Pierwotna forma herbu

XV-wieczna forma herbu

herb Leliwa

Inne nazwy: Leliwczyk, Leliwita

Blazon: Istniały następujące podstawowe odmiany herbu:

1. "W polu błękitnym lub czerwonym półksiężyc złoty rogami do góry obrócony, nad nim sześciopromienna gwiazda złota. W klejnocie siedem piór pawich, a na nich taki sam półksiężyc z gwiazdą"

2. "W polu błękitnym półksiężyc złoty rogami do góry obrócony, nad nim szcześciopromienna gwiazda złota, z której wychodzi strzała srebrna żeleźcem w górę. W klejnocie trzy pióra strusie"

3. "W polu błękitnym półksiężyc złoty rogami do góry obrócony, nad nim sześciopromienna gwiazda złota. W klejnocie taki sam herb na tle piór strusich.

Jedno z zawołań herbu - "Leliwczyk" wzmiankowane jest już w 1357 roku.

Herb z okresu Dynastii Piastów. Rok powstania herbu 1080-1103.

Ród Leliwitów posługiwał się początkowo herbem Lubomla: przedstawiającym ogniwo z zaćwieczonym na nim krzyżem. Nowe godło ukształtowane według zasad heraldyki zachodnioeuropejskiej przyjął kasztelan Spicymir na początku XIV wieku.

Herb najbardziej rozpowszechniony na ziemi krakowskiej, poznańskiej, sandomierskiej oraz na Podolu i Wołyniu. Aktem unii horodelskeij w 1413 roku herb Leliwa został przeniesiony na Litwę. Najbardziej rozpowszechniony w ziemi krakowskiej, poznańskiej, sandomierskiej, wileńskiej oraz w województwie ruskim.

Legendy: Trudno dziś stwierdzić czy jakieś obce wpływy miały swój udział w powstaniu herbu Leliwa. Herb ten należy do najstarszych polskich herbów, ale znajduje się również w systemach heraldycznych Niemiec, Węgier, Holandii i innych.

Rodowodem Leliwitów zajmowało się wielu historyków, poczynając od Jana Długosza, aż po wiek XX. Istnieje kilka hipotez na temat genezy herbu:

1. Zwolennikiem obcego pochodzenia herbu był Jan Długosz. Wywodził on herb Leliwa od zamku Mondstern nad Renem, skąd miał przybyć protoplasta tego rodu Spycimir (nie ma na to historycznych dowodów). W Liber Beneficiorum pisząc o fundacji kościoła tarnowskiego wspomniał iż:

"... wtedy właśnie ród szlachecki Leliwitów wywodzący się znad Renu, z krwi Alemanów, mający jako znak herbowy gwiazdę sześcioramienną otoczoną dwoma rogami księżyca na niebieskim tle, opuścił własne dotychczasowe siedziby i mając szczęśliwiej zamieszkać, wszedł do ziem Królestwa Polskiego".

Więcej dowiedzieć się można z jego opisu kościoła pw. Wszystkich Świętych w Krakowie, który był wybudowany przez rycerza Jakuba Bobolę:

"Tenże Jakub nosił na orężu i tarczy ogniwo długie a wąskie. Jego liczni potomkowie połączyli się z rycerzami i wielmożami, jacy przybyli znad Renu, a mianowicie tymi z Tarnowa, Melsztyna i Jarosławia, mającymi jako herb Księżyc niepełny z gwiazdą w polu niebieskim. W wyniku tego połączenia, porzuciwszy starodawny znak, tj. owe Ogniwo, zaczęli używać jako herbu, księżyc niepełny wraz z gwiazdą. Pozostali jednak nieliczni rycerze w Królestwie Polskim, a zwłaszcza na Mazowszu, którzy posługują się Ogniwem na orężu".

Za Janem Długoszem hipotezę tę podawali kolejno Bartosz Paprocki, Szymon Okolski, Kasper Niesiecki i inni.

Jan Długosz przedstawił także inną wersję legendy herbowej (opis kościoła pw. Wszystkich Świętych w Krakowie): "Istnieje także przekaz, jakoby wspomniany ród i dom, który dotąd nazywa się "Leliwa", nie przybył znad Renu, ani też stamtąd nie przyniósł księżyca z gwiazdą jako herbu, lecz po jakiejś szczęśliwej i zwycięskiej bitwie z Węgrami, w której walczono aż do pojawienia się księżyca i gwiazd (jako że, był wówczas księżyc niepełny), został w dowód okazanego wówczas męstwa nagrodzony przez Władysława Łokietka, króla polskiego".

