Josif (Iosif) Władymirowicz Hurko, Romejko-Hurko (Gurko) herbu Pierzchała odm. (urodzony w Mogilev, 16 [28] lipca 1828 roku, zmarł w Twerze, 15 [28] stycznia 1901 roku)

Syn Władimira Iosifowicza Hurki herbu Pierzchała odm., generała i Tatiany Aleksandrowny von Korff, córki Alexisa Nicolausa (Alexei Grigorjewicza) barona von Korff, pułkownika moskiewskiego pułku karabinierów, generała dywizji.

Rosyjski feldmarszałek, dowódca 2 dywizji kawalerii gwardii od 1875 roku, generał-gubernator Kraju Nadwiślańskiego (Królestwa Polskiego) od 7 czerwca 1883 roku do 6 grudnia 1894 roku, członek Rady Państwa od 1886 roku, dowódca grupy wojsk w wojnie rosyjsko-tureckiej od 1877 roku do 1878 roku, członek rosyjskiej Rady Państwa od 1886 roku do 1894 roku.

Poślubił w 1861 roku Marię Andrejewną Salias de Tournemir (urodzona w 1842 roku, zmarła w Wiesbaden, w 1906 roku), córkę Henri Grafa Sailhas de Tournemire i Elizaveta Vasilievna Sukhovo-Kobyliny, pisarki, córki Vassila Aleksandrowicza Soukhovo-Kobylin.

Białorusin z pochodznia. Wychowanek pażeskiej szkoły, którą ukończył 12 sierpnia 1846 roku. 11 kwietnia 1848 roku został oficerem gwardii huzarskiego pułku, gdzie został nominowany do stopnia porucznika. Do 1849 roku roku Gurko pełnił w pułku obowiązki. Następnie udał się do zachodnich granic Imperium, mają nadzieję iż weźmie udział w działaniach militarnych przeciwko Węgrom. Od grudnia 1849 roku Gurko otrzymał urlop. 23 kwietnia 1850 roku otrzymał awans do stopnia shtabs-rotmistrzach, a 30 sierpniu 1855 roku rotmistrza.

Po wybuchu wschodniej wojny, Gurko, pragnący, według swojej dewizy, "żyć z kawalerią, a umierać z piechotą", wyraził życzenie aby udać się do Sewastopolu. Otrzymał zgodę dowódców i nominację na majora armii, w listopadzie 1855 roku został przydzielony do pieszego pułku, a potem nominowany na podpułkownika i wcielony do czernigowskiego pieszego pułku, stacjonującego na Krymie.

Ale i tym razem los nie dał mu możliwości udziału w wojskowych działaniach wojennych. Opuścił Siewastopol i wrócił do Rosji jako oficer gwardii huzarskiego pułku z rangą rotmistrza i przyjął dowództwo szwadronu. Już na tym skromnym posterunku Gurko dał się poznać jako świetny oficer kawalerii, wzorowy i surowy dowódca, ale wytrawny wychowawca i nauczyciel żołnierzy. 8 września 1859 roku otrzymał order św. Anny 3-j klasy. Za wyszkolenie swojego szwadronu zwrócił na siebie uwagę cesarza Aleksandra II, który dokonał przeglądu szwadronu Gurki 6 listopada 1860 roku. Podejście Gurko do wyszkolenia żołnierzy spowodował nominację na adiutanta Jego Cesarskiej Mości.

23 kwietnia 1861 roku otrzymał nominację na pułkownika. Od 17 marca 1862 roku zaliczony do świty Jego Cesarskiej Mości i w ciągu 4 lata, został wcielony do prac z carem nad reformami oraz wykonywał szereg odpowiedzialnych misji przeprowadzając rekrutację do wojsk cesarskich guberniach: Samarskiej, wiatskiej i kałużskiej. W 1866 roku został wyznaczony na dowódcę 4-go huzarskiego mariupolskiego pułku.

30 sierpnia 1867 roku został generałem-majorem z nominacji Jego Cesarskiej Mości. Otrzymał również dowództwo lejb-gwardii konno-grienadierskiego pułku. Tym pułkiem dowodził przez 6 lat.

