


Henryk II Robertyng-Capet-Valois-d'Orléans-Angoulęme (urodzony na zamku w Saint-Germain-en-Laye pod Paryżem, 31 marca 1519 roku, zmarł w Paryżu, 10 lipca 1559 roku) herb
Syn Franciszka I Robertyng-Capet-Valois-d'Orléans-Angoulęme, króla Francji i Klaudii Robertyng-Capet-Valois-d'Orléans, księżnej Bretanii i de Berry, hrabiny suo iure de Blois, de Ast, de Coucy, de Montfort, de Richemont, de Estampes i de Vertus, córki Ludwik XII Robertyng-Capet-Valois-d'Orléans, księcia d'Orléans, hrabiego de Blois, hrabiego de Valois i i para Francji, księcia Mediolanu, hrabiego d'Asti, tytularnego cesarza Bizancjum, delfina Viennois, króla Francji, króla Neapolu, księciaiure uxoris Bretanii , tytularnego króla Sycylii i Jerozolimy i Anny Robertyng-Capet-Dreux-Montfort, księżnej Bretanii.
Książę Orleanu od 31 marca 1519 roku do 31 marca 1547 roku, hrabia-delfin Delfinatu i d'Albon od 10 sierpnia 1536 roku do 31 marca 1547 roku, książę Bretanii od 9 lutego 1539 roku do 10 lipca 1559 roku, król Francji od 31 marca 1547 roku do 10 lipca 1559 roku.
Tytulara: Z Bożej łaski arcychrześcijański król Francji.
28 października 1533 w kościele Saint-Ferréol les Augustins w Marsylii poślubił Katarzynę de'Medici (urodzona w pałacu we Florencji, 13 kwietnia 1519 roku, zmarła na zamku w Blois, 5 stycznia 1589 roku), księżnę de Lauragais, hrabinę d'Auvergne [Owernii], księżnę de Bourbonnais (Burbonii), regentkę Francji, córkę Wawrzyńca (Lorenza) de'Medici, księcia Urbino i seniora de Pessaro, gubernatora Florencji i Magdaleny de La Tour d'Auvergne, córki Jana de la Tour d'Auvergne, hrabiego d'Auvergne [Owernii] i Lauraguas i Joanny "Młodszej" Robertyng-Capet-Bourbon.
Z rządami Henryka II, który panował we Francji w latach 1547-1559, łączą się brutalne prześladowania protestantów.
Na świat przyszedł 31 marca 1519 roku na zamku w Saint-Germain-en-Laye pod Paryżem i od urodzenia był tytułowany księciem Orleanu. Na mocy postanowień pokoju madryckiego z 14 stycznia 1526 roku wraz ze starszym bratem Franciszkiem został oddany jako zakładnik na dwór cesarza. Książęta przebywali w Hiszpanii od marca 1526 roku do lipca 1530 roku, wolność zagwarantował im pokój zawarty przez ich ojca z cesarzem 3 sierpnia 1529 roku w Cambrai. 26 września następnego roku Henryk został mianowany wielkim komorzym Francji, a po śmierci starszego brata 10 sierpnia 1536 roku odziedziczył status następcy tronu wraz z tytułem delfina Viennois. 9 lutego 1539 roku i ponownie 18 kwietnia 1540 roku został desygnowany księciem Bretanii.
Pobyt w habsburskiej niewoli pozostawił trwały ślad na jego psychice. Do Francji powrócił w 1530 roku. Wkrótce między Henrykiem a jego ojcem doszło do sporów wywołanych rywalizacją ich kochanek, Diany de Poitiers i Anny, księżnej d'Etampes.
Śmierć ojca 31 marca 1547 roku uczyniła go królem Francji. Sakra Henryka II miała miejsce 28 lipca 1547 roku w katedrze Notre-Dame w Reims, a dokonana została przez arcybiskupa kardynała Karola Lotaryńskiego.
Po przejęciu rządów Henryk II podjął działania zmierzające do usprawnienie aparatu administracyjnego państwa. Jednocześnie podjął kroki wymierzone przeciw protestantom.
Prowadzona od początku panowania represyjna polityka Henryka wobec protestantów, wkrótce powołał przy parlamencie paryskim chambreardente, tworząc w 1547 roku tzw. sądową "izbę gorejącą", z zadaniem zwalczania protestantów. Na mocy edyktu królewskiego, przyspieszyły przekształcenie się rosnącego obozu hugenockiego w stronnictwo polityczne. Przeobrażeniom uległa także partia katolicka.
Na arenie międzynarodowej W 1550 roku odebrał Anglii Boulogne, ostatnie angielskie posiadłości we Francji. W 1552 roku Henryk wznowił wojnę z cesarzem Karolem V.
Po umocnieniu sojuszy z protestanckimi książętami Rzeszy i Turcji w 1552 roku opanował terytoria tzw. Trzy Biskupstwa (Metz, Toul, Verdun), co było bezpośrednim powodem wybuchu wojny z Habsburgami niemieckimi i hiszpańskimi.
