Henryk I Robertyng-Capet (urodzony w Reims, 14 [17] maja 1008 roku [w latach 1007-1008], albo między schyłkiem 1009 lub 1010 roku, zmarł w Palais de Vitry-aux-Loges, foret d'Orléans, Loiret, 4 sierpnia 1060 roku) herb

Syn Roberta II "Mądrego, Pobożnego" Robertyng-Capet, króla Francji, księcia Burgundii i Konstacji Bosonids z Arles, córki Wilhelma I (II) "Wyzwoliciela" Bosonids, hrabiego Arles i Prowansji i Adelajdy Ingelger-Anjou (Gâtinais-Anjou), królowej-współwładczyni Francji, córki Fulka II "Dobrego" Ingelger-Anjou (Gâtinais-Anjou), hrabiego Andegawenii.

Koregent Francji od 14 maja 1027 roku do 20 lipca 1031 roku, król Francji od 20 lipca 1031 roku do 4 sierpnia 1060 roku, książę Dolnej Burgundii od 25 stycznia 1016 roku do 14 maja 1027 roku.

Poślubił per procura w Deville w maju 1033 roku Matyldę Salicką (urodzona w Oosterbecke, 1027 roku, zmarła w Worms, w 1034 roku), córkę Konrada II "Starszego" Salickiego, księcia Frankonii, króla Niemiec, świętego cesarza rzymskiego i Gizeli Wetterau Szwabskiej, regentki Szwabii, współwładczyni Niemiec, współwładczyni Włoch, współwładczyni Świętego Cesarstwa Rzymskiego, współwładczyni Burgundii, córki Hermana II Wetterau, księcia Szwabii. Poślubił w 1043 roku Matylda Liudolfing-Brunonen Fryzyjska (urodzona w latach 1025-1026 lub w 1027 roku, zmarła w Paryżu, w 1044 roku), córkę Ludolfa (Liudolfa) Liudolfing-Brunonen, margrabiego Fryzji, zapewne identycznego z Ludolfem Liudolfing-Brunonen, "hrabia Brunszwiku" i Gizeli Ratpotonen, córki Hugona VIII Ratpotonen, hrabiego de Nordagu i d'Egisheim. Poślubił per procura 29 stycznia 1044 roku [1049 lub 1050 roku lub 19 maja 1051 roku], sponsalia de futuro 14 lub 19 maja 1051 roku w katedrze Notre-Dame w Reims Annę [Agnes] Jarosławówną Rurykowiczówną Kijowską (urodzona około 1024, 1032 lub 1036 roku, zmarła 5 wrzesnia między 1075 a 1089 rokiem, zapewne w 1079 roku), regentkę Francji, córkę Jarosława I "Mądrego" Rurykowicza, wielki książę kijowski i Ingegerdy (Ireny) Skötkonung [święta Anna Nowogrodzka], córki Olafa Skötkonunga Yngling, króla Szwecji.

Urodził się albo 14 (17) maja 1008 roku (w latach 1007-1008), albo między schyłkiem 1009 roku a majem następnego roku, być może w Reims.

25 czerwca 1016 roku ojciec nadał mu Burgundię, a po przedwczesnej śmierci starszego syna, Hugona Magnusa, doprowadził do wyboru Henryka na swego koregenta. Koronacja młodego króla miała miejsce 14 maja 1027 roku w katedrze Notre-Dame w Reims, a dokonał jej arcybiskup Ebles. Odtąd byli tam koronowani z paroma wyjątkami wszyscy kolejni władcy francuscy.

W 1029 roku wraz z młodszym bratem Robertem podniósł bunt przeciw ojcu, który przerwała dopiero śmierć Roberta II 20 lipca 1031 roku, czyniąca Henryka królem Francji. W roku następnym młodszy brat królewski, popierany przez królową matkę, wzniecił rebelię i w efekcie Henryk I zmuszony był odstąpić mu Burgundię.

Po objęciu tronu Henryk I zmuszony był do prowadzeniach ciągłych wojen ze swoimi wasalami i stałych ustępstw na ich rzecz.

Konflikt między braćmi, w którym Roberta wsparła część baronów, m.in. Odo II, hrabiego Blois, doprowadził Francję na krawędź, wojny domowej w latach 1029-1030, z trudem zażegnanej przed śmiercią przez Roberta II.

W 1026 roku, jeszcze za życia ojca, koronowany został na króla Francji, wbrew woli matki, faworyzującej jego młodszego brata Roberta. Matka Henryka, Konstancja z Prowansji, faworyzowała jego młodszego brata, Roberta, i po śmierci Roberta II w 1031 roku między braćmi doszło do otwartego konfliktu. Konstancja i Robert zyskali poparcie hrabiego Blois, Odona II. Po stronie Henryka stanął natomiast książę Normandii, Robert. Henrykowi udało się wkrótce dojść do porozumienia z bratem, zmuszony jednak został do przekazania mu Burgundii. Dwa lata później król pokonał również Odona.