W 1874 roku na manewrach Gurko złamał sobie przy upadku z konia obojczyk i był zmuszony na jakiś czas odmówić pracy lejb-gwardii konno-grienadierskiego pułku. Pułk gwardii konno-grienadierskiego został przekazany innemu nowo-mianowanemu dowódcy. Gurko został mianowany dowódcą 1-j brygady 2-j dywizji gwardyjskiej kawalerii, którą łączyły go sympatie. Następnie 27 lipca 1875 roku został wyznaczony dowodzącą 2-j dywizją gwardyjskiej kawalerii. 30 sierpnia 1876 roku otrzymał awans na stopień generałas-lejtnanta. Z dawną energią Gurko zajął się musztra i taktyką nowej przydzielonej dywizji, i przy pomocy pruskiego kawalerzysty generała Szmidta (brał udział w wojnie francusko-pruskiej) położył podwaliny pod pruską dyscyplinę w wojsku rosyjskim. Gurko został nagrodzony orderami: św. Stanisława 2-j klasy (17 marca 1864 roku), św. Anny 2-j klasy (24 marca 1867 roku), św. Władimira 3-j klasy (30 sierpnia 1869 roku), św. Stanisława 1-j klasy (30 sierpnia 1871 roku), św. Anny 1-j klasy (30 sierpnia 1873 roku).

24 czerwca 1877 roku wyznaczony na głównodowodzącego armii rosyjskiej działającej w wojnie z Turcją. W czasie zmagań wojennych przyją dewizę "starać się zawładnąć bałkańskimi przejściami". Gurko wykonał to zadanie śmiało i szybko, sprawnie połączywszy ryzyko z ostrożnością. 22 czerwca przekroczył granicę, a 25-go czerwca już zdobył Tyrnow, 1 lipiec przez Chainkiojskij przełęcz przekroczyła Bałkany i 5-go lipca zdobył Kazanłyk i Szypku.

Działania Gurko wzbudziły w Konstantynopolu panikę: wszyscy najwyżsi dostojnicy armii tureckiej i urzędników państwowych. Wszystkie siły w Turcji zostały postawione w stan gotowości i skierowane przeciwko rosyjskim oddziałom.

Otrzymawszy wzmocnienie pieszą brygadę pozwoliło Gurko podjąć marsz armii rosyjskiej w głąb Turcji. Przeszedł za Małe Bałkany i w dalszych walkach: pod Jeski-Zagroj (10 lipca), Jeni-Zagroj (18 lipca) i Dżuranli (19 lipca) pokonał armię turecką. Te zwycięstwa wstrzymały nadejście wojsk Sulejmana-paszy pod Plewnoj (18 lipca) i zablokowały dalszy marsz armii. "W nagrodę męstwa, odwagi i rasporiaditielnosti, okazanych przy zdobyciu Kazanłyka i Szypki" - za zwycięstwa w wojnie z Turcją otrzymał 3 lipca 1877 roku stopień generała-adiutanta i 8 lipca 1877 roku order św. Gieorgija 3-j klasy.

Gurko w sierpniu 1877 roku udał się do Sankt Petersburg, żeby przyprowadzić stamtąd swoją 2-gą dywizję gwardyjskich kawalerzystów, których potrzebował do prowadzenia dalszych działań wojennych na Bałkanach.

20 września na czele 2-gą dywizji gwardyjskich kawalerzystów przybył pod Plewn i rozmieścił ją na zachodnim skrzydle, na lewym brzegu rzeki. 29 grudnia 1877 roku otrzymał stopień generała kawalerii.

Powołanie Gurko Ťdowodzącym wojskami gwardii i kawaleriiť wzudziło, według słów M. A. Gazjenkampfa, wielki popłoch. W cesarskiej głównej kwaterze armii większość oficerów była zdumiona tym powołanie, bo w dywizji i korpusu byli starsi od niego w randze.

Manewr ten spowodował zwycięstwo pod Góski Dębiną (12 października) i Tieliszem (16 października). Za zwycięstwo został nagrodzony 23 października złotą szpadą wysadzana diamentami. Gurko nie spoczął na laurach i natychmiast zażądał wymarszu armii do Bałkan, gdzie tworzono armię turecką pod wodzą Mechmeda-Alego. Ten śmiały plan znalazł gorące poparcie monarchy, który nakazał go przyprowadzić. Głównodowodzącym uczynił wielkiego księcia Mikołaja Nikołajewicza, a Gurko uczynił adiutantem wielkiego księcia.

28 października zajęto Wracy, a potem Etropol i Orchanije. Turcy bez walki opuścili mocno ufortyfikowane warownie - Wraczesz i Lutikow i cofnęli się do Sofii. 17 listopada wojska rosyjskie następnie ruszyły w kierunku przełęczy Złatickią.

