
Ludwik I "Pobożny, Dobrotliwy, Rzymski" Pépinnide-Caroling (urodzony w Casseuil-sur-Garonne, 16 kwietnia lub w początkach sierpnia 778 roku, zmarł w Ingelheim am Rhein, 20 czerwca 840 roku) herb
Syn Karola I "Wielkiego" Pépinnide-Caroling, casarza rzymskiego, króla Zachodnich Fraków i Hildegardy Agilolfinges-Garolden z Vinzgau, córki Gerold I Agilolfinges-Garolden z Vinzgau, margrabiego Marchii Awarskiej, prefekta Bawarii.
Król Akwitanii od 15 kwietnia 781 roku do 28 stycznia 814 roku, koregent od 11 września 813 roku do 28 stycznia 814 roku, król Franków i król Italii, cesarz rzymski od 28 stycznia 814 roku do 1 października 833 roku i od 1 marca 834 roku do 20 czerwca 840 roku.
Tytulara: Z Bożej łaski cesarz Rzymski, zawsze August, król Franków i Burgundii, książę Neustrii, Akwitanii i Austrazji.
W 794 roku poślubił Ermengarde (Irmingarda, Irmgarda) Roberting (urodzona w Hesbaye, Liege, około 778 roku, zmarła w Angers, 3 października 818 roku), córkę Enguerranda (Ingrama) Roberting, hrabiego de Hesbaye. W kaplicy pałacowej w Akwizgranie, w lutym 819 roku poślubił Judyty Welf von Altdorf (urodzona w 800 roku, zmarła w Tours, 19 kwietnia 843 roku), córkę Welfa I, hrabiego d'Altdorf i Jadwigi (Heilwigi) Sakskiej.
Najmłodszy syn Karola "Wielkiego" i Hildegardy. Urodził się jako jeden z bliźniaków 16 kwietnia lub w początkach sierpnia 778 roku w Cassinogilum (Cassanoilum), identyfikowanym zazwyczaj z Chasseneuil-du-Poitou koło Poitiers, a także z Casseneuil i z Casseuil opodal La Réole. Otrzymał stare merowińskie imię (Chlodwig).
Przymiotnik "Pobożny" (Pius), którym określano go już za życia, był początkowo jedynie epitetem, który w X wieku przekształcił się w przydomek; znane są także przydomki "Dobrotliwy" oraz "Rzymski".
15 kwietnia 781 roku w Rzymie został wybrany królem Akwitanii i osadzony przez ojca jako formalny wicekról w Akwitanii, i tego samego dnia miała miejsce jego koronacja, której dokonał papież Hadrian I. Szczególnie poświęcał się rozbudowie organizacji kościelnej w swoim królestwie. Po osiągnięciu pełnoletności w 791 roku skoncentrował się na rozbudowie lokalnej struktury kościelnej (wprowadzanie reguły benedyktyńskiej w klasztorach akwitańskich, reforma liturgii).
W kilku wyprawach wojennych zabezpieczył południowo-wschodnich granicę państwa. Zgodnie z przygotowanym przez ojca planem podziału państwa "Divisio regnorum" z 806 roku mial pozostać władcą Akwitanii, lecz wobec przedwczesnego zgonu starszych braci Karola i Pepina został ostatecznie spadkobiercą całego imperium karolińskiego.
Po śmierci starszych braci, Pepina w 810 roku i później Karola w 811 roku i 11 września tego samego roku w Akwizgranie został powołany na współcesarza-koregenta ojca - i koronowany w kaplicy pałacowej (obecnie w obrębie katedry akwizgrańskiej). Powtórna sakra Ludwika I odbyła się na przełomie lipca i sierpnia lub też w październiku (zapewne 5 października) 816 roku w Reims, a tym razem namaszczenia dokonał papież Stefan IV (V).
