Fryderyk Wilhelm V Mikołaj Karol Hohenzollern (urodzony w Nowym Pałacu (Neues Palais) w parku pałacowym Sanssouci w Poczdamie, 18 października 1831 roku, zmarł w Nowym Pałacu (Neues Palais) w parku pałacowym Sanssouci w Poczdamie, 15 czerwca 1888 roku) herb

Syn Wilhelma I Hohenzollerna, cesarza Niemiec, króla Prus, wielkiego księcia poznańskiego i Augusty Saxe-Weimar-Eisenach, córki Karola Fryderyka Saxe-Weimar-Eisenach, wielkiego księcia wejmarskiego.

Książę-następcą tronu od 2 stycznia 1861 roku do 9 marca 1888 roku, król Prus i wszystkich ziem Hohenzollernów, książę Pomorza Zachodniego i Lauenburga, książę Dolnego i Górnego Śląska jako Fryderyk Wilhelm V, wielki książę poznański jako Fryderyk Wilhelm III od 9 marca do 15 czerwca 1888 roku, tytularny cesarz konstantynopolitański i cesarz II Rzeszy Niemieckiej jako Fryderyk III od 9 marca do 15 czerwca 1888 roku.

Tytulara" z łaski Bożej król Prus, margrabia Brandenburgii, suweren i wielki książę Śląska oraz hrabstwa kłodzkiego, wielki książę Nadrenii i Poznania, książę Saksonii, Angarii, Westfalii, Geldrii, Magdeburga, Kleve, Julich, Bergu, Pomorza, Szczecina, Wendów i Kaszub, Meklemburgii, Krosna etc. burgrabia Norymbergi, landgraf Turyngii, margrabia Górnych i Dolnych Łużyc, książę Oranii, Neuchâtel i Valengin, książę Rugii, Padebornu, Halberstadt, Münster, Minden, Kamienia, Wendów, Schwerinnu, Ratzeburga, Mörs, Eichsfeld i Erfurtu etc. hrabia Hohenzollern, uksiążęcony hrabia Hennebergu, hrabia Marchii, Ruppinu, Ravensburga, Höllenstein, Tecklenburga i Lingen etc., pan ziemi Rostocku, Stargardu, Lauenburga i Bytowa etc. etc.

Poślubiła 25 stycznia 1858 roku w kaplicy pałacu św. Jakuba w Londynie Wiktorię Koburg (Saxe-Coburg-Gotha) (urodzona w Pałacu Backingham, w Londynie, 21 listopada 1840 roku, zmarła w Friedrichshof, 5 sierpnia 1901 roku), córkę Wiktorii I Welf (Askańskiej), cesarzowej Indii, królowej Wielkiej Brytanii i Alberta Wettina, księcia-małżonka Wielkiej Brytanii, księcia Saskiego na Coburg-Gottha.

Fryderyk otrzymał gruntowne wykształcenie wojskowe i jako pierwszy z pruskich książąt podjął studia uniwersyteckie. Urodził się 18 października 1831 roku w Nowym Pałacu (Neues Palais) w parku pałacowym Sanssouci w Poczdamie i otrzymał imiona FRYDERYK WILHELM MIKOŁAJ KAROL. Do momentu objęcia tronu używał dwóch pierwszych. Zgodnie z tradycją, w wieku 10 lat rozpoczął karierę w pruskiej armii, którą uwieńczył w 1871 rangą feldmarszałka. Po wstąpieniu ojca na tron pruski w 1861 został kronprincem Prus, a po przyjęciu przez ojca tytułu cesarskiego w 1871 roku - kronprinc Rzeszy Niemieckiej.

W 1858 roku poślubił brytyjska księżniczkę Wiktorię, córka królowej Wiktorii I, którą od 1888 roku tytułował "cesarzową Fryderyką".

