Bł. Salomea Berg-Schelklingen (urodzona przed 1101 roku, zmarła 27 lipca 1144 roku) herb
Córkę Henryka hrabiego Berg-Schelklingen i Adelajdy von Cham und Mochentalu, córki Diepolda (II) von Cham und Mochentalu margrabiego Nordgau.
Księżna sieradzka, łęczycka i sandomierska od 21 czerwca 1138 roku do 27 lipca 1144 roku.
Między marcem a lipcem 1115 roku poślubiła Bolesława III "Krzywoustego" Piasta (urodzony 20 sierpnia 1085 roku, zmarł 28 października 1138 roku) księcia Królestwa Polskiego.
Po śmierci męża w 1138 roku otrzymała ziemię łęczycko-sieradzką jako oprawę wdowią. Popierała opozycję możnowładczą przeciwko swemu pasierbowi, seniorowi Władysławowi II "Wygnańcowi".
Salomea, druga żona Bolesława, urodziła wiele dzieci; niektórzy historycy wyliczają dwanaścioro, inni aż czternaścioro. Balzer wymienia osiem córek i sześciu synów. Za życia księcia Salomea, zdominowana jego osobowością, pozostawiła na boku wszystkie ambicje, natomiast po śmierci męża okazała się tak przebiegłą dyplomatką i mądrym strategiem, iż walnie dopomagała w usunięciu z dzielnicy senioralnej pasierba Władysława i osadzeniu na niej kolejno swych synów.
Salomea była córką Henryka, hrabiego Bergu, niewielkiego księstwa położonego nad Renem, sąsiadującego z Kolonią. Matką jej była Adelajda, hrabianka Mochentalu.
Duża rolę w życiu Salomei odegrał św. Otto z Bambergu, jej bliski krewny. Otto pośredniczył w pertraktacjach małżeńskich, podróżował w tej sprawie między Bergiem, Krakowem i Czechami, a potem pozostawał w bliskiej przyjaźni z polskim dworem.
Panna młoda przybyła do Polski w 1113 roku. W roku następnym przyszła na świat pierwsza córka książęcej pary, Adelajda, późniejsza żona margrabiego austriackiego Albrechta II "Pobożnego". Losy pozostałych dzieci są też godne uwagi. Leszek, najstarszy z synów, zmarł w wieku siedemnastu lat, kolejna córka, Ryksa, miała dość burzliwe życie. W ciągu niezbyt długiego, bo czterdziestoletniego żywota, zdążyła pochować trzech mężów. Jako dwunastoletnie dziecko została oddana Magnusowi, królowi Szwecji, następnym jej mężem był Włodzimierz, książę Wielkiego Nowogrodu, Owdowiała po raz drugi w wieku dwudziestu trzech lat i poślubiła nowego władcę Szwecji, Swerkera I. Panowała z nim szesnaście lat i obdarzyła króla dwoma synami, jeden z nich nosił imię Bolesław. Kolejną córką była nieznanego imienia późniejsza żona Konrada, margrabiego Marchii Północnej, następne dzieci - Zofia i Kazimierz zmarły w młodości, Gertruda została mniszką.
Trzej kolejni synowie:
Bolesław "Kędzierzawy" (urodzony w 1125 roku, zmarł 3 kwietnia 1173 roku), książę mazowiecki i kujawski, książe śląski, wielki książe krakowski i zwierzchni książe Polski, po nim potomstwo,
Kazimierz (urodzony między 1117 a 1122 rokiem, zmarł 19 października 1131 roku), zmarł bezpotomnie,
córka (urodzona między 1117 a 1122 rokiem, zmarła po 1132 roku),
Ryksa (urodzona w 1116 roku, zmarła po 25 grudnia 1155 roku), żona: Magnusa "Silnego" Nielssona Estrydsena (urodzony w 1106 roku, zmarł 4 czerwca 1134 roku), króla Szwecji na Götalandzie, księcia Szlezwika; żona: Włodzimierza Wsiewołodowic Glebocza Rurykowicza (urodzony między 1123 a 1125 rokiem, zmarł zmarł po 1167 roku, prawdopodobnie w 1176 roku), księcia mińskiego; żona: Swerkera I "Starszego" Kolssona [Erikssona] Sverkera (urodzony około 1080 roku, zmarł 25 grudnia 1156 roku), króla Szwedów i Gotów,
Leszek (urodzony w 1115 lub 1116 roku, zmarł 26 sierpnia przed 1131 roku), zmarł bezpotomnie,