W 1037 roku przeciw Henrykowi wystąpili synowie Odona, Stefan i Teobald. Henryk pokonał Stefana, a przy pomocy hrabiego Andegawenii Gotfryda II "Martela" zwyciężył wkrótce także Teobalda. Henryk musiał zapłacić wysoką cenę za swoje zwycięstwo. Na rzecz brata musiał zrzec się Burgundii. Pomoc księcia Normandii Roberta okupił przekazaniem mu Vexin, a za wsparcie ze strony Gotfryda musiał zgodzić się na oddanie mu Tours. W 1047 roku, po śmierci Roberta, tron normandzki objął jego syn, Wilhelm I "Zdobywca". Początkowo Henryk wspierał młodego księcia i przyszedł mu z pomocą w czasie bitwy pod Val-aux-Dunes. Wkrótce jednak między Henrykiem a Wilhelmem doszło do sporów, które przerodziły się w otwartą wojnę. W 1058 roku w bitwie pod Varaville wojska Henryka zostały pokonane przez siły Wilhelma.

Po objęciu tronu, dążąc do pacyfikacji nastrojów, przekazał w 1032 roku księstwo Burgundii bratu, okupującemu wraz ze zwolennikami części domeny kapetyńskicj. Po śmierci ostatniego króla Burgundii Rudolfa III "Próżniaka" w 1032 roku doszło do sojuszu Henryka I z cesarzem Konradem II przeciwko pretensjom Odona II, hrabiego Blois i wspierającego go królewskiego brata Roberta. Pokonany Odo w 1034 roku musiał prosić o pokój. Henryk I w podzięce za wsparcie przekazał księciu Normandii Robertowi "Diablowi" Vexin francuski.

Kolejna wojna z Odonem II zakończyła się jego śmiercią w bitwie pod Bar w 1037 roku i złamaniem oporu jego młodszych braci w 1041 roku.

Przez całe panowanie Henryk I podejmował próby umocnienia pozycji króla wobec wielkich wasali korony i poddania episkopatu kontroli królewskiej.

Początkowo wspierał walczącego o prawo do tronu normandzkiego syna Roberta "Diabła", Wilhelma I "Zdobywcę" w latach 1035-1047. Podejmowane później próby pokonania wzrastającej potęgi Wilhelma kończyły się niepowodzeniem i klęską pod Morlemer w 1054 roku oraz pod Varaville w 1058 roku, podobnie jak podjęta pod koniec życia próba odzyskania Lotaryngii.

Niepowodzenia spotkały również Henryka w prowadzonej przez niego polityce kościelnej. Spór z papieżem Leonem IX zakończył się porażką króla, który musiał się zgodzić na zwołanie przez papieża synodu w Reims. W okresie rządów Henryka I władza królów Francji uległa znacznemu osłabieniu. Niemniej Henrykowi udało się doprowadzić na krótko przed śmiercią do koronacji swego nieletniego syna Filipa I, zapewniając w ten sposób Kapetyngom zachowanie francuskiego tronu.

23 maja 1059 roku mianował współwładcą swego syna Filipa.

Zmarł 4 sierpnia 1060 w Vitry-en-Brie i został pochowany w królewskiej nekropolii w bazylice w Saint-Denis.

Według "Medievan Lands" Matilda Salicka, córka Konrada II "Starszego" Salickiego, króla Niemiec, świętego cesarza rzymskiego i Gizeli Szwabskiej, współwładczyni Niemiec, była narzeczoną od maja 1033 roku. Wipo nazywa "filia imperatoris Chuonradi et Gisela, Mahthilda" w czasie pochówku Matyldy w Worms w 1034 roku, precyzując, że została zaręczona z "Heinrico regi Francorum". Jej małżeństwo zostało zaaranżowane w celu potwierdzenia porozumienia pokojowego między królem Henrykiem, a cesarzem Konradem w Deville w maju 1033 roku. Jej nieobecność na liście krewnych w darowiznie "Chuonradus… Romanorum imperator augustus" dla kościoła w Worms na mocy statutu z dnia 30 stycznia 1034 roku sugeruje, że Mathilde zmarła po tej dacie, podczas gdy jej nieobecność na liście dzieci cesarza Konrada wymieniona w tym samym statucie można wytłumaczyć jej młodość.

Poślubił w 1043 roku Matilda de Frise, córkę Ludolfa (Liudolfa), margrabiego Fryzji, zapewne identycznego z Ludolfem, "hrabia Brunszwiku" i Gizeli, córki Hugona VIII, hrabiego Nordagu i Egisheim, z którą nie miał potomstwa. Następnie poślubił Annę Jarosławówną Kijowską, córkę Jarosława I "Mądrego", wielki książę kijowski i Ingegerdy (Ireny) Skötkonung, córki Olafa Skötkonunga, króla Szwecji, z którą miał czworo dzieci, w tym trzech synów i córkę. Z pozamałżeńskiego związku miał:

Jacques.


Żródła:

"KAPETYNGOWIE"- autor: Przemysław Jaworski - 2018


"Władcy, tyrani, dyktatorzy" - Alan Axelrod, Charles Phillips, Warszawa 2000


"Słownik władców świata" - Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza i Kamil Stepan, Kraków 2005


HENRI de France w "Medievan Lands" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk


HENRI de France w "Medievan Lands" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk

01-01-2024

26-09-2020