herb z XIV wieku
herby Abdank
Inne nazwy: Abdaniec, Abdanek, Abdank, Avdank, Awdancz, Awdaniec, Białkotka, Biłkotka, Czelejów, Habdaniec, Habdank, Haudaniec, Hawdaniec, Hebdank,Łąkotka, Łękawa, Łękawica, Skuba, Szczedrzyk. Blazon: W polu czerwonym łękawica srebrna. Klejnot: samo godło. W XIV-wiecznej wersji w klejnocie godło na pięciu piórach strusich, czerwonych. Herb z okresu Dynastii Piastów. Rok powstania 1082-1109. Blazon: w polu czerwonym łękawica srebrna; w klejnocie nad hełmem w koronie identyczne wyobrażenie. Legenda herbowa: Przodek Abdanków Skuba zabił wawelskiego smoka. Herb pierwotnie nazywał się Skubów, od imienia założycieli. Skuba na rozkaz Kraka zaszył w baranią skórę siarkę i tak przyrządzoną podrzucił smokowi wawelskiemu. Smok po zjedzeniu siarki poczuł wielkie pragnienie i rzucił się do Wisły, wypijając łapczywie wielkie ilości wody. Pił aż pękł. W nagrodę za zgładzenie potwora otrzymał od Kraka herb z literą W na pamiątkę węża (smoka). Inni jednak twierdzą, że litera ta od nazwy Wawelu pochodzi (herbarz Paprockiego). W innej wersji przedstawiony jest jako człowiek niezwykłej siły, który herb otrzymał za to, że w Alemanii (Niemczech), na oczach własnego pana, tamtejszego mocarza pokonał. Również ta legenda rozgrywa się w pogańskich czasach. Trzecia wersja mówi o Skubie, sarmackim dowódcy , dowodzącym hufcem znad Wisły, rzeki zwanej także Wandalem. Właśnie od Wisły - Wandalu chorągiew pułku Skuby znaczona była "słowiańską" literą W. Za dzielne czyny wojenne literę tę nadano Skubie w herbie. Legenda mówi o poselstwie Skarbka z Góry do cesarza Henryka V w czasie wojny Bolesława Krzywoustego z Niemcami. Cesarz chcąc zaimponować polskiemu posłowi bogactwem, pokazywał mu wielkie skrzynie pełne złota. Skarbek zdjął wówczas z palca pierścień i ze słowami "idź złoto do złota, my Polacy bardziej się w żelazie kochamy i żelazem bronić się będziemy" wrzucił go do cesarskiego skarbca. Zaskoczonemu cesarzowi nie pozostało nic innego jak odrzec tylko "Hab dank" i od tych słów właśnie zmieniono pierwotne zawołanie herbu Skubów na Habdank. W górze Wawel, na której teraz zamek krakowski, z tej strony, która nad Wisłą stoi, smok się pokazał. Jadowita była bestyja: bo nie tylko, że powietrze tchem swym truła, ale też z legowiska swego na pobliższe wpadając czy ulice, czy przedmieścia, znaczną klęską ludzi i bydła, napchać się do sytości ledwo kiedy mogła. Skuba nazwiskiem, prostego gminu człowiek, ciężką sąsiadów stratą wzruszony, przeciwko pospolitemu nieprzyjacielowi taki fortel wymyślił. Cielęcia świeżo odartego, skórę smołą, siarką i żagwią zapaloną tak kształtnie wytkał, że zdrady nie poznała bestyja, aż razem z zgubą swoją i w progu jaskini podrzucił. Zgłodniała rano wychodzi zwykłym śladem na obłów i co najpierw napadła, to chciwie całkiem połknęła. Tymczasem zapalona od ukrytego ognia tłusta materyja tak wielkim pożarem w wnętrznościach rozgorzała, że lubo dosyć szczodrze Wisłę pijąc wody chłysnęła, przecież od niego wpół rozsadzona, zdechła. Świadkiem tego jest i po dziś dzień jeszcze w Krakowie, w wydrążonej skale jaskinia głęboka, którą smoczą jamą zowią. Krakus tedy, w