Po rychlej śmierci Karola "Wielkiego" w 814 roku przejął władzę, zmieniając większość najważniejszych doradców i program rządów [Renovatio imperium Francorum]. Kontynuował proces konsolidacji krain wchodzących w skład imperium, zatwierdził swego bratanka Bernharda jako króla Italii w 814 roku, przekazał synom Lotarowi i Pepinowi odpowiednio Bawarię i Akwilanię, zmusił swe siostry do wstąpienia do klasztoru. Już w 817 roku uregulował sprawy następstwa tronu. Przygotowany wówczas dokument [Ordinatio imperii] zakładał, że po jego śmierci państwo frankońskie pozostanie całością pod berłem Lotara I (mianowanego od razu współcesarzem), młodsi zaś synowie będą władali w swych królestwach pod jego zwierzchnością. Regulacja ta wywołała bunt króla Italii Bernharda, popieranego przez opozycję, wśród której byli dawni doradcy Karola "Wielkiego". Po szybkim stłumieniu rebelii Bernhard został oślepiony i zmarł wskutek powikłań zdrowotnych w 818 roku, popierający go biskupi i hrabiowie stracili urzędy, a wielu pomniejszych rebeliantów skazano na śmierć lub oślepienie. Drogo i Hugo, przyrodni bracia cesarza, jako potencjalni rywale zostali zmuszeni do wstąpienia do klasztoru.
Dążąc do ograniczenia roli możnowładców, Ludwik opierał się na hierarchii duchownej. Podczas spotkania z papieżem Stefanem IV (V) w 816 roku potwierdził opiekę cesarstwa nad Państwem Kościelnym. W wystawionym dla papieża Paschalisa I tzw. Pactum Ludovicianum w 817 roku potwierdził suwerenną władzę papieską na terenach objętych donacją Pepina i zrzekł się prawa zatwierdzania elekcji papieskich.
W 817 roku na zjeździe książąt w Wormacji ogłosił statut Ordinatio imperii, wedle którego jego najstarszy syn Lotar - kreowany współcesarzem - miał po śmierci ojca objąć zwierzchnią władzę nad imperium Karolingów, a młodsi bracia zostali jego wasalami na tronach królewskich Akwitanii i Bawarii.
Jego koncepcja polityczna - Renovatio imperii Francorum - zakładała ujednolicenie imperium w duchu zasad chrześcijańskich, czego wyrazem była m.in. próba zastąpienia mnogich praw plemiennych przez nowe prawo oparte na zasadach biblijnych, które opracował biskup Agobard z Lyonu. Przy współudziale Benedykta z Aniane kontynuował reformę Kościoła zapoczątkowaną przez swojego ojca. W Ordinatio imperii z 817 roku przeciwstawił się tradycji podziału państwa między synów panującego nową zasadę, według której najstarszy syn, Lotar, został współcesarzem Ludwika i po jego śmierci miał objąć pełnię władzy w państwie, zaś młodsi bracia, podporządkowani mu, mieli zostać osadzeni na tronach królewskich w krajach o szczególnym znaczeniu w państwie, jak Akwitania i Bawaria. Gdy w 829 roku Ludwik nadał pochodzącemu z drugiego małżeństwa Karolowi "Łysemu" osobną dzielnicę, łamiąc tym samym swoje wcześniejsze postanowienia, wywołał bunt starszych synów.
W celu poprawy efektywności władz lokalnych Ludwik dokonywał zmian organizacyjnych w wojsku i administracji, rozwijał system jej kontroli przez, wysłanników (missi), wprowadził hrabstwa w Alcmanii. Reformy prawne objęły m.in. nową formę "Sądu Bożego", rozszerzenie ochrony prawnej duchowieństwa, wdów i sierot. Stopniowo coraz większy wpływ na działalność cesarza (znanego z poddawania się wpływom otoczenia) wywierali jego druga żona Judyta z rodu Welfów, jej krewni i stronnicy. Po zmianie ekipy doradców przywrócił zgodny z koncepcją Karola "Wielkiego" silny nadzór cesarstwa nad Państwem Kościelnym i wyborem papieża na mocy Constitutio Romana, z 824 roku.
Po urodzeniu się syna Karola w 823 roku Judyta konsekwentnie dążyła do powiększenia znaczenia swego rodu i zabezpieczenia pozycji syna. Dokonany przez Ludwika kolejny podział ziem w 829 roku, w którym maleniu Karolowi przypisane zostały Szwabia, Recja i część Burgundii (co zmniejszało udziały starszych synów) doprowadził do sporów wewnętrznych, w których starszych synów cesarskich wsparła kolejna grupa odsuniętych doradców cesarskich w latach 829-830, zwolenników utrzymania jedności państwa. Utrzymując kontakty z synami cesarza, doprowadzili oni do czasowego wygania Judyty do klasztoru, a jej wpływowi bracia utracili urzędy. Ostatecznie rewolta skończyła się bez walk: większość buntowników zesłano do klasztorów, a obszar przeznaczony dla Pepina został pomniejszony o Akwilanię, która także przypadła Karolowi. Cesarz zdołał stłumić także dwa kolejne powstania synów (Ludwika "Niemieckiego" w 832 roku i Pepina w 833 roku), lecz podczas następnego buntu, wznieconego przez wszystkich trzech synów, którzy pozyskali dla swych racji papieża Grzegorza IV w 833 roku, wojska cesarskie przeszły pod Kolmarem na stronę rebeliantów, a Ludwik wraz z Judytą dostali się do niewoli.
