Andrzej III Zawisza Trzebicki herbu Łabędź (urodzony we wsi Trzebiczna koło Sieradza, 23 listopada 1607 roku, zmarł w Kielcach, 28 grudnia 1679 roku)
Syn Marcina Trzebickiego herbu Łabędź, kasztelana wieluńskiego i Katarzyny Rożniatowskiej herbu Ostoja.
Biskup przemyski od 12 grudnia 1654 roku do 2 marca 1658 roku, biskup krakowski i książę siewierski od 2 marca 1658 roku do 28 grudnia 1679 roku, wiceinterrex Królestwa Polskiego od 10 listopada 1673 roku do 5 czerwca 1674 roku.
Kształcił się w kolegium jezuickim w Kaliszu, następnie na studiach filozoficznych w kolegium jezuickim w Krakowie. Główne studia teologiczne odbył w Rzymie, święcenia kapłańskie przyjął po powrocie do Polski. Jego pierwszą pracą jako kapłana była funkcja proboszcza parafii Prochy w diecezji płockiej. W 1633 roku został kanonikiem kapituły płockiej. Jednocześnie uzyskał doktorat z teologii obojga praw.
30 kwietnia 1642 roku wygłosił mowę katedrze płockiej na przywitanie króla Władysława IV Wazę z rodziną. Od tego momentu jego kariera nabrała rozpędu. 30 maja 1642 roku został kanonikiem gnieźnieńskim, a w 1644 roku kanonikiem kapituły katedralnej w Krakowie. W okresie bezkrólewia w 1648 roku kierował kancelarią prymasa, a od króla Jana II Kazimierza Wazy w 1652 roku przyjął urząd podkanclerzego koronnego.
12 grudnia 1654 roku decyzją papieża Innocentego X został biskupem przemyskim. Sakrę biskupią przyjął u O.O. Jezuitów w Krakowie 21 września 1655 roku. Opóźnienie spowodowane było wojny ze Szwecją W czasie "potopu szwedzkiego" towarzyszył królowi Janowi II Kazimierzowi, również na wygnaniu na Śląsku. Był zwolennikiem wypędzenia arian z Polski, do czego doprowadził na sejmie w 1658 roku.
14 lipca 1657 roku umarł w Raciborzu biskup krakowski Piotr Gembicki. Król Jan II Kazimierz w liście do Stolicy Apostolskiej proponuje na stanowisko biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego. Propozycja królewska zostaje pozytywnie rozpatrzona i 2 marca 1658 roku papież Aleksander VII zwalnia Trzebickiego z funkcji biskupa przemyskiego, powołując równocześnie do Krakowa 3 listopada 1658 roku Andrzej Trzebicki odbył ingres do katedry wawelskiej.
Jako biskup krakowski przeprowadził wielką lustrację dóbr biskupstwa krakowskiego, odbudował zniszczenia po wojnie ze Szwecją, wspierał, zwłaszcza finansowo, Arcybractwo Miłosierdzia i założył pierwszy w Polsce szpital dla obłąkanych, tzw. "Dom pod Łabędziem" (ulica Szpitalna 13). W katedrze dopilnował dokończenia budowy Kaplicy Wazów, wyremontował wieżę zegarową i prezbiterium. Katedrze ofiarował bardzo cenną serię gobelinów, kielichy oraz wypełniając testament poprzednika, zamówił w Gdańsku nowy relikwiarz dla świętego Stanisława. Relikwie świętego złożono w nim w 1671 roku. Biskup sprowadził i pochował w podziemiach kaplicy rodzinnej zmarłego po abdykacji we Francji Jana Kazimierza. Po śmierci króla Michała I Korybuta Wiśniowieckiego pełni funkcję interrexa.
Zaczął poważnie chorować pod koniec 1679 roku, jeszcze w Boże Narodzenie odprawił mszę świętą. Po mszy w katedrze wawelskiej 29 stycznia 1680 roku został pochowany w kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie. Zgodnie z ostatnią wolą przekazano również klasztorowi OO Jezuitów ogromną bibliotekę biskupa, która spłonęła w ogromnym pożarze, jaki wybuchł w klasztorze 26 lipca 1719 roku. Siostrzeniec biskupa - dziekan krakowski Kasper Cieński ufundował wujowi barokowy pomnik z czarnego marmuru dębnickiego, uzupełnionego białym w kościele św. Piotra i Pawła i nieco skromniejszy, również marmurowy, w katedrze wawelskiej.
Żródła:
Andrzej Trzebicki "w Wikipedii"
20-03-2020