2. Za rdzennie polskim pochodzeniem herbu opowiadał się nadworny biograf hetmana Jana Tarnowskiego Stanisław Orzechowski. Rodzime pochodzenie herbu starali sie także udowodnić Wincenty Balicki, Jan Leniek. Takiego zdania jest również historyk współczesny Włodzimierz Dworzaczek. Badacze forsujący rdzenne pochodzenie tego herbu wskazują przede wszystkim na typowo słowiańską nazwę herbu.

3. Aleksander Brückner twierdził, że wszystkie nazwy herbów z końcówką na -awa mają pochodzenie topograficzne, od rzeki, nad którą przodek osiadł np. Tarnawa, Rawa, Pilawa, Leliwa [Encyklopedia staropolska (1937-1938, t.1, str. 420)].

4. Jerzy Piechowski w "Herby, Magia, Mity" (Wydawnictwo Medium, Warszawa, 1995) zgadza się z innymi współczesnymi badaczami, że herby Mondstern i Leliwa mają zupełnie inne pochodzenie.

Herbowi: lista herbownych (593 rody) nie ma charakter kompletny. Pełen spis nazwisk nigdy nie istniał. Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Leliwa. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę.

Abramowicz, Adamkiewicz, Adamkowicz, Adamowicz, Aksan lub Aksanow, Albicki, Anczewski, Andrzejewicz, Anszewski, Antoszewski, Anuszewicz, Anuszewski, Babczyński, Babiński, Bacewicz, Bachrynowski, Badkowski, Bagrycewicz, Bahrynowicz, Bahrynowski, Bajer, Bakrynowski, Bałuczyński, Barancewicz, Baranowicz, Bartkowski, Baszowski, Bauer, Baurski lub Baur, Bayer, Bądkowski, Bedliński, Bereziński, Bernatowicz, Bes, Besowski, Będziemirowski, Bękowski, Białas, Białobłocki, Białopiotrowicz, Białoszycki, Bielicki, Bielowski, Bieniewski, Bińkowski, Błocki, Błudnicki, Bobola, Boboński, Boczkowski, Bodzanta, Bodzewski, Bolte, Bonuchowski, Borzuchowski, Bóbr, Brandt, Brażewski, Brażyński, Bremer, Broniewski, Bryżyński, Brzeszewski, Brzozdowski, Brzozogajski, Budzewicz, Bukowiecki, Bułajewski, Bułhak, Burakowski, Cebrzyk, Cerkas, Chłasiewicz, Chłasko, Chmielewski, Choberski, Choborski, Chociatowski, Chrościcki, Chrucki, Chruścicki, Chryściński, Cichowicz, Cichowski, Cidzik, Cudowski, Czajowski, Czapiewski, Czapkowski, Czapski, Czarnecki, Czawszajewicz, Czechowicz, Czechowski, Czelatycki, Czelatyński, Czerczycki, Czerkies, Czeski, Czeyłytko, Czobor, Czubicki, Czubiński, Czubowski, Czudowski (h. Leliwa III), Czulski, Czuprynowski,Czupryniewicz, Czybiński, Dackiewicz, Daćkiewicz, Damerau, Danecki, Daniecki, Danilewicz, Daniło, Daniłowicz, Daszczenko, Daszkiewicz (h. Leliwa III), Daszkowicz, Daszkowski, Dąb, Dąbrowski, Dewejn, Długołęcki, Dobaniewski, Dobrzański, Dobrzyński, Dokurno, Dorohostajski, Dowejn, Dowgiało, Dowgiałło, Drasławski, Dreszkowski, Drowdwiłło, Drzeczkowski, Dudziecki, Dusejko lub Dusieyko, Duszkiewicz, Dymitrowski, Dyszewicz, Dziewiętnicki, Dziubiński, Dżur, Francuzewicz lub