Mieszko "Stary" (urodzony zaperwne między 1126 a 1127 rokiem, zmarł 13 marca 1202 roku), książę wielkopolski i części księstwa poznańskiego, wielki książe krakowski i zwierzchny książę Polski, książę gnieźnieński, książę kaliski, książę południowej Wielkopolski, książę zwierzchni Pomorza Gdańskiego, książę kujawsk, po nim potomstwo,
Gertruda (urodzona między 1126 a 1135 rokiem, zmarła 7 maja 1160 roku),
Henryk Sandomierski (urodzony około 1130 roku, zmarł 18 paździenrika 1166 roku), zmarł bezpotmnie,
Dobroniega Ludgarda (urodozna zapewne między 1128 a 1135 rokiem, zmarła zapewne po 1160 roku), żona: Dytryka (zmarł 9 lutego 1185 roku), margrabiego Dolnych Łużyc,
Judyta (urodzona około 1133 roku, zmarła 8 lipca między 1171 a 1175 rokiem), żona: Ottona I (urodzony około 1130 roku, zmarł 7 marca 1184 roku), margrabiego brandenburskiego,
Agnieszkę (urodzona w 1137 roku, zmarła po 1182 roku), żona: Mścisława II (urodzony między 15 kwietnia 1132 a 1135 rokiem, zmarł 19 sierpnia 1170 roku), księcia włodzimierskiego i kijowskiego,
Kazimierz "Sprawiedliwy, Pogrobowiec" (urodzony przed 28 października 1138 roku, zmarł 5 maja 1194 roku), książę wiślicki, książę sandomierski, wielki książe krakowski i zwierzchni książę Polski, książe kujawski i mazowiecki, po nim potomstwo.
Za życia Bolesława "Krzywoustego" Salomea utrzymywała żywy kontakt ze swą ojczyzną. Z niemieckich kronik dowiadujemy się, że hojnie obdarzała rodową fundację hrabiów z Bergu, klasztor w Zwiefalten w Szwabii.
Ci pierwsi będą ostatnimi - ostrzega Ewangelista. Po śmierci Bolesława Salomea widziała we śnie niedole nieboszczyka. Kronikarz pisze, że "przyśnił się wdowie zmarły małżonek w łachmanach i prosił ją aby klasztorowi w Mogile wyświadczyła jakieś dobrodziejstwa, gdyż sam ze swej strony za życia niczego klasztorowi nie ofiarował. Królowa po przebudzeniu zdała sobie sprawę, że małżonek jej za życia opływał w dostatkach, a we śnie widziała go w łachmanach, skostniałego z zimna". Nie pozostała obojętna na prośbę nieboszczyka i obdarzyła mogilskich mnichów wsią Radziejów. Dopiero po śmierci Bolesława wdowa wkroczyła na scenę polityczną, by bronić swoje dzieci przed ich przyrodnim bratem Władysławem. Bolesław Kędzierzawy, władca Mazowsza, miał w chwili śmierci ojca trzynaście lat, Mieszko - dziedzic Wielkopolski - dwanaście, Henryk około dziesięciu.
Władysław obawiał się powtórzenia sytuacji z okresu obejmowania rządów przez ojca, kiedy kraj podzielony był na dwie dzielnice. Chciał więc przejąć pełnię władzy i wyeliminować braci. Księżna Salomea rozpoczęła zabiegi o poparcie dla synów. Zwołała do swej siedziby w Łęczycy zjazd możnowładców. Ostrzegała przed zachłannością Władysława, wskazywała na krzywdę swoich dzieci, zwracała uwagę na możliwość pogwałcenia testamentu Krzywoustego. Jej racje pokrywały się z racjami wielmożów, obawiających się silnej władzy centralnej, zyskiwała więc powszechną sympatię i poparcie.
Księżna podróżowała wiele po kraju wraz z dworem. W podróży było gorzej, warunki zmuszały często do zatrzymywania się we wsi.
Salomea opuściła synów w najważniejszym momencie walki z seniorem. Odeszła na zawsze 27 lipca 1144 roku, osierociwszy dzieci, z których najmłodszy Kazimierz mógł mieć zaledwie pięć lat. Tradycja przypisuje jej fundację przepięknej kolegiaty w Łęczycy.
Żródła:
"Małżeństwa królewskie - Piastowie" - Jerzy Besala
"Poczet królów i książąt polskich" - Marek Urbański
"Poczet królowych i żon władców polskich" - Marek Urbański
"Poczet polskich królowych i księżnych" - Zbigniew Satała
"Poczet polskich królowych, księżnych i metres" - Zbigniew Satała
"Polskie królowe" - Edward Rudzki (tom. I)
28-08-2022