nagrodę fortunnego przemysłu, Skubie literę W pierwszą od słów Wąż, czyli też od Wawelu góry, za herb nadał. Jak przypuszcza jeden z największych polskich heraldyków, Władysław Semkowicz, do końca XIII wieku łękawica była odwrócona (kształt litery M). Ukształtowanie się herbu w obecnej postaci nastąpiło na przełomie XIII i XIV stulecia, a związane było z umieszczeniem klejnotu w formie plastycznej na hełmie. Łękawicę w kształcie litery W było dużo łatwiej przymocować, niż formę poprzednią. Nowy wizerunek został następnie przeniesiony na tarczę. Herbem tym pieczętowały się najczęściej rodziny mieszkające na ziemi krakowskiej, kaliskiej, sieradzkiej, sandomierskiej oraz na Mazowszu i w Prusach Królewskich. Po unii w Horodle, w roku 1413, herb Awdaniec został przyjęty przez rodziny litewskie. Awdańcem posługiwalo się około 200 rodzin szlacheckich. Herbowni: (razem nazwisk rodzin: 685) Abakanowicz, Abaszyński, Abczyński, Abłamowicz, Abokołtowski, Abramowicz, Abramowski, Abzołtowski, Abżałtowski, Adaszyński, Akajewicz, Alchimowicz, Alechnowicz, Ankiewicz, Ankowicz, Ankwicz, Bałandowicz, Bankowski, Bańkowski, Bardziński, Bartoszewicz, Bączacki, Bądzyński, Bejnarowicz, Belgard, Beńkiewicz, Berikiewicz, Bernacki, Berykiewicz, Bestrzejowski, Beszewski, Beszowski, Beynarowicz, Bęszewski, Białobrzeski, Białopiotrowicz, Białoskórski, Bielecki, Bieleński, Bielikowicz, Bieliński, Biernacki, Bileński, Biszewski, Biszowski, Bleszczewski, Bliński, Błaszkowski, Błażejewski, Błażejowski, Błożejewski, Bogowicz, Bogucki, Boguniewski, Bogusławski, Bohowicz, Bojnarowicz, Boliński, Bondziński, Borek, Borowski, Borowy, Borzykowski, Borzymiński, Borzymski, Bowiczyński, Bram, Brym, Brzezieński, Brzeziński, Brzozy, Bubel, Buczacki, Budaszewski, Budziszewski, Budziszowski, Bugowicz, Bujnowski, Bułhak, Bułhakowski, Burdynkiewicz, Burdzinkiewicz, Buss, Buszkowski, Butkiewicz, Bystrzejowski, Byszewski, Byszowski, Cekliński, Celiński, Chalecki, Chamiec, Chodasewicz, Chodasiewicz, Choiński, Chojeński, Cholecki, Choryński, Chorzewski, Chorzowski, Chotyński, Chromecki, Ciekliński, Cielatycki, Cieleński, Cieliński, Cieśliński, Ciundziewicki, Ciundziewicz, Cudzynowski, Czacharowski, Czachorowski, Czachorski, Czachórski, Czarkowski, Czarnowski, Czeladka, Czeladko, Czelaj, Czelatycki, Czelej, Czerkawski, Czernik, Czeszaw, Częstocki, Częstowski, Czyczyn, Czyrski, Czyżewski, Dąbrowski, Deliński, Dembiński, Dębiński, Dłoto, Doboszyński, Dobrycki, Dobrzycki, Dokurn, Dolanowski, Doliniański, Doliniawski, Doliński, Domaradzki, Dousin, Dowejpo, Dowgiałło, Dowgiało, Dowgwił, Dowgwiłło, Dowgwiłowicz, Dowiat, Dowiatt, Dowsin, Drogosław, Dubiaha, Dubiaka, Dunikowski, Dupiński, Duszor, Duszota, Dworakowski, Dyrmont, Dżafarewicz, Ejdrygiewicz, Ejgird, Ejgirt, Eydrygowicz, Eydygrowicz, Faskiewicz, Faśkiewicz, Gabriałowicz, Gabryałowicz, Gabryłowicz, Gambarzewski, Gambzarzowski, Gasztold, Gasztołt, Gasztowt, Gembarzewski, Gembarzowski, Gębarzewski, Ginc, Girdwojń, Girdwoyń, Goglewicz, Golejewski, Gombrowicz, Gorski, Goszczyc, Gotlib, Goylewicz, Górski, Grocholski, Gromacki, Gromadzki, Gromejko, Gronkiewicz, Guncz, Gurski, Habdaniec, Habdański, Hadkowski, Hajewski, Hankiewicz, Haraburda, Harasimowicz, Harynek, Hawryłkiewicz, Hejewski, Herasimowicz, Hinek, Hinkowicz, Hołowski, Horowy, Hromyka, Hrydrygiewicz, Hryniewicz, Huniatycki, Ilcewicz, Ilkowski, Irecki, Irycki, Iwanowicz, Iwaszkiewicz, Jakuszewski, Jambut, Jankiewicz, Jankwicz, Janowski, Januszkowski, Jaszczołd, Jaszczołt, Jaszczułt, Jaszgiałło, Jazłowiecki, Jedleński, Jedliński, Jerecki, Józefowicz, Jugoszewski, Jugoszowski, Juniewicz, Junowicz, Jurkowski, Kaczycki, Kagnimir, Kaimir, Kajmir, Kamieński, Kanimir, Kapliński, Karnicki, Karsiecki, Karski, Kaymir, Kazimir, Kazimirowicz, Kelcius, Kibort, Kielcz, Kielczewski, Kiełcz, Kiełczewski, Kiełczowski, Kierczewski, Kijeński, Klepacki, Klonowski, Kobyliński, Kocielski, Kodyński, Kojdański, Kołaczkowski, Kołączkowski, Kołpucewicz, Komorowski, Konarski, Koniński, Kopciewicz, Koplewski, Koporski, Kopulcewicz, Korewa, Korwel, Korweler, Korzecznicki, Korzeński, Korzybski, Kossowski, Koszowski, Kościałkowski, Kotarbski, Koteżdoma, Kowalczewski, Kowalski, Kozicki, Kozietulski, Kozubski, Kożubski, Krakowiński, Krassowski, Krobanowski, Kroczowski, Krośniewski, Kruszewski, Krzapiński, Krzykański, Krzywiński, Krzyżankowski, Krzyżanowski, Książnicki, Kunicki, Kuniński, Kunowski, Kupel, Kupiel, Kurjątkowski, Kurnicki, Kurządkowski, Kurzątkowski, Kurzjątkowski, Landsberg, Lasota, Lassota, Laszek, Laugmin, Lekarski, Lesczyński, Leszczyński, Lewikowski, Lewkowicz, Libnar, Lidzbański, Lidzbiński, Lipski, Litwinowski, Lubański, Lubiański, Lubiatowski, Lubrycki, Łagiewnicki, Łasicki, Łasiecki, Łasieński, Łasiński, Łaszkiewicz, Łaszyński, Ławecki, Łażecki, Łeżecki, Łodwikowski, Łubnicki, Łuczek, Łużewski, Magnowski, Magnuski, Malanowski, Malarzowski, Malczewski, Malczowski, Malechowski, Malinowski, Małyszko, Marchilewicz, Maskowski, Maszczewicz, Maszkowski, Melbachowski, Melbechowski, Miałkowski, Mianowski, Michocki, Mieczkowski, Mieczychowski, Mieczykowski, Mielnicki, Mijanowski, Mikołajewski, Mikowski, Milewski, Milkiewicz, Milkowski, Miłkowski, Mingielewicz, Mleczkowski, Młynkowski, Mniszkowski, Moczulski, Modestowicz, Mojgis, Mołczenko, Mongin, Mrawiński, Mrowiński, Mużyło, Napruszewski, Narbut, Narbutt, Niedźwiecki, Niedźwiedzki, Niemczyński, Nieprowski, Nos, Obornicki, Oborski, Odechowski, Ofan, Offan, Olechnowicz, Oporowski, Orlikowski, Osiecki, Ossowski, Ostaszewski, Ostrzewski-Skarbek, Ostrzyński, Oszczepalski, Pakosławski, Pakosz, Pakoszek, Paliszewski, Paskowski, Paszkiewicz, Paszkowski, Perlejewski, Pękosławski, Piastowski, Piczkowski, Pietraszkiewicz, Piętka, Piotraszewski, Piotrowski, Piotruchowski, Piwka, Piwko, Pniewski, Pniowski, Pokosławski, Polak, Pomorski, Porczyński, Probol, Probolewski, Probołowski, Pruśliński, Przeborowski, Przemieniecki, Przezwicki, Przezwycki, Przyborowski, Przybylski, Psarski, Puczniewski, Puczniowski, Pudliszkowski, Puklewicz, Pukoszek, Putel, Putell, Putwiński, Pywko, Raczek, Radlicki, Radomyski, Radoński, Raduński, Radzanowski, Radziątkowski, Ragowski, Rajewski, Rajkowski, Rajmir, Raser, Rasiewicz, Ratoski, Ratowski, Ratowt, Raykowski, Raymer, Raymir, Razicki, Razmus, Razmuss