Francuzowicz, Freiman-Ostacewicz, Fryjewicz, Gabryałowicz, Gabriałowicz, Ganglowski lub Gangłowski, Gaugłowski, Gawłowski, Gąglawski, Geczewski, Giecewicz, Gieczewski, Gierłowicz, Gierszod, Giesztołd, Giesztowt Łokiański, Gintowt, Gintowt Dziewałtowski, Girowski, Gołuchowski, Gordziałkowski, Gorka, Gorkański, Gotartowski, Gozdzki, Górka, Górkański, Graniewski, Granowski, Grell, Grochowski, Grunowski, Gurkowski, Gurnowski, Guzdek, Herżod, Hlaska, Hlebicki-Józefowicz, Hlebowicz, Hłaska lub Hłasko, Hłasko vel Chłasko, Horn, Hortyński, Howig, Hubal, Ibiański, Irzykowicz, Iwonicz, Jacewicz, Jackiewicz, Jacosławski, Jaczewski, Jagielnicki, Jagintowicz, Jahołkowski, Jakowicz, Jaksmanicki, Jaksmański, Janisławski, Janowicz, Jarosławowicz, Jarosławski, Jaskmanicki, Jaskold, Jaskołd, Jawsza, Jelec, Jelowski, Jerzyk, Jerzykowicz, Jeżowski, Jotkiewicz, Józefowicz, Jucewicz, Juchniewicz, Juchnowicz, Judinowicz, Juniewicz, Junowicz, Jurkowski, Juskiewicz, Juśkiewicz, Juszkiewicz, Kadziński lub Kadzyński, Kalenicki, Kalenik, Kamieński, Kappel, Karaczowski, Karsznicki lub Karśnicki, Karwacki, Kaski, Kasperowicz, Kiersz, Kiewlicz, Kirsz, Kirsza, Kisielowski, Kiski, Kiszelowski, Kiszkiewicz, Knipowicz, Kokocki, Kokoski, Kolański, Komorski, Konczacki, Koniński, Konopiński, Kończacki, Kopestyński, Koppet, Kopystyński, Korczyc lub Korczycki, Korczyński, Korzeniowski, Kostewicz, Kościa, Kościewicz, Kotaszewicz, Kozicki, Kozielski, Kozieł, Koziełł, Kraiński, Krajewski, Krajowski, Kraśnik, Kronicki, Krosno, Krupka, Krysiński, Kryżan, Krzesz, Krzywobłocki, Księski, Kszyniecki, Kuchmistrzowicz lub Kuchmistrzowski, Kuchta, Kuciński, Kukiel, Kumaniecki, Kummer, Kunter, Kurczukowicz, Kurmin, Kuzmicki, Laskowski, Ledycki, Leliwa, Lemański, Lenkszewicz, Lesieniewicz, Leskiewicz, Leśkiewicz, Lgocki, Lipański, Lipen, Lipiński, Lisiecki, Lisowski, Lissowski, Liszeń, Liszyń, Lityński, Lostin, Ludkiewicz, Łabcewski, Łabcewski, Łachoyski, Łakowicz, Łasko, Łaszkiewicz, Ławiński, Ławrynowicz, Łohojski, Łopacki, Łosiew, Łostowski, Łoziński,Łozowski, Łubanka, Łyczkiewicz, Łysakowski, Macewicz, Malszycki, Małszycki, Marcinkiewicz, Marcinowicz, Margiewicz, Martyszewski, Matuszewic lub Matusewicz, Matuszewicz lub Matusiewicz, Mąkierski (h. Leliwa Odm.-Trąbka Między Księżycem a Gwiazdą), Medeksza, Melsztyński, Meslicz, Miaskowski, Miastkowski, Micewicz, Michałowski, Mickiewicz, Mierciński, Mierczyński, Mierzeński, Mierzyński, Mikulicz, Minejko, Mineyko, Młaszkowski, Młodkowski, Młotkowski, Mokierski, Molwiłło, Monwid, Moniwidowicz, Monwid, Montywid, Montwid, Montwit, Montwił, Montwiłło, Montywid, Monwidowicz, Morstin lub