Podczas marszu Gurko wszystkim podawał przykład osobistej wytrzymałości i energii, dzieląc na równi z szeregowymi oraz odnosząc wszystkie trudności, osobiście kierując podniesieniem i zejściem artylerii według oblodzonych górskich przełęczy, wspierając żołnierzy żywym słowem, nocując przy ogniskach pod otwartym niebem, zadowalając się, jak i oni, sucharami. Po 8-dniowej gigantycznej walce z górami, mrozami i zamieciami oddział Gurki dotarł na sofijską dolinę i 19 grudnia, po ciężkich walkach, zdobył taszkińską twierdzę. Próżno Sulejman-pasza próbowała organizować obronę kraju, ściągają ze wschodniego frontu znaczne siły Shakira-paszy. W 3-dniowej walce pod Filippopola armia turecka została rozbita. Nie tracąc czasu, Gurko uderzył na twierdzę Adrianopol i za pomocą kawaleryjskich oddziałów Strukowa, który szybkim szarżą zajął twierdzę, otwierając drogę do Cargradu.

22 stycznia 1879 roku nagrodzony za ten marsz orderem św. Gieorgija 2-j klasy.

Po zakończeniu wojny Gurko udał się na zasłużony urlop. 5 kwietnia 1879 roku car mianował go pomocnikiem głównodowodzącego wojskami rosyjskimi w Sanki Petersburskiego okręgu wojskowego. Od 7 kwietnia 1879 roku do 14 lutego 1880 roku w Sanki Petersburgu pełnił czasowo obowiązki generała-gubernatora, a od 9 stycznia 1882 roku do 7 czerwca 1883 roku na stałe. Od 7 czerwca 1883 roku czasowo został odesskim generałem-gubernatorem i dowodzą wojskowego okręgu, a potem został warszawskim generała-gubernatora i dowodzą warszawskiego okręgu wojskowego.

Będąc generałem-gubernatorem wykorzystał swą nieograniczoną władzę do zwalczania wszelkich objawów ruchu niepodległościowego i niezależnej myśli politycznej, wprowadził najostrzejsze posunięcia rusyfikacyjne, m.in. język rosyjski do sądów, urzędów i szkół, a także do przedsiębiorstw prywatnych. Był zaciekłym rusyfikatorem, zaostrzył cenzurę oraz prześladował unitów.

6 grudnia 1894 roku Gurko, upadł na zdrowiu. Związku z czym poprosił o swoją dymisję. Za swoje zasługi został mianowany do rangi generała-feldmarszałka i został członkiem Rady Państwa oraz tytuł generała-adiutanta gwardyjskiej kawalerii. 9 marca 1897 roku Gurko został wybrany na honorowego członka Mikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego.

14 maja 1896 roku został nagrodzony orderem św. Andrzeja I i w tym sam roku wyznaczony na szefa 14-j strzeleckiego batalionu, wchodzącego w skład 4-j strzeleckiej brygady w 1877 roku. Wśród pozostałych nagród Gurko otrzymał order Orła Białego (30 sierpnia 1882 roku), św. Aleksandra Newskiego (30 sierpnia 1884 roku, z brylantową spinką tego orderu otrzymał 30 sierpnia 1887 roku), św. Władimira 1-j klasy (30 sierpnia 1891 roku).

Po wstąpieniu na tron Mikołaja II zdymisjonowany. Resztę życia spędził we własnym majątku ziemskim.

Ulokowawszy się w swojej ukochanej posiadłości, koło Sacharoza w twerskiej gubernii, Gurko zmarł w nocy 15 stycznia 1901 roku.

Wspólnie z Marią Andriejewną Salias de Tournemir, miał synów:

Włodzimierz Romejko-Hurko (urodzony 30 listopada 1862 roku, zmarł 18 lutego 1927 roku), ministra spraw wewnętrznych, po nim potomstwo,

Wasyl Romejko-Hurko (urodzony 8 [20] maja 1864 roku, zmarł 11 lutego 1937 roku), generał kawalerii, dowódca 6-go wojskowego korpusu, po nim potomstwo,

Jewgienij Romejko-Hurko (urodzony w 1866 roku, zmarł w 1891 roku),

Dymitr Romejko-Hurko (urodzony 23 września 1872 roku, zmarł 19 sierpnia 1945 roku), generał major, dowódca 16-j kawaleryjskiej dywizji,

Mikołaj Romejko-Hurko (urodzony w 1874 roku, zmarł 11 kwietnia 1898 roku), porucznik załogi marynarki wojennej gwardii,

Aleksiej Romejko-Hurko (urodzony 14 października 1880 roku, zmarł 9 stycznia 1889 roku).


Żródła:

Josif Hurko "w Wikipedii"


Iosif Vladimirovich Gourko w "Geni"; tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk

11-01-2024