Historia czy legenda?
Ziemowi (Siemowit), Leszek (Lestek), Ziemomysł (Siemomysł)
Informacje o przodkach i poprzednikach Mieszka I pochodzą z "Kroniki" Galla Anonima (XII wiek). Przeplatają się one z opowieściami o Popielu zjedzonym przez myszy i z tego powodu dziewiętnastowieczni historycy uznali je za mało wiarygodne. Również w kronikach niemieckich nie ma nawet wzmianki o Siemowicie, Lestku i Siemomyśle. W historiografii przez długi czas istniała opinia, że państwo polskie zaczęło się wraz z Mieszkiem. Na twierdzeniu tym bazowała też "hipoteza najazdu", według której państwo polskie powstało drogą najazdu obcych plemion i podboju miejscowej ludności. Mieszko miał być obcym przybyszem (Normanem) o imieniu Dago, który ze swą drużyną dokonał podboju ziem między Odrą a Wisłą i założył tam państwo, podobnie jak Ruryk na Rusi. Hipoteza ta nie była oparta na żadnych podstawach źródłowych, a imię Dago zaczerpnięto ze słynnego dokumentu "Dagome iudex", w którym to władca "państwa gnieźnieńskiego" oddaje je pod opiekę papieżowi. Teoria ta, dowodząc przewag intelektualnych ludów germańskich nad słowiańskimi, była szczególnie silnie lansowana przez Niemców w okresie władzy Hitlera. Po drugiej wojnie światowej przestano ją nagłaśniać, a ostatecznie obaliły ją wyniki badań archeologicznych w najstarszych ośrodkach państwa polskiego. Wykazały one ciągłość rozwojową od VIII wieku aż po wiek XI. Żaden przełom w połowie X wieku nie doszło do żadnego wyraźnego przełomu, Mieszko musiał więc mieć rodzimych poprzedników. Autentyczność listy dynastycznej, przekazanej nam przez Galla, dyskutowali historycy polscy już od końca XIX wieku. Dziś możemy ją z całą pewnością uznać za autentyczną. Współcześni badacze wskazali na obce pochodzenie wątków o Popielu zjedzonym przez myszy i Piaście nagrodzonym za gościnność przez aniołów oraz wyraźne oddzielenie tej części tekstu od relacji o przodkach Mieszka. Wybitny polski badacz dziejów średniowiecza, Henryk Łowmiański, przypisuje rozwój terytorialny państwa Polan zasługom Siemowita i Lestka. Za czasów Lestka państwo Piastów było już tak potężna, że wiedziano o nim za granicą. W źródłach z epoki ziemie późniejszej Polski (nazwa ta ustaliła się dopiero w XI wieku) określano jako Sclavinię czyli Słowiańszczyznę, państwo gnieźnieńskie, a poddanych Piastów określano jako "ludzi Lestka", Lestkowiców (Litzike, Słowianie, zwani Licikaviki). Argumentem potwierdzającym możliwość przekazywania imion władców na drodze tradycji ustnej są badania nad dawnymi państwami Czarnej Afryki, gdzie właśnie w ten sposób przekazywano z pokolenia na pokolenie listy dynastyczne. Podobnie kronikarz Kosmas przekazuje nam imiona ośmiu przedstawicieli dynastii Przemyślidów. Z takiego rodowodu płynęła doniosła legitymizacja władzy zwierzchniej aktualnego władcy. Tak więc z dużym prawdopodobieństwem możemy stwierdzić, że Siemowit, Lestek i Siemomysł to postaci historyczne. W IX wieku napływały do Gniezna bliskie, zachodniosłowiańskie wzory tworzenia organizacji politycznej wyższego rzędu. Na Morawach bowiem kwitło bowiem potężne państwo Wielkomorawskie. Gdzieś w drugiej połowie IX wieku doszło w Gnieźnie do obalenia panującej nad Polanami dynastii, której przedstawicielem był Popiel. Władzę przejął Siemowit. On i jego następcy połączyli pod swym panowaniem państwo Polan obejmujące dzisiejszą Wielkopolskę i Kujawy, oraz późniejszą ziemię sieradzką i łęczycką, Mazowsze, ziemię Lędzian (Sandomierszczyznę) i prawdopodobnie Ziemię Lubuską. Terytorium i organizacja stworzona przez nich stanowiła podwaliny pod przyszłą potęgę państwa Mieszka.