Morsztyn, Mutykalski, Myszkowicz, Mytko, Naguszewski, Narmont, Narmunt, Nasmont, Natalski, Nazdrowicz, Newelski, Niedoma, Niemiera, Niemierzyc, Niesiołowski, Nietowć, Niewiardowski, Niezwiecki, Ninieński, Nozdrowicz, Nutowć, Odyniec, Oklejski, Okuszko, Olchowicz, Olechowicz, Osostowicz, Ostaniewicz, Ostaszkiewicz, Ostrowski, Ostrzeszewicz, Ostrzewski, Pacenko, Pacewicz, Pacyna, Pacynko, Pacynkoa, Pajewski, Paruszewski, Parys, Paszkowski, Pausza, Pawłowski, Pawsza, Pereszczak, Pereszczaka, Petkiewicz, Petroch, Petruszewicz, Petyhorski, Piaszczyński, Piechocki, Piechowski, Pieczychowski, Pieniążek, Pietkiewicz, Pietrasiewicz, Pietraszko, Pigłowski, Pilecki, Piorun, Piorunowski z Piorunowa, Piotrowicz, Piotrowski, Piórkowski, Pławiński, Pobłocki, Podgorski, Podhajecki, Podlaski (h. Leliwa IV), Podlęski, Podłęski, Pogorski, Pokrywnicki, Pokrzywnicki, Połocki, Połoniewicz, Połoński, Popławski, Postawka, Preuss, Pruski, Pruszak, Przyborowski, Przywidzki, Pstrocki, Ptaszyński, Putianowicz, Putyanowicz, Puzyno, Radwański, Rakowic, Rakowicki, Rakowicz, Rączkowski , Rekszyński, Rekść, Rekuć, Rentfiński, Rętfiński, Rogowski, Rohoziński, Rojcewicz, Roman, Romaszka, Romaszko, Roycewicz, Rozdzwienicki, Rozmanik, Rykowski, Rymsz, Rymsza, Ryx, Saltejewicz, Samotyk lub Samotycki, Sawojski, Sczepiecki, Serbin, Sępieński, Sieczko, Siedleszczeński, Siedleszczyński, Siedliszczeński, Sienkiewicz, Sierpski, Sięski, Skinder, Skorupa, Skumin, Sławiński, Sławoszyński, Słobotski, Słotwiński, Słowacki, Słucki, Słupowski, Smoiski, Smojski, Songin, Soroka, Specymirski, Spicymirski, Spiner, Spławski, Srzechiński, Srzedziński, Srzedzieński, Staniewicz, Stanilewicz lub Stanilewski, Starowolski, Starzechowski, Staszkiewicz, Stawryło, Stecewicz, Stirnski lub Stirnski, Stiernski Stiruski, Streżowicz, Strubnica, Stryjkowski, Styrnski, Styrpejko, Styruski, Suchorowski, Sudnik, Swołyński, Sworski, Syćko, Szalamuński, Szalkiewicz, Szałkiewicz, Szaniecki, Szawernowski, Szczepicki, Szczepiecki, Szpiner, Szredziński, Szuczewski, Szulakiewicz, Szymkiewicz, Szymkowicz, Ścierski, Śledziewicz, Śniadecki, Śnieżko, Średziński, Śrzedziński, Tarło, Tarnau lub Tarnow, Tarnowski, Temruk, Tomkowicz, Towgin, Towginowicz, Trojanowski, Tułkowski, Tyszkiewicz, Ulęzgęłło, Urak, Ustarbowski, Virion, Wacławski, Wapczyński, Wardęski, Warnsdorf, Wasilewicz, Węcławski, Węsierski, Wiazewicz lub Wiażewicz, Wiaziewicz Wicki, Wiedecki, Wieliczkowski, Wierozemski, Wieroszemski, Wierzbicki, Wietski, Więcławski, Wiszacki, Witcki, Witski, Wojakowski, Wojanowski, Wojnowski, Woliński, Wołkowski, Wołodko, Wołodźko, Woronowicz, Wrzosek, Wyrowski, Wyrzykowski, Wyskocki, Wysocki, Zaborski, Zabrzeziński, Zacharewicz, Zajączkowski, Zawadzki, Zbirochowski lub Zbiroski, Zbirowski, Ziembowski, Zienkowski, Zongołowicz, Zuroch, Zurowski, Zygmuntowicz, Żagliński, Żarski, Żuk, Żuławski, Żurawicki, Żurawski, Żurowski, Życzyński, Żyła, Żyłowski, Żyrawski.