Wychowywaniem kronprinc - zgodnie z obowiązującymi wówczas trendami - zajmował się Johann Friedrich Gottlieb Delbrück - rektor szkoły pedagogicznej w Magdeburgu. Już w wieku 10 lat został mianowany oficerem przez swego ojca (po pamiętnej klęsce pod Jeną i Auerstedt). W 1814 roku uczestniczył w kampanii antynapoleońskiej, podczas której otrzymał pruski Krzyż Żelazny. Po pobycie we Francji zajmował się dowodzeniem jednym z batalionów w Szczecinie, po czym spotykały go kolejne awanse w wojsku.

Po rozstaniu z Elizą Radziwiłłówną zaręczył się w 1830 roku, z księżniczką Augustą von Sachsen-Weimar - córką Wielkiego Księcia Sasko-Weimarskiego.

Po śmierci swego ojca w 1840 roku otrzymał tytuł księcia Prus (tytuł królewski zarezerwowany był dla starszego brata), awansowano go do stopnia generała piechoty, odziedziczył również po ojcu dobra złotowskie. Podczas Wiosny Ludów optował za nadaniem Prusom nowoczesnej konstytucji, zdecydowanie wypowiadał się jednak przeciw zbrojnym powstaniom i zamieszkom. Wypowiedział się również za bezwzględnym stłumieniem powstania w Berlinie w marcu 1848 roku poprzez ostrzelanie miasta kartaczami, podobnie jak miesiąc później w przypadku Badenii. Złośliwi dziennikarze nie zapomnieli mu tego i od tego czasu funkcjonuje w zbiorowej pamięci jako książę kartaczy (Kartätschenprinz).

Po 1848 roku jego osoba spotykała się w Prusach z tak nieskrywaną niechęcią, że brat Fryderyk Wilhelm IV doradził mu wyjazd do Londynu. W Anglii zapoznał się z wieloma politykami i działaczami, m.in. Russellem, Peelem, księciem Albertem, z którymi wymieniał swoje spostrzeżenia odnośnie sytuacji w Niemczech. Po dwóch miesiącach wrócił do Prus, gdzie został wybrany deputowanym do Zgromadzenia Narodowego. Po paru miesiącach porzucił jednak mandat i wrócił do swego ulubionego Poczdamu. Miał swój udział w tworzeniu nowego, porewolucyjnego rządu Prus. W 1849 roku zajmował się tłumieniem powstania w księstwie Badenii (pełnił tam funkcję dowódcy armii), po czym mianowano go wojskowym gubernatorem Nadrenii-Westfalii.

Po stłumieniu rewolucji w 1848 roku zmienił swój polityczny image, tak że nawet wiele kręgów reformatorskich i liberalnych zaczęło wiązać z nim nadzieję. W 1857 roku został zastępcą chorego psychicznie króla, w 1858 roku mianowano go regentem. Od tego czasu "de facto" samodzielnie sprawował władzę. W listopadzie 1858 roku powołał osobne Ministerium "Hohenzollern - Nowa Era", które miało za zadanie zajmować się reformami instytucjonalnymi skostniałego państwa pruskiego. W polityce zagranicznej zasłynął znacznie bardziej krytycznym nastawieniem do Rosji niż zmarły w 1861 roku brat, a w stosunkach wewnętrznych silnym antyklerykalizmem (wymierzonym jednak głównie w katolików), co szczególnie spodobało się ówczesnym liberałom. Opowiadał się również za zreformowaniem i wzmocnieniem wojska.

Uroczysta koronacja króla nastąpiła 18 stycznia 1861 roku i od razu Wilhelm przystąpił do pracy w służbie kraju. W polityce wewnętrznej sceptycznie odnosił się do bismarckowskich planów zjednoczenia Niemiec przez walkę z Austrią. 8 lutego 1863 roku zawarł z Rosją tzw. konwencję Alvenslebena, zakładającą współdziałanie w tłumieniu powstania styczniowego.

