Napoléon IV Louis Eugene Jean Joseph "Loulou" Bonaparte (urodzony w zamku Tuileries w Paryżu, 16 marca 1856 roku, zmarł w Qweqwe [Królestwo Zulusów], 1 czerwca 1879 roku) herb

Syn Napoléona III Bonapartego, Jego Imperialnej i Królewskiej Wysokość księcia Holandii, księcia-prezydenta Republiki Francuskiej, szefa rządu Republiki Francuskiej, Jego Cesarskiej Wysokość cesarza Francuzów, księcia Andory i Eugénii Marii de Palafox-Portocarrero de Guzmán y Kirkpatrick de Montijo, IX hrabiny de Teba, markizy de Moya, markizy d'Ardales, regentki Cesarstwa Francuzów, córki Cypriena de Palafox de Guzmán y Portocarrero, hrabiego de Montijo, Granda Hiszpanii.

Jego Cesarska Wysokość książę cesarski, Syn Francji i następca tronu II Cesarstwa Francuskiego od 16 marca 1856 roku do 4 września 1870 roku, tytularny cesarz Francuzów i pretendent do tronu Cesarstwa Francuzów od 9 stycznia 1873 roku do 1 czerwca 1879 roku.

Jedyny syn cesarza Francuzów Napoleona III i jego małżonki cesarzowej Eugenii i ostatni następca tronu II Cesarstwa Francuskiego z oficjalnym tytułem książę cesarski i Syn Francji, bonapartystyczny pretendent do tronu Francji od 1873 roku, jako Napoleon IV.

Napoleon III był, po zgonie brata Napoleona Ludwika (zmarł w roku 1831 roku) i stryja Józefa Bonaparte (zmarł w 1844 roku), jedynym przedstawicielem starszej linii dynastii i po jego bezdzietnej śmierci prawa do tronu cesarskiego przeszłyby na nielubianego kuzyna, księcia Napoleona zwanego "Plonplon", syna byłego króla Westfalii Hieronima Bonapartego, wielka była zatem radość pary cesarskiej, gdy po trzech latach małżeństwa urodził im się 16 marca 1856 roku syn zwany przez rodziców "Loulou" (od Louisa). Pierwszą edukację młody napoleonida odbierał w domu, w rodzinnym pałacu Tuileries w Paryżu wraz ze swymi kuzynkami, księżniczkami Alba. Przystosowywano go także od dzieciństwa do kariery wojskowej (jak przystało członkowi dynastii Bonapartych), do której wątły i chorowity chłopiec właściwie się nie nadawał.

Po wybuchu wojny francusko-niemieckiej w 1870 roku czternastoletni Louis wysłany został przez ojca jako obserwator na front koło Metzu i rzeczywistość wojny, którą teraz ujrzał, wywołała w nim głęboki uraz psychiczny. Po przegranej wojnie ta ostatnia z francuskich monarchii została obalona i cesarzowa wraz z synem udała się na wygnanie do Anglii, gdzie wkrótce dołączył się do nich więziony dotychczas w Kassel były cesarz Napoleon III. Cesarska rodzina osiedliła się w wynajętym pałacyku Camden House w miejscowości Chislehurst w hrabstwie Kent (dziś część Londynu w dystrykcie Bromley), gdzie Napoleon III zmarł na kamicę nerkową 9 stycznia 1873 roku.

Wcale nie tak nieliczni bonapartyści we Francji obwołali wówczas młodego księcia cesarzem jako Napoleona IV i przywódcą ich ruchu, który swą koncepcję monarchii przeciwstawiał legitymistom (zwolennikom Henryka hrabiego de Chambord, ostatniego potomka Karola X) oraz orleanistom (zwolennikom wygnanej w 1848 roku orleańskiej linii Burbonów). Tymczasem Louis, mimo szoku doznanego na wojnie 1870 roku, przygotowywał się do kariery wojskowej jako oficer artylerii (idąc śladami wielkiego przodka, Napoleona I) i uczęszczał do szkoły kadetów w Woolwich, którą mimo trudności językowych ukończył z wyróżnieniem w 1878 roku, po czym odbył podróż do krewnych w Skandynawii (panujący wówczas w Szwecji i Norwegii Oskar II był jak on prawnukiem cesarzowej Józefiny).

W 1879 roku uzyskał zezwolenie na przyłączenie się do armii brytyjskiej jako obserwator i udał się do Afryki Południowej, gdzie oddziały brytyjskie walczyły z siłami plemienia Zulusów. 1 czerwca udał się z małym oddziałem Anglików na zwiady w stronę rzeki iTyotosi. Napadnięci przez afrykańskich wojowników wszyscy Brytyjczycy przerażeni, uciekli, zapominając o obowiązku ochrony młodego księcia i zostawiając go samego w obliczu około 36 Zulusów, z których siedmiu zaatakowało Napoleona. Zulusi zeznawali potem, że książę "walczył jak lew". Dwa dni później znaleziono jego nagie zwłoki z około 20 ranami od włóczni, wszystkie z przodu. To sugerowało, że długo się bronił - co potwierdzili potem przesłuchiwani Zulusi, mówiąc, że to był prawdziwy lew, nie człowiek, i że oszczędziliby go, gdyby wiedzieli kim jest.

Zwłoki po zabalsamowaniu przewieziono do Anglii. Niedoszły cesarz został najpierw pochowany obok ojca w kościółku w Chislehurst, a potem przeniesiony do ufundowanego przez cesarzową Eugenię opactwa w miejscowości Farnborough. W pogrzebie brali udział królowa Wiktoria i książę Walii, późniejszy Edward VII oraz około 100.000 żałobników, w tym 20.000 zwolenników dynastii z Francji. Trumnę nieśli m.in. książę Walii, następca tronu Szwecji i Norwegii i kuzyni zmarłego z rodzin Ornano i Murat. Spadkobiercą i następcą w prawach do tronu mianował księcia Napoleona Wiktora Bonapartego, omijając jego ojca Plonplona. Eugenia do końca życia nie zdjęła żałoby. Żyła do 1920 roku - a więc zobaczyła upadek cesarstwa Hohenzollernów, które wyrosło na gruzach monarchii napoleońskiej - i pochowana została koło męża i syna w Mauzoleum Cesarskim w Farnborough.

Napoleon poległ w służbie armii brytyjskiej, więc królowa Wiktoria chciała mu wystawić pomnik w londyńskim Opactwie Westminster, ale projekt upadł większością 15 głosów liberałów pod przewodnictwem Chamberlaina. Wiktoria się nie poddała i uczciła księcia pomnikiem w St. George's Chapel na zamku Windsor, obok posągu swego męża Alberta. Mieszkańcy Chislehurst wystawili mu pomnik koło Camden House.


Żródła:

Napoleon Eugeniusz Bonaparte w "Wikipedii"

20-03-2022