Po zerwaniu rozejmu z lat 1555-1556, zaatakowany przez wojska angielsko-nideilandzko-hiszpańskie, został pokonany w bitwie pod San Quentin w 1557 roku i Gravelingen w 1558 roku, mimo wszystko zdołał jednak odeprzeć ich ataki.
W 1558 roku odbił ostatni angielski przyczółek na kontynencie - twierdzę Calais.
Zgodnie z postanowieniami pokoju z Cateau-Cambrésis, zawartego osobno z Hiszpanią i osobno z Anglią w dniach 2-3 kwietnia 1559 roku, zrzekł się wszelkich pretensji do ziem włoskich (Mediolan, Neapol i Sycylia), zatrzymał jednak Calais oraz Trzy Biskupstwa i ostatecznie podpisał układ pokojowy z Habsburgami.
Zmęczenie kraju wojną i gigantyczne zadłużenie skarbu państwowego skłoniły go do zawarcia kompromisowych pokojów z Anglią i Hiszpanią w Cateau-Cambrćsis w 1559 roku, które wprawdzie zakończyły 65-letni okres wojen włoskich bez sukcesów. Na mocy zawartego pokoju Francja potwierdzała wyrzeczenie się jakichkolwiek pretensji do krajów włoskich, ale zlikwidowały ostatnie pozostałości wojny 100-letniej, utrzymują w swoich rękach Calais oraz Trzech Biskupstw.
Panowanie i życie Henryka przerwał tragiczny wypadek, do jakiego doszło podczas turnieju rycerskiego. Uderzony włócznią w głowę król został został śmiertelnie ranny 30 czerwca 1559 roku, turnieju urządzonego w Paryżu z okazji zaślubin jego najstarszej córki. Nieprzytomnego monarchę przeniesiono do pobliskiego pałacu hôtel de Tournelles, gdzie zmarł w dniu 10 lipca. Ciało Henryka spoczęło w królewskiej nekropolii w Saint-Denis, zaś jego serce oraz trzewia złożono tradycyjnie w klasztorze celestynów paryskich.
28 października 1533 roku w kościele Saint-Ferréol les Augustins w Marsylii poślubił Katarzynę Medycejską, córkę Wawrzyńca (Lorenza) Medyceusza, księcia Urbino i pana Pessaro, gubernatora Florencji, oraz jego żony Magdaleny de La Tour d'Auvergne, córki Jana de la Tour d'Auvergne, hrabiego d'Auvergne [Owernii] i de Lauraguas, z którym miała dziesięcioro dzieci. Ponadto posiadał kilka metres: od około 1538 roku, wedle innych danych od 1534 roku, w opinii części historyków związek ten miał charakter jedynie platoniczny - Diana de Poitiers (urodzona w Dauphiné, według różnych autorów 3 września 1499 roku lub 9 stycznia 1500 roku, zmarła w zamku Anet, 26 kwietnia 1566 roku), córkę Jana de Poitiers, wicehrabiego de Estoile i seniora de Saint-Vallier (wdowca po Marii de Valois "Bastarda Francji", córki Ludwika XI), oraz jego żony Joanny de Batarnay du Bouchage, córki Imberta de Batarnay, hrabiego Fesenzac oraz pana na Bouchage i Montrésor. Była damą dworu Ludwiki Sabaudzkiej, matki Franciszka I, a także obu małżonek tego króla, Klaudii Francuskiej i Eleonory Austriackiej. W 1514 roku została wydana za Ludwika de Brézé (urodzony około 1460 roku, zapewne w 1463 roku, zmarł 23 lipca 1531 roku), hrabiego de Maulévrier i wicehrabiego de Bec-Crespin, wielkiego seneszala Normandii, wielkiego łowczego Francji, syna Jakuba de Brézé, hrabiego Maulévrier, marszałka Normandii, doradcy i szambelana królewskiego, oraz poślubionej mu Szarlotty de Valois "Bastarda Francji (córki Karola VII "Zwycięskiego"), owocem tego mariażu były dwie córki. Jej związek ze znacznie młodszym Henrykiem trwał praktycznie przez całe jego życie (nie mieli dzieci, co zdaje się podtrzymywać tezę, iż nie byli kochankami. Błędnie przypisywana im córka Diana była w istocie dzieckiem Henryka i Filippy Duci), wywierała przez ten czas ogromny wpływ na króla. Po śmierci męża zachowała za zgodą Henryka II dochody z jego urzędów, tytułując się "seneszalową Normandii", uzyskała także prawo do zarządzania włościami zmarłego (Anet, Nogent i Bréval). Po śmierci ojca w 1539 roku zgłosiła pretensje do jego ziem, które po wygaśnięciu męskiej linii rodu de Poitiers przypadły formalnie francuskiej Koronie. Posługiwała się odtąd tytułem hrabiny Saint-Vallier. W 1547 roku otrzymała od króla dobra i zamek Chenonceau, w 1548 roku została kreowana księżną de Valentinois i de Diois (oba tytuły należały w przeszłości do jej rodu), a w 1553 roku została księżną d'Étampes. Po śmierci Henryka II w 1559 roku wydalono ją z dworu, była także zmuszona przekazać Katarzynie Medycejskiej Chenonceau, w zamian za który otrzymała jednak Chaumont. Pozostała także w posiadaniu większości dóbr, nadanych jej przez króla. Zmarła 26 kwietnia 1566 roku w zamku Anet, gdzie także została pochowana w kaplicy zamkowej. Podczas Wielkiej Rewolucji w 1795 roku kaplica i grobowiec Diany zostały sprofanowane, a jej ciało wrzucono do wykopanej w pobliżu mogiły. Odnalezione i zidentyfikowane w 2008 roku szczątki księżnej dwa lata później spoczęły na powrót w kaplicy zamku Anet.
