Welfowie - D'Este - dwie dynastie panujące we Włoszech i Niemczech, ściśle ze sobą spokrewnione. Pierwsza pochodzenia niemieckiego (Welfowie starsi) rządziła pod nazwą Welfów w krajach niemieckich oraz w Burgundii. Wygasła w połowie XI wieku.
Druga dynastia jest pochodzenia włoskiego. Pod przejętą od poprzedniej, wygasłej dynastii, nazwą Welfów (Welfowie młodsi - potomkowie margrabiego Azzo II d'Este i jego pierwszej żony Kunegundy z Welfów) panowała w: Bawarii, Saksonii, potem Brunszwiku i Lüneburgu, a następnie Hanowerze oraz Wielkiej Brytanii (pod nazwą dynastii hanowerskiej). Przedstawiciele tego rodu trzykrotnie nosili tytuł cesarski:
Otto IV, od 1198 roku król niemiecki, a od 1209 roku cesarz (rzymski);
Iwan VI, cesarz Rosji w latach 1740-1741;
Wiktoria Hanowerska, od 1837 roku królowa Wielkiej Brytanii, a od 1877 roku cesarzowa Indii.
Pod nazwą d'Este (potomkowie margrabiego Azzo II d'Este i jego drugiej żony Garsendy) panowała w krajach włoskich: Ferrarze i Modenie. Wygasła w 1803 roku.
Welfowie starsi:
Założycielem rodu był hrabia Welf, żyjący w czasach karolińskich. Pierwszym znaczącym krokiem w karierze były śluby jego córek: Judyty z cesarzem Ludwikiem I "Pobożnym", a Emmy z Ludwikiem Niemcem (synem Ludwika "Pobożnego" z poprzedniego małżeństwa). W drugiej połowie IX wieku ród podzielił się. Młodsza linia, tzw. Rudolfingowie, wywodząca się od Konrada I hrabiego Auxerre władała królestwem Burgundii w latach 888-1032. Po śmierci ostatniego króla Rudolfa III "Próżniaka", królestwa zostało włączone do cesarstwa. Linia starsza wywodząca się od Welfa I, wygasła na księcia Karyntii Welfie III w 1055 roku. Jego spadkobierca został siostrzeniec Welf IV - założyciel drugiej, młodszej dynastii Welfów.
Początków tego rodu trzeba szukać w niewielkim miasteczku Este, położonym na południe od Padwy. Tam osiedlił się niejaki Alberto Azzo II, który zamek ten obrał na swą siedzibę. Jego przodkowie przywędrowali wraz z wojskiem Karola "Wielkiego". W 1035 roku ożenił się z Kunegundą, siostrą karynckiego księcia Welfa III. Gdy ten zmarł bezpotomnie, syn tej pary Welf IV oddziedziczył spadek po wuju. Był on założycielem drugiej dynastii Welfów. Po śmierci Kunegundy Albert Azzo II ożenił się po raz wtóry z Garsendą z Maine. Syn, który się urodził z tego związku, Fulko (zmarł w 1128 roku) odziedziczył po ojcu dobra włoskie.
Potomek Fulka, Azzo VII w 1264 roku przyjął tytuł seniora Ferrary, a w 1288 roku jego wnuk Obizzo II seniora Modeny.
Tytuły książęce otrzymał w XV wieku Borso. W 1452 roku został on uznany przez cesarza Fryderyka III księciem Modeny, a w 1471 roku papież Paweł II nadał mu tytuł księcia Ferrary.
Po wygaśnięciu głównej linii rodu na Alfonsie II w 1597 roku spadkobiercą został jego kuzyn książę Cezary. Papież jednak nie uznał jego praw, ponieważ jego ojciec był bastardem księcia Alfonsa I (żoną Alfonsa I była słynna Lukrecja Borgia, córka papieża Aleksandra VI).
Ostatnim księciem Modeny z rodu d'Este był Herkules III. Utracił on swe księstwo w czasie wojen z rewolucyjną Francją w 1796 roku. On sam zmarł w 1803 roku. Spadkobiercą został arcyksiążę Ferdynand Karol, mąż Marii Beatrycze, córki Herkulesa. Zapoczątkowali oni nową linie Habsburg-d'Este (Dynastia Habsbursko-Lotaryńska).