W 1866 roku osobiście dowodził wojskiem (w wieku 69 lat!), które odniosło sukces pod Sadową. Krzywo patrzył na dyplomatyczne gry żelaznego kanclerza podczas rozmów pokojowych (żądał m.in. wcielenia do Prus całej Saksonii oraz odebrania Habsburgom Austrii i Czech lub przynajmniej samych Czech, co nie w smak było Bismarckowi).

Na mocy konstytucji Związku Północnoniemieckiego Wilhelm został prezydentem tego tworu. W polityce wewnętrznej coraz bardziej powracał do ideałów umiarkowanie liberalnych, zwalniając twardogłowych ministrów z okresy wojny prusko-austriackiej. W 1870 roku znów przyszło mu dowodzić wojskiem - tym razem przeciwko Francji.

Po zjednoczeniu Niemiec, które było w dużej mierze jego udziałem, poświęcił się pracy organicznej na rzecz nowego państwa, m.in. założył i promował rozbudowę floty cesarskiej, ograniczając swe zainteresowania reformami w Prusach. W 1872 roku zainicjował spotkanie przywódców trzech mocarstw rozbiorowych w Berlinie, podczas którego doszło do zbliżenia politycznego między ich władcami. 22 października 1873 dołączył do konwencji wojskowej Austro-Węgier i Rosji, co formalnie zapoczątkowało Sojusz Trzech Cesarzy.

Mimo iż pozostawał pod wpływem liberalnych poglądów żony, Fryderyk był zwolennikiem silnych i scentralizowanych rządów.

Wilhelm I w trakcie swego panowania stał się obiektem co najmniej trzech zamachów. 14 lipca 1861 roku omal nie padł ofiarą młodziutkiego studenta Oskara Beckera. Kolejny atak na Jego Cesarską Mość miał miejsce 11 maja 1878 roku z inicjatywy socjaldemokraty Maxa Hödela, który oddał parę strzałów w stronę cesarza i jego małżonki. Trzeci zamach nastąpił 2 czerwca tego samego roku - dokonał go w berlińskim Tiergarten rolnik Karl Nobiling. Dwa ostatnie ataki wykorzystał Bismarck dla wprowadzenia w parlamencie tzw. ustaw antysocjalistycznych, choć nigdy nie dowiedziono związku między sprawcami a organizacjami socjaldemokratów.

W 1887 roku u Fryderyka wykryto raka krtani. Wykonana w lutym 1888 roku tracheotomia okazała się zbyt późna (wcześniejszy zabieg, zaplanowany na 21 maja 1887 roku odradził Fryderykowi brytyjski specjalista sir Moreli Mackenzie. W 1888 roku Fryderyk Wilhelm V został cesarzem Niemiec i przyjął imię Fryderyka III. Jedyną podjętą przez Fryderyka III ważną decyzją urzędową było zdymisjonowanie ministra spraw wewnętrznych, Roberta von Puttkamera, zwolennika skrajnych poglądów konserwatywnych. Następca Fryderyka III został jego syn Wilhelm II.

Tron cesarski odziedziczył po ojcu w marcu 1888 roku. Przyjął imię tronowe nawiązujące bezpośrednio do numeracji władców pruskich oraz Fryderyka II "Wielkiego", nie zaś cesarzy rzymsko-niemieckich, w galerii których wystąpił już cesarz Fryderyk III (Habsburg, panował w XV wieku).

Zmarł 15 czerwca 1888 roku w Nowym Pałacu, w okresie jego panowania zwanym pałacem Friedrichskron (Koroną Fryderyka), na raka krtani po zaledwie trzymiesięcznych rządach. Spoczął w Kościele Pokoju (Friedenskirche) w parku pałacowym Sanssouci w Poczdamie.


Żródła:

Wilhelm I "w Wikipedii"


"Poczet Książąt i Królów Prus, w porządku chronologicznym", 2012-07-17, autor: PK.


"CESARZE NIEMIECCY XIX-XX w."- autor: Przemysław Jaworski - 2018

29-08-2020

29-12-2019