Wilhelm Habsburg "Uprzejmy, Ambitny, Ceremonialny, Dworski, Wytworny" (urodzony w Wiedniu, w 1370 roku, zmarł w Wiedniu, 15 lipca 1406 roku) herb

Syn Leopolda III "Prawego, Świętego" Habsburga, współwładcy Austrii, Styrii, Karyntii i Krainy, hrabiego Tyrolu, księcia Styrii, Karyntii, Marchi Wendyjskiej, hrabiego Gorycji (części), hrabiego Feldkirch i Wirydiany (Virdis) Visconti, córki Barnaby Viscontiego, pana Mediolanu, Bergamo, Cremony, Lodi i Bolonii.

Książę Karyntii i Styrii od 9 lipca 1386 roku roku do 15 lipca 1406 roku, regent Austrii w imieniu Albrechta V, późniejszego Albrechta II króla Niemiec, Czech i Węgier od 29 sierpnia do 22 listopada 1395 roku i od 14 września 1404 roku do 15 lipca 1406 roku, współwładca w Austrii od 9 lipca 1386 roku do 29 sierpnia 1395 roku.

15 czerwca 1378 roku poślubił (sponsalia de futuro) w Hainburgu (18 lutego 1386 roku unieważnione) Świętą Jadwigę I Robertyng-Capet-Anjou (urodzona przed 18 lutego [zima 1374 roku] 1373 roku, zmarła w Krakowie na Wawelu, 17 lipca 1399 roku) króla Polski, córkę Ludwika I Robertyng-Capet-Anjou "Wielkiego" króla Węgier i Polski. Między 13 październik a 13 listopada 1401 roku poślubił Joannę II Robertyng-Capet-Anjou (urodzona w Neapolu, 25 czerwca 1373 roku, zmarła w Neapolu, 2 lutego 1435 roku) królową Neapolu, córkę Karola III Robertyng-Capet-Anjou króla Neapolu i Węgier.

W dzieciństwie narzeczony królowej Jadwigi, został jednak pozbawiony szans na zdobycie tronu polskiego i zakończenie narzeczeństwa małżeństwem przez polską szlachtę, która postanowiła związać swą młodą królową z Jagiełłą - wielkim księciem litewskim, co oznaczało bliski związek z Litwą skierowany przeciw zakonowi krzyżackiemu.

Z woli króla Ludwik Węgierski, ojca Jadwigi tron polski miała objąć jego druga córka Maria wraz z mężem Zygmuntem Luksemburskim, zaś dla Jadwigi przeznaczył tron węgierski. Tak więc wolą rodziców było, aby Jadwiga zawarła małżeństwo z Wilhelmem Habsburgiem. Oboje połączono warunkowym ślubem 15 czerwca 1376 roku na zamku w Haimburgu. Małżeństwo mogłoby zastać uznane za prawomocne, gdyby doszło do jego konsumpcji, po osiągnięciu przez tą parę pełnoletności, gdy Jadwiga będzie miała lat 12, a Wilhelm lat 14. W chwili zawarcia ślubu warunkowego mieli zaledwie - Jadwiga 4 lata, a Wilhelm 8 lat. W nadziei na przyszły ślub wysłano Jadwigę do Wiednia. W tym wszakże roku zmarła najstarsza córka Ludwika Węgierskiego, Katarzyna. W tej sytuacji odwołano Jadwigę na Węgry.

Po śmierci Ludwika Węgierskiego w 1382 roku, wbrew woli zmarłego króla, Węgrzy ogłosili królową Marię. Natomiast Polacy zaprosili na swój tron Jadwigę.