Welfowie młodsi:
Welf IV w 1070 roku otrzymał we władanie księstwo Bawarii (jako Welf I). W 1137 roku jego wnuk Henryk X "Dumny, Pysznym" otrzymał księstwo Saksonii wraz z ręką Gertrudy córki cesarza Lotara III. Jego syn Henryk "Lew" stał się jednym z najpotężniejszych władców niemieckich. Jego rywalizacja z Hohenstaufami doprowadziła do utraty przez Henryka "Lwa" obydwu księstw w 1180 roku (Bawarię otrzymali Babenbergowie, a Saksonię Askańczycy).
W 1198 roku syn Henryka "Lwa", Otto IV Welf został wybrany na antykróla niemieckiego. Po śmierci króla Filipa Szwabskiego (z Hohenstaufów) został jedynym władcą Niemiec a w 1209 roku koronowano go na cesarza. Zmarł bezpotomnie w 1218 roku jego brat i bratanek o imieniu Henryk władali krótko w Palatynacie. Młodszy brat Wilhelm otrzymał we władanie Lüneburg, a jego syn Otto I "Dziecię" został w 1235 roku uznany za księcia Brunszwiku i Lüneburga (Brunszwik nadał mu ówczesny cesarz Fryderyka II, w nagrodę, iż nie przystał na propozycję papieża Grzegorza IX aby obwołano go antykrólem).
Potomkowie Ottona I, dzieli się kilkakrotnie na linie. Stolicami osobnych księstw stawały się najczęściej: Brunszwik, Lüneburg, Wolfenbüttel, później także Celle, Calenberg i Hanower. Dziejopisarze wyróżniają trzy tzw. wielkie podziały. W 1252 roku po śmierci Ottona I w pierwszym - starym - podziale powstało osobne księstwo Brunszwiku i osobne Lüneburga. Drugi podział - tzw. środkowy - miał miejsce w 1373 roku po śmierci Magnusa II. Powstały wówczas osobne księstwo Lüneburga i Wolfenbüttel. Trzeci podział - tzw. nowy - miał miejsce w 1569 roku gdy dwaj bracia Henryk i Wilhelm podzieli się spadkiem po bracie. Pierwszy osiadł w Dannenbergu, a drugi w Lüneburgu.
Potomek pierwszego August "Młodszy" odziedziczył w 1634 roku po kuzynie Wolfenbüttel i tytułował się odtąd księciem Braunschweig-Wolfenbüttel. W 1739 roku prawnuk Antoni Ulryk ożenił się z Elżbietą Anną, siostrzenicą carowej Rosji Anny. Ich syn, w wieku zaledwie 2 miesięcy, został po śmierci carowej ogłoszony carem Iwanem VI, a Elżbieta przejęła regencję. Rok później została odsunięta od władzy, a na tronie carów zasiadła Elżbieta, córka Piotra I "Wielkiego". Iwan VI zmarł w 1764 roku zamordowany prawdopodobnie na rozkaz Katarzyny II.
Bratanek Antoniego Ulryka, książę Fryderyk August odziedziczył w 1792 roku śląskie księstwo Oleśnicy. Linia ta wygasła w 1884 roku wraz ze śmiercią księcia Wilhelma.
Dynastia hanowerska:
Potomek Wilhelma księcia Lüneburga, August I "Starszy" odziedziczył w 1634 roku Kalenberg. Jego bratanek Ernest August skupił władzę na znacznym obszarze wokół Hanoweru i w 1692 roku otrzymał godność elektora cesarstwa. Poprzez małżeństwo z Zofią (córką Elżbiety Stuart, czyli siostrzenicą króla Anglii i Szkocji - Karola I), przejął prawa do obydwu tronów. Jego syn Jerzy I w wyniku tzw. chwalebnej rewolucji w 1714 roku, po śmierci matki oraz nieco później królowej Anny, został koronowany w Londynie na władcę Zjednoczonego Królestwa Brytyjskiego. Stał się założycielem tzw. dynastii hanowerskiej.
Jerzy III (zmarł w 1820 roku) został w 1814 roku ogłoszony królem Hanoweru. Wraz z śmiercią jego drugiego syna Wilhelma IV w 1837 roku został zerwana unia brytyjsko-hanowerska. Tron w Londynie odziedziczyła jego bratanica królowa Wiktoria I (zmarła w 1901 roku). Tron w Hanowerze przejął brat Wilhelma, Ernest August.