, Rażek, Rąblewski, Reanadski, Regowski, Rekowski, Renadzki, Rentfiński, Rewieński, Rewkuć, Rętfiński, Rogowski, Rogoziński, Rogoźniski, Roguski, Rohoziński, Rojewski, Rojowski, Rokuć, Rosieński, Rowbecki, Rowbicki, Rowecki, Rozbarski, Rozborski, Rudzki, Rukomyski, Rusiecki, Rybski, Rzeczycki, Saduński, Salawa, Sampławski, Sampłowski, Sawdarg, Sczyjeński, Sednik, Sędzicz, Skarbek, Skarbek-Kruszewski, Skarbek-Wysławski, Skarbek-Warzyński, Skarbek-Ważeński, Skarbek-Ważyński, Skoraszewski, Skoraszowski, Skorko, Skoroczewski, Skoroszewski, Skóra, Skórecki, Skóroszewski, Skuba, Slanka, Sławicki, Słąka, Słąnczyński, Słąnka, Słomczyński, Słomka, Słomowski, Słomski, Słumek, Słumka, Słupski, Słysz, Słyszewski, Sokół, Sokulski, Stański, Starnawski, Starosiedliski, Starosiedlski, Starosielski, Starski, Stefanowski, Stopiczyński, Stpiczyński, Stromejko, Suchodolec, Suchodolski, Sudolski, Sudowicz, Swoszewski, Swoszowski, Szczycieński, Szczyciński, Szczygielski, Szczygłowicz, Szczyjeński, Szelew, Szepicha, Szepig, Szlagier, Szpaczyński, Szpakowicz, Szumkowski, Ślanka, Ślaski, Śliz, Śliza, Ślizowski, Śliź, Śliż, Śmiatkowski, Śmiątkowski, Śniatkowski, Świniarski, Świrnowski, Tafiłowski, Telatycki, Telszewski, Terpiłowski, Tholiborski, Toczycki, Toczyłowski, Toczyński, Toczyski, Tolbowski, Tolibowski, Tolszewski, Torczyński, Tracewski, Traczewski, Trafiłowski, Trojan, Trzebiński, Twerjanowicz, Tworowski, Tworziański, Tworzyański, Tygirt, Ustarbowski, Wagiad, Walowski, Wałowski, Warakomski, Warakowski, Warnecki, Warszycki, Warzycki, Warzyński, Wat, Watraszewski, Ważeński, Ważyński, Wąborkowski, Wąwelski, Werpowski, Węgierski, Widawski, Wielebicki, Wielebycki, Wieliczki, Wieliczko, Wielobicki, Wielobycki, Wierciechowski, Wierciński, Wierzba, Wisławski, Wisłobocki, Wiszowaty, Witowski, Włostowski, Wodziczeński, Wodzinowski, Wojczyński, Wojdak, Wojenkowski, Wojewódzki, Wojnicz, Wojniewicz, Wołczecki, Wołczek, Wołyniecki, Wołyński, Wosczyński, Woszczyński, Woydag, Wsołowski, Wyłyniecki, Wysławski, Wyszławski, Wyszowaty, Zagołłowicz, Zakrzewski, Zaleski, Zastępowski, Zawadzki, Zbychalski, Zbytkont, Zdanowicz, Zelantkowski, Zielątkowski, Złotun, Zytyński, Żagołłowicz, Żakowicz, Żągołłowicz, Żerański, Żeroński, Żeroński-Chwalibóg, Żeroński-Łabia, Żeroński-Dzierlatka, Żeroński-Serafin, Żeruński, Żędzicki, Żołędź, Żołłędź, Żukowski, Żuprański, Żytyński, Żywiłło. Odmiany herbu Abdank:herb Androszewski
herb Ankwicz
herb Ankwicz Hrabia
herb Buczacki
herb Busse
herb Chalecki
herb Doliniański Baron
herb Dudkowicz
herb Gastold
herb von Golubrow
herb Iłgowski
herb von Jankwitz
herb Kossowski
herb Kozietulski Baron
herb Kozietulski Barona
herb kawalera orderu Legii Honorowej
Najwcześniejsze wzmianki: Jan-Leon Kozietulski nobilitowany w Cesarstwie Francuskim 26 kwietnia 1811 roku przez nadanie tytułu barona. Herbowni: Kozietulski (baronowie).herb Leszczyński Hrabia
herb Liczbiński
herb Łużowski
herb Lwoserd
herb Mietelski
herb Pleśniewicz
herb Rybczyński
herb Saława
herb Skarbek Hrabia
herb Tojpin
herb Trzebiński
herb Wąborkowski
herb Wojewódzki
herb Wyhowski
herb Wyhowski I Hrabia
herb Wyhowski II
herb Życiński
