niesprawiedliwość i korupcję. Jednak w mniejszym gronie znajomych, pod wpływem alkoholu okazywał się sprzedajnym i pozbawionym skrupułów politykiem. Brał pieniądze od wszystkich: zarówno od dworu i księcia orleańskiego (za uśmierzanie zamieszek), jak i od Anglików (za ich wywoływanie). Uważał, iż rzeczą absolutnie prawidłową jest bogacenie się na rewolucji.
Wiosną 1792 roku należał do zwolenników wojny, a wkroczenie do Francji armii pruskiej pozwoliło mu dostać się na szczyt władzy. Kazał zamordować dowódcę Gwardii Narodowej markiza de Mandata i był głównym inspiratorem szturmu ludu paryskiego na Tuileries. Od 11 sierpnia do 11 października 1792 roku minister sprawiedliwości, w Tymczasowej Radzie Wykonawczej, latem i jesienią 1792 roku był faktycznym szefem rządu. Do legendy przeszły jego słowa wypowiedziane w przeddzień wybuchu I wojny koalicyjnej 2 września 1792 roku: "Do zwycięstwa trzeba nam odwagi, odwagi i jeszcze raz odwagi". W Konwencie, gdzie zajmował się głównie obroną narodową i polityką zagraniczną, zasiadał na ławach góry. Głosował za karą śmierci dla Ludwika XVI.
W 1793 roku, cztery miesiące po śmierci pierwszej żony Gabrielle, ożenił się z szesnastoletnią Louise Gély, wbrew rewolucyjnym ideałom ślubu udzielił im niezaprzysiężony ksiądz w Saint-Germain-des-Prés (świadkami byli Lucile i Camille Desmoulins). Dla innych znajomych wziął ślub w ratuszu paryskim. Para nie posiadał potomstwa. Dziesięć miesięcy po ślubie z Georges'em Danton'em została wdową - 5 kwietnia 1794 roku Georgesa Dantona został zgilotynowany. Dwa lata później wyszła za mąż za sekretarza generalnego zarządu departamentu paryskiego Claude-François-Étienne Dupina (urodzony w Metz, 30 września 1767 roku, zmarł w Paryżu, 11 listopada 1828 roku), który został baronem Cesarstwa.
Od kwietnia do lipca 1793 roku kierował - bez specjalnych osiągnięć - Komitetem Ocalenia Publicznego. Wysunął propozycję wytyczenia naturalnych granic Francji, starał się rozbić koalicję przez zawieranie odrębnych traktatów pokojowych i prowadził tajne rokowania w Berlinie, Londynie i Turynie. Pragnął porozumienia z żyrondystami, które nie doszło do skutku. Początkowo, jako inicjator powstania Trybunału Rewolucyjnego, zwalczał kontrrewolucję i Wściekłych. Potem, będąc przywódcą umiarkowanej frakcji jakobinów, od grudnia 1793 roku atakował też robespierrystów i ich politykę terroru, lecz w marcu 1794 roku opowiedział się za likwidacją hebertystów. Jego ataki przeciw kontrrewolucji nie przeszkadzały mu jednak kontaktować się z jej przedstawicielami (łączyły go dość bliskie, niewyjaśnione stosunki polityczne z Charles François Dumouriezem).
Z czasem stał się zwolennikiem polityki pobłażliwości i zgody narodowej, korzystnej dla nowej burżuazji, wzbogaconej m.in. na wykupie dóbr narodowych (sam Danton również dorobił się majątku). Był przywódcą plebejskiego skrzydła klubu kordelierów. Na przełomie 1793 i 1794 roku porzucił klubowy, radykalny program i stanął na czele własnej frakcji dantonistów, zwanych "pobłażliwymi". W konflikcie pomiędzy radykalnym góralami (jakobini i kordelierzy) i umiarkowanymi żyrondystami odegrał dość dwuznaczną rolę. Wprawdzie obok Robespierre'a i Marata uważany był za najważniejszego przywódcę radykałów, to jednak do końca próbował skleić porozumienie pomiędzy dwiema grupami członków Konwentu.
W konflikcie między radykalnymi góralami (jakobini i kordelierzy) i umiarkowanymi żyrondystami odegrał dość dwuznaczną rolę. Obok Maximiliena Robespierre'a i Jeana Marata był uważany za najważniejszego przywódcę radykałów, a z drugiej strony do końca dążył do porozumienia między zwaśnionymi stronami.
Po rozpętaniu terroru rewolucyjnego przez Robespierre'a - początkowo jego sprzymierzeńca, a potem zaciekłego wroga - rzucił z trybuny Konwentu głośne słowa, domagając się "oszczędnej gospodarki ludzką krwią".
W czasach terroru jakobińskiego poróżniony z Robespierre'm, nazywanym "Nieprzekupnym" (między innymi z powodu nieobyczajnego trybu życia Dantona i jego poglądów przyzwalających na dorabianie się przez rewolucyjnych wodzów), został oskarżony o spisek przeciw rządowi i zdradę kraju. Aresztowano go pod koniec marca 1794 roku razem z Camille'em Desmoulinsem i generałem François Josephem Westermannem (zwanym "rzeźnikiem z Wandei"), a następnie postawiono przed Trybunałem Rewolucyjnym (2-5 kwietnia). Mimo znakomitej obrony został skazany na śmierć i zgilotynowany. W drodze na szafot miał powiedzieć katu: "Nie zapomnij pokazać im mojej głowy. Warta jest tego". Proces Dantona był przyczyną powstania dekretu o wykluczeniu obrońców ze wszystkich procesów.
Jego akt zgonu został sporządzony 7 roku kwiatowego II (26 kwietnia 1794 roku) przez Urząd Stanu Cywilnego w Paryżu. Georges Jacques Danton został pochowany na cmentarzu Errancis, zwany także cmentarz Monceau lub cmentarz Mousseaux, to dawny cmentarz paryski z okresu rewolucyjnego. Swoją nazwę zawdzięcza miejscowości, która po starofrancusku oznaczała "kaleki", od czasownika "eraincier" może być domem wypoczynkowym dla rekonwalescentów lub rodzajem hospicjum.
O ocenę Dantona toczyły się spory polityczne i historiograficzne; występowali gorliwi apologeci (O. Aulard), a także oskarżyciele (Albert Mathiez). Obecnie przeważa tendencja raczej umiarkowana (G. Lefebvre): nie negując demagogii i korupcji Dantona, wskazuje się na jego rewolucyjny patriotyzm i nieprzeciętne talenty polityka.
Dantonowi nie można odmówić talentów oratorskich i patriotycznej postawy, a jednocześnie nie sposób pominąć ciemnej strony jego życiorysu. Pod wpływem alkoholu okazywał się sprzedajnym i pozbawionym skrupułów politykiem. Brał pieniądze od wszystkich, zarówno wrogów wewnętrznych jak i zewnętrznych, uważając za naturalne bogacenie się na rewolucji.
Żródła:
Georges Danton w "Wikipedia"
Georges Danton - rewolucja pożera własne dzieci w "PORTAL POLSKIEGO RADIA SA"
19-11-2020
18-11-2020