Odmiany herbowe:

herb Adamowicz

Blazon: W polu czerwonym z prawej strzała srebrna, nad nią takiż półksiężyc na opak, z lewej takaż gwiazda. Klejnot: Nad hełmem bez korony dwa skrzydła sępie.

Najwcześniejsze wzmianki: z 1599 roku.

Herbowni: Adamowicz, Starowolski.

herb Adamowicz tatarski

Odmiana według Stanisława Dziadulewicza.

Blazon: W polu barwy niewiadomej półksiężyc barwy niewiadomej z gwiazdą pięciopromienna między rogami i zaćwieczonymi na nich strzałami.

Herbowni: tatarska rodzina Adamowiczów.

Najwcześniejsze wzmianki: Z roku 1520 pochodzi wzmianka o protoplaście rodu Adamowiczów - Adamie.

herb Bajer

Inna nazwa: Bair, Bayer

Blazon: W polu błękitnym półksiężyc złoty z gwiazdą pięciopromienną między rogami. Klejnot: Lew złoty, wspięty, trzymający godło. Labry błękitne, podbite złotem.

Najwcześniejsze wzmianki: Nadany w 1678 roku Andrzejowi Ignacemu Bajerowi.

Herbowni: Bair, Bajer, Bayer.

herb Bobiński-Dekaloga

wg Wikipedii

wg Gajla

Blazon: W polu błękitnym, nad półksiężycem złotym gwiazda sześcioramienna złota, pod nim z barku krzyż srebrny. Nad tarczą hełm w koronie.

Chrząński podaje: w tarczy krzyż łaciński złoty, a w klejnocie nad hełmem w koronie pięć piór pawich z powtórzonym na nich godłem jak w tarczy, ale bez krzyża.

Najwcześniejsze wzmianki: występuje w ziemi ciechanowskiej, różańskiej i w Bydgoszczy.

Herbowni: Bobiński.

herb Czapiewski II

Inna nazwa: Suroch-Czapiewski, Żuroch-Czapiewski, Leliwa odmienny, Monstern

Kaszubski herb szlachecki, według Przemysława Pragerta odmiana herbu Leliwa.

Blazon: Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego: W polu błękitnym półksiężyc złoty, nad którym takaż gwiazda. Klejnotu nad hełmem, bez korony pięć piór strusich. Labry błękitne, podbite złotem.

Najwcześniejsze wzmianki: Pieczęć Franza von Suroch z lat 1777 i 1787. Herb znany jedynie z materiałów zebranych przez pana Jana T. Czapiewskiego (Żuroch), opublikowany dopiero przez Przemysława Pragerta.

Herbowni: Czapienski, Czapiewski, Czapiewsky, Czapiński. Rodzina używała też licznych przydomków: Gran (Gron, Grzanka), Jajeczek, Prusak (Pruszak), Wnuk, Złosz, Janta, Paszk, Ranoch (Renoch), Rumel, Samek (Zamek), Stosz (Wstosz), Ukleja, Wojan (Wojen), Żłop, Żuroch.

Ten konkretny herb odcisnął na pieczęci członek gałęzi o przydomku Żuroch. Tej samej rodzinie przypisywano także Leliwę, Sasa i inny herb własny, Czapiewski III.

Nieznany Czapiewski posłużył się pieczęcią z herbem Czapiewski. Granom Żernicki przypisywał także Drzewicę, oraz herb własny, Gran. Natomiast według polskich autorów, rodzina ta używała herbu Jastrzębiec (Borkowski, Boniecki). Jantowie używali herbu Janta vel Białk (Żernicki). Pruszakowie mieli używać herbu Leliwa, przypisywano im też też herb Pielesz. Zachowały się odciski pieczęci z herbami Wnuk-Czapiewskich i Złoszcz-Czapiewskich. Ci ostatni mieli, razem z Żłop-Czapiewskimi, posługiwać się także Brochwiczem III, albo Ostoją. Ponadto, Czapiewscy z poznańskiego, nie wiadomo czy spokrewnieni z kaszubskimi, używali Pomiana.

herb Czapiewski III

Inna nazwa: Zuroch-Czapiewski, Żuroch-Czapiewski

Blazon: Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego: W polu niewiadomym jednorożec wspięty, stojący na półksiężycu, ponad nim, z lewej półksiężyc w lewo, z gwiazdą w środku. Klejnotu, hełmu, korony i labrów brak.

Kaszubski herb szlachecki.

Najwcześniejsze wzmianki: Herb znany z materiałów zebranych przez pana Jana T. Czapiewskiego (Żuroch), opublikowany przez Przemysława Pragerta. Informacje o nim przekazywał też Emilian Szeliga-Żernicki (Der polnische Adel, Die polnischen Stamwappen).