Syn Ernesta Augusta I, Jerzy V został w 1866 roku pozbawiony władzy, a ziemie Hanoweru włączono do królestwa Pruskiego. Ernest August III, wnuk Jerzego V i zięć cesarza niemieckiego Wilhelma II w 1913 roku przejął władzę w księstwie Brunszwiku. Tron utracił w 1918 roku po rewolucji listopadowej.
Obecnie tytularnym królem Hanoweru jest książę Ernest August V (urodzony w 1954 roku), mąż księżniczki Karoliny Grimaldi z Monako.
Podziały terytorialne księstwa Brunszwiku i Lüneburga
1605 - pierwszy i drugi herb z lewej, dolny rząd
1252 - podział księstwa Brunszwiku i Lüneburga na osobne księstwa (pierwszy - stary - wielki podział księstwa).
1279 - podział księstwa Brunszwiku na:
księstwo Brunszwiku
księstwo Grubenhagen
1322 - podział księstwa Grubenhagen na:
księstwo Grubenhagen
księstwo Osterode
1345 - podział księstwa Brunszwiku na:
księstwo Brunszwik-Wolffenbüttel
księstwo Getyngi
1369 - zjednoczenie księstwa Lüneburga z księstwem Brunszwik-Wolffenbüttel
1373 - (drugi - średni - wielki podział księstwa) podział księstwa Brunszwiku na:
księstwo Brunszwik-Wolffenbüttel
księstwo Lüneburga
1435 - zjednoczenie księstwa Getyngi z księstwem Brunszwik-Wolffenbüttel
1495 - Podział księstwa Wolffenbüttel na:
księstwo Wolffenbüttel
księstwa Calenberg.
1526 - zjednoczenie Grubenhagen z Osterode
1527 - podział księstwa Lüneburga na:
księstwo Harburga
księstwo Celle
1569 - (trzeci - nowy - wielki podział księstwa) podział księstwa Celle na:
księstwo Dannenberg
księstwo Celle-Lüneburg
1584 - zjednoczenie księstwa Calenberg z księstwem Wolffenbüttel
1596 - zjednoczenie księstwa Osterode z księstwem Celle-Lüneburg
1598 - podział księstwa Dannenbergu na:
księstwo Dannenbergu
księstwo Hitzacker
1634 - wygasła linia z Calenbergu i Wolffenbüttel.
zjednoczenie księstwa Calenbergu z księstwem Lüneburga
zjednoczenie księstwa Wolffenbüttel z księstwem Hitzacker
1636 - zjednoczenie księstwa Dannenbergu z księstwem Wolffenbüttel
1641 - zjednoczenie księstwa Harburga z księstwem Celle-Lüneburg.
1641 - podział księstwa Lüneburga na:
księstwo Celle (primogenitura)
księstwo Calenberrgu i Hanower (sekundogenitura)
1666 - podział księstwa Brunszwik-Wolffenbüttel na:
księstwo Brunszwik-Wolffenbüttel
księstwo Bever
1689- włączenie ziem księstwa Sachsen-Lauenburg do księstwa Celle
19 grudnia 1698 - podniesienie księstwa Hanoweru i Calenbergu do rangi elektoratu Hanoweru.
1705 - zjednoczenie księstwa Celle z elektoratem Hanowerem
1714 - elektor Hanoweru Jerzy I Ludwik został królem Wielkiej Brytanii (unia personalna)
1809 - zjednoczenie księstwa Bever z księstwem Brunszwik-Wolffenbüttel
12 lipca 1815 - podniesienie elektoratu Hanoweru do rangi królestwa
1837 - koniec unii personalnej Wielkiej Brytanii (królową został Wiktoria) i Hanoweru (królem został Ernest August I)
1866 - zajęcie królestwa Hanoweru przez Prusy
1884 - wygasła linia książąt Brunszwik-Wolffenbüttel - zajęcie księstwa przez Prusy
1913 - przekazanie księstwa Brunszwiku Ernestowi Augustowi III z Hanoweru
1918 - Rewolucja listopadowa. Republika.
Żródła:
Welfowie w "Wikipedii"