Nieślubne potomstwo Henryka II:
z Filippą Duci (Duco, Desducs) (urodzona około 1520 roku, zmarła 15 października 1586 roku), seniorą de Coui i de Bléré-en-Touraine, damą dworu Katarzyny Medycejskiej, córką Jana Antoniego Duci z Piemontu, żoną Jana Bernardyna San Severino (de Saint-Severin) (zmarł około 1570 roku), ochmistrza dworu królewskiego:
córka - jej imię i losy nie są znane.
z Joanną (Janet) Stewart, we Francji zwaną "PIĘKNĄ SZKOTKĄ" (urodzona 17 lipca 1502 roku lub 1510 roku, zmarła 22 sierpnia między 1560 a 1563 rokiem, zapewne 20 lutego 1562 roku), damą dworu Marii, królowej Szkocji, małżonki Franciszka II, córką Jakuba IV Stewart (Stuart), króla Szkocji, i jego kochanki Agnieszki (Izabeli) Stewart, córki Jakuba Stewarta, earla de Buchan, od 1525 roku żoną Malkolma Fleminga, lorda Fleming (urodzony około 1494 roku, poległ pod Pinkie Cleugh, 10 września 1547 roku), któremu urodziła liczne dzieci, metresą królewską od około 1450 roku:
Henryk "Bastard d'Angoulęme, Bastard de Valois", Kawalere d'Angoulęme" (urodzony wiosną 1551 roku, zmarł 2 czerwca 1586 roku), w 1562 roku został świeckim opatem w La Chaise-Dieu, a w 1573 roku w klasztorze św. Piotra w Clairac, a ponadto otrzymał nominację na wielkiego przeora joannitów francuskich. Uczestniczył w rzezi hugenotów podczas nocy św. Bartłomieja w 1572 roku, a w latach 1572-1573, pod rozkazami przyrodniego brata, księcia andegaweńskiego (późniejszego Henryka III), brał udział w oblężeniu Roszeli (La Rochelle). Między 1578 a 1579 rokiem pełnił urząd kapitana floty Lewantu, a w 1579 roku został mianowany gubernatorem Prowansji. Zginął w pojedynku z Filipem Altoviti, baronem de Castellane (także odniósł śmiertelne rany), 2 czerwca 1586 roku w Aix-en-Provence. Spoczął w tamtejszym kościele karmelitów.
z Nicole de Savigny (urodzona w 1535 roku, zmarła 4 marca 1590 roku), baronową Saint-Rémy, seniora de Fontette, de Châtellier i de Noes, damą dworu Katarzyny Medycejskiej, córką Wilhelma de Savigny, seniora de Sailly oraz barona de Givry i de Thuilliers, oraz Nicole de Maretz, wdową po Janie de Ville (zmarł w 1552 roku), baronie de Saint-Rémy, seniorze de Fontette, dochowała się z nim dwojga dzieci), metresą królewską od 1556 roku:
Henryk de Saint-Rémy "HENRI-MONSIEUR" (orodzony w 1557 roku, zmarł 14 lutego 1621 roku), baronem de Fontette, de Bazoilles, de Beauvoir i de Essoyes, seniorem de Noes, gubernatorem de Châteauvillain, jak również pułkownikiem królewskiej kawalerii. Urodzony w Paryżu w 1557 roku. Zmarł 14 lutego 1621 roku w Paryżu i spoczął w tamtejszym kościele Saint-Sulpice (św. Sulpicjusza), po nim ród de VALOIS-SAINT-RÉMY.
z nieznaną kobietą:
Jan de Morel.
Żródła:
"Słownik władców Europy średniowiecznej" - pod redakcją Józef Dobosza i Macieja Serwańskiego
"Słownik władców świata" - Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza i Kamil Stepan, Kraków 2005
"WALEZJUSZE"- autor: Przemysław Jaworski - 2018
"Władcy, tyrani, dyktatorzy" - Alan Axelrod, Charles Phillips, Warszawa 2000
12-11-2020
10-11-2020