Herbowni: Czapienski, Czapiewsky, Czapiński, Czapiewski. Rodzina używała też licznych przydomków: Gran (Gron, Grzanka), Jajeczek, Prusak (Pruszak), Wnuk, Złosz, Janta, Paszk, Ranoch (Renoch), Rumel, Samek (Zamek), Stosz (Wstosz), Ukleja, Wojan (Wojen), Żłop, Żuroch.

Ten konkretny herb odcisnął na pieczęci członek gałęzi o przydomku Żuroch. Tej samej rodzinie przypisywano także Leliwę, Sasa i inny herb własny, Czapiewski II.

herb Czarnicki

herb Demryc

herb Dorpowski

herb Drużyłowski

Według Juliusza Karola Ostrowskiego odmiana herbu Leliwa.

Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego:

Blazon: W polu barwy niewiadomej nad półksiężycem dwa jelce ukośnie skrzyżowane. Klejnot: Nad hełmem w koronie trzy pióra strusie.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Ostrowskiego herb nieznanego pochodzenia, znany w brześciańskim w XVII stuleciu. Wzmiankowany jeszcze tylko przez Starykoń-Kasprzyckiego. Boniecki wspomina Andrzeja i Gabryela Drużyłowskich, którzy z województwem brzeskim litewskim podpisali elekcję Augusta II (nie pisze jednak jakiego używali oni herbu).

Herbowni: Drużyłowski.

herb Dułak

herb Erbs

Blazon: W krzyż. W polach I i IV złotych skos czerwony, obarczony trzema srebrnymi kulami, w polach II i III błękitnych - nad półksiężycem złotym taka gwiazda sześcioramienna. Klejnot: Dwa skrzydła czarne z pasami czerwonymi i kulami, jak na tarczy.

Najwcześniejsze wzmianki: Polski herb szlachecki z nobilitacji, odmiana herbu Leliwa, nadany w Świętym Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego. Według Siebmachera Andrzej (Andreas) Erbs, polski pocztmistrz z Krakowa, miał otrzymać szlachectwo państwa rzymskiego w Wiedniu 1 lutego 1753 roku z przydomkiem von Grochowski. Rodzina miała zarzucić nazwisko Erbs i pisać się von Grochowski. Uruski wspomina jeszcze z tej rodziny Wojciecha, podpułkownika wojsk koronnych w 1761 roku.

Herbowni: Grochowski - nobilitowani w 1753 roku.

herb Fargow

herb Gliszczyński IV

Inna nazwa: Spod-Gliszczyński, Szpot-Gliszczyński, Księżyc odmienny, albo Leliwa odmienny, błędnie Gliszezijnski

Kaszubski herb szlachecki, według Przemysława Pragerta odmiana herbu Księżyc lub Leliwa.

Blazon: Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego: W polu czerwonym półksiężyc złoty z takąż gwiazdą w środku. Klejnotu i hełmu brak, bezpośrednio nad tarczą korona. Labrów brak.

Najwcześniejsze wzmianki: Herb, przytaczany przez Żernickiego (Der polnische Adel, Die polnischen Stamwappen), pochodzi z malowidła na szkle z roku 1720 w kościele w Swarzewie oraz pieczęć z literami IG, opisana jako Sz. Spod-Gliszczyński.

Rodzina Gliszczyński: Rodzina szlachecka z Gliśna Wielkiego lub Małego. W rzeczywistości Gliszczyńscy to wiele odrębnych rodów, które siedząc w jednej wsi, przyjęły takie samo nazwisko odmiejscowe. Tego konkretnie herbu używali Gliszczyńscy z przydomkiem Szpot.

Herbowni: Gliszczyński (błędnie Gliszezijnski) z przydomkiem Szpot (Spod) lub bez przydomka. Rodzina miała też używać wariantu z dwoma gwiazdami, ale nie wiadomo w jakim układzie. Rodzinie tej przypisywano też herb Szpot i z nim jest ona bardziej znana. Przemysław Pragert spekuluje, że herb z półksiężycem i gwiazdą mógł być pierwotnym herbem tej rodziny, zaś herb Szpot przejęli oni później od Szpotów-Łabędziów przybyłych z sandomierskiego.

Istniało wiele innych gałęzi tej rodziny, używających innych herbów.

herb Goduszewski