30 czerwca 833 roku w bitwie pod Kolmarem Ludwik został pokonany przez Lotara, który podczas zjazdu w Compiegne 1 października 833 roku wymógł na ojcu pokajania się, zmuszony do wyznania grzechów, pozbawiony insygniów i zmuszony do zrzeczenie się korony, a nastepnie umieszcony w klasztorze św. Medarda w Soissons. Kryzysu państwa, spowodowanego wojną domową, nie udało mu się przezwyciężyć aż do śmierci.
Rychło jednak Lotar utracił władzę i wycofał się do Italii w 834 roku, co pozwoliło Ludwikowi na powrót objąć rządy w imperium. 28 lutego 835 roku w Metzu został on po raz kolejny namaszczony.
Jednak za staraniem Ludwika "Niemieckiego" i Pepina, obawiających się nadmiernego wzrostu sił Lotara, został w 834 roku uwolniony i ponownie osadzony na tronie. Powszechne oburzenie przeciwko Lotarowi I (którego ojciec zamierzał wygnać z państwa) spowodowało jego wycofanie się do Italii. Nowa regulacja z 837 roku jeszcze mocniej faworyzowała Karola, co wywołało kolejny bunt Ludwika "Niemieckiego", zduszony przez, cesarza. Po śmierci Pepina w 838 roku z inicjatywy cesarzowej Judyty doszło do pojednania cesarza z Lotarem I i nowego podziału państwa w 839 roku pomiędzy obu synów. Ludwik "Niemiecki", któremu miała pozostać tylko peryferyjna Bawaria, zbuntował się ponownie. Podczas tłumienia tego zbrojnego sprzeciwu Ludwik "Pobożny" zmarł 20 czerwca 840 roku w obozie wojskowym na reńskiej wyspie w pobliżu ulubionej rezydencji w Ingelheim. Został pochowany w kościele klasztornym opactwa benedyktynów pw. św. Arnulfa w Metzu.
Pod panowaniem Ludwika nasilały się tendencje separatystyczne w państwie - Bretończycy ogłosili swoją niezależność, wybuchło powstanie Słowian nad Drawą i Sawą. Wewnętrzne walki o tron duński na pewien czas gwarantowały spokój na granicach północnych, ale już pod koniec panowania Ludwika nasiliła się ekspansja duńska. Ludwik nie zdołał ani pogłębić jedności państwa, ani zapobiec jego rozpadowi.
Nie brał udziału w trwających na granicach imperium walkach (z Saraccnami, Baskami i Danami, od 817 roku pierwsze napady Normanów), pozostawiając dowodzenie lokalnym hrabiom i margrabiom. Stanął na czele wyprawy, która podporządkowała cesarstwu Bretanię w 818 roku. Zawarty w 820 roku pokój z Saracenami był nietrwały. Już w 821 roku zaatakowali oni Marchię Hiszpańską, a w 827 roku obiegli Barcelonę. Równocześnie doszło do buntu Basków w 826 roku, Słowianie rozpoczęli najazdy na Istrię, po nieudanych negocjacjach w latach 824-826, Bułgarzy pod wodzą Omutraga zajęli Panonię w 827 roku. Próba chrystianizacji Danii od 822 roku, przyniosła połowiczne i nietrwale rezultaty.
Z dwóch prawowitych żona miał dziesięcioro dzieci i ponadto posiadał jednego syna z poza małżeńskiego związku:
Arnoul (urodzony w 794 roku, zmarł?), hrabia de Sens.

Żródła:
"Słownik władców świata" - Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza i Kamil Stepan, Kraków 2005
"Słownik władców Europy średniowiecznej" - pod redakcją Józef Dobosza i Macieja Serwańskiego
"KAROLINGOWIE IX-X w."- autor: Przemysław Jaworski - 2018
07-06-2020
25-05-2020