Królowa Matka, Elżbieta "Łokietkówna", zgodziła się na to w nadziei, że Jadwiga poślubi Wilhelma, który w ten sposób automatycznie zostanie królem Polski. Jednak panowie polscy nie chcieli się na to zgodzić. Powszechna była niechęć do Habsburga, natomiast zgoda przemijała, gdy chodziło o wybór przyszłego męża dla nowej królowej. Panowie małopolscy małżonka dla królowej upatrywali w księciu Jagielle, pogańskim władcy Litwy, zaś możnowładztwo wielkopolskie przychylało się do kandydatury księcia mazowieckiego Ziemowita IV. Przetargi trwały przez dwa lata od śmierci króla Ludwika, przeszkody stawiała również intrygująca Elżbieta oraz książę opolski Władysław. Kiedy jednak panowie małopolscy zagrozili zerwaniem unii z Węgrami, Elżbieta została zmuszona zgodzić się na wyjazd Jadwigi do Polski. Jesienią 1384 roku dziesięcioletnia Jadwiga przybyła do Krakowa.

Oto co pisał o tym wydarzeniu w swej Kronice Jan Długosz:

"Zaprawdę nadzwyczajnym widowiskiem był ów wjazd niedorosłego dziewczęcia, samego bez matki, otoczonego tylko wspaniałym dworem, wiedzionego przez sędziwe duchowieństwo, urzędników poważnych [...] Kraj w Jadwidze, w "młodym królu" swym, w dziewicy zachwycającej pięknością, której sam wiek dodawał uroku widział zbawcę i zesłańca Bożego".

Za Jadwigą przybył do Polski Wilhelm, sprawiając swym przyjazdem niemały kłopot panom polskim, a szczególnie kasztelanowi krakowskiemu Dobiesławowi z Kurozwęk. Obawiano się, że Habsburg może udaremnić rozpoczate rozmowy z Jagiełłą lecz nikt nie ważył się sprzeciwić woli królowej, która sprzyjała młodemu księciu. Wilhelm przywiózł ze sobą pokaźny majątek, a wraz z nim przybył orszak rycerzy. Świadczyć może to o tym, że szykował się do pozostania w stołecznym grodzie i zajęcia polskiego tronu. Miał w mieście swoich sprzymierzeńców, wśród nich podkomorzego krakowskiego Gniewosza z Dalewic. Do osiągnięcia celu brakowało jedynie, aby jego związek z Jadwigą został dopełniony. Wprawdzie Dobiesław z Kurozwęk zabronił wstępu młodemu Habsburgowi na zamek, ale nie powstrzymało to go od spotkań z Jadwigą. Wraz z dwórkami królowa przychodziła na tańce do księcia, do klasztoru franciszkanów. Długosz w Liber beneficiorum informuje nas, że nawet przez dwa tygodnie mieszkali razem w Krakowie. Gdy do stołecznego grodu doszła wiadomość, że do miasta przybędzie Jagiełło by objąć tron, Jadwiga i Wilhelm postanowili dopełnić małżeństwa. Tu jednak w porę zareagowali panowie polscy i wypędzili młodego księcia z zamku. Jadwiga nie mogąc się pogodzić z tym faktem, toporem próbowała skruszyć zamkową bramę. Uległa jednak w końcu prośbom i argumentom rycerza Dymitra z Goraja i pogodziła się z losem. Wilhelm, obawiając się o swoje bezpieczeństwo, opuścił po tej przygodzie stołeczny gród i wrócił do Austrii.

Dnia 16 października 1384 roku, w niedzielę, arcybiskup gnieźnieński Bodzanta dokonał koronacji Jadwigi na króla Polski (in regem). Odtąd wszystkie dokumenty państwowe zaczęto wystawiać w imieniu nowego monarchy - jedenastoletniej Jadwigi. W koronacji uczestniczyli już posłowie litewscy. Poważne negocjacje z Litwą dotyczące unii i małżeństwa Jadwigi z Jagiełłą rozpoczęły się w styczniu 1385 roku w Krakowie. Ostatecznie 14 sierpnia 1385 roku w Krewie Jagiełło wystawił dokument, w którym zobowiązał się, w zamian za rękę Jadwigi i objęcie tronu w Polsce, do przyjęcia wraz z rodziną i wszystkimi poddanymi chrztu w obrządku rzymskim, zwrócenia Wilhelmowi Habsburgowi równowartości posagu Jadwigi, ustalonego niegdyś na 200 tysięcy florenów, przywrócenia Polsce utraconych prowincji, uwolnienia przebywających na Litwie jeńców polskich i przyłączenia do Królestwa Polskiego ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Jeszcze przed koronacją Jagiełły Wilhelm Habsburg mimo wrogości polskich panów nie zamierzał jednak zrezygnować z nadziei na uzyskanie polskiego tronu. Przybył ponownie do Krakowa, lecz tym razem w przebraniu kupca i bez orszaku. W swoich staraniach cieszył się również poparciem matki Jadwigi, królowej Elżbiety. Powołując się na prawo małżeńskie, przy poparciu księcia Władysława Opolczyka, przybył do Krakowa. Wprawdzie nie został wpuszczony do zamku królewskiego, gdzie mieszkała Jadwiga, lecz pozostał w pobliżu zamku, w domu Gniewosza z Dalewic, zaufanego rycerza Opolczyka. Kiedy jednak układy z Jagiełłą i Litwinami dotyczące małżeństwa i unii obydwu państw były już zaawansowane, Wilhelm został zmuszony do opuszczenia Polski. Niewiele brakowało, a zostałby schwytany w domu Morsztynów, gdzie przez pewien czas była jego kryjówka, ale udało mu się schować (w kominie). Widząc, że niewiele już może zdziałać, opuścił definitywnie nasz kraj.

Według przekazu Jana Długosza, królowa Jadwiga darzyła Wilhelma szczerym uczuciem, tym bardziej, że zapewne przerażała ją perspektywa poślubienia starszego o ponad 20 lat, pogańskiego księcia, spoza granic cywilizowanego świata. Długosz twierdzi, że młodzi widywali się w towarzystwie osób najbliższych. Według niego wydalenie Wilhelma z Krakowa królowa miała przeżyć bardzo mocno. Doszło do tego, usiłowała zbiec z Wawelu, a nawet rąbała toporem wziętym od straży furtę, którą zamknięto przed Wilhelmem. Opowieściom Długosza zaprzeczają jednak najnowsze badania historyków. Związek zawarty kilka lat wcześniej z Wilhelmem Habsburgiem był związkiem narzeczeńskim, zawartym z przyczyn politycznych, a jego przekształcenie w sakrament małżeństwa mogło się dopełnić dopiero po osiągnięciu pełnoletniości młodych i po wyrażeniu przez oboje stosownej woli po temu.

Po wyrażeniu przez królową Jadwigę zgody na ślub, 2 lutego 1386 roku odbył się w Lublinie zjazd rycerstwa polskiego, podczas którego odbyła się pierwsza elekcja, w wyniku której Jagiełło uzyskał zgodę na objęcie tronu polskiego. 12 lutego 1386 roku Jagiełło przybył do Krakowa, a 15 lutego, wraz z braćmi, przyjął z rąk arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzanty chrzest, przybierając zarazem imię chrzestne Władysław.

Ponieważ wielki mistrz krzyżacki odmówił uczestniczenia w chrzcie Jagiełły w roli ojca chrzestnego, w tym charakterze został zaproszony książę Władysław Opolczyk. Na matkę chrzestną króla zaproszono Jadwigę z Melsztyna Bilecką.

Przed ślubem z Władysławem Jagiełłą, Jadwiga unieważniła publicznie, w katedrze krakowskiej, swój kontrakt narzeczeński z Wilhelmem Habsburgiem, zawarty przez jej rodziców w 1378 roku.

Do momentu śmierci Jadwigi w 1399 roku Wilhelm Habsburg nie związał się z żadną inną kobietą, a po tym wydarzeniu ożenił się z Joanną II, królową Neapolu, córką Karola III z Durazzo. Małżeństwo było bezdzietne.


Żródła:

Wilhelm Habsburg "w Wiem" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk


Wilhelm Habsburg


Wilhelm Habsburg "w Wikipedii"


"RÓŻNE DYNASTIE XIII-XV w."- autor: Przemysław Jaworski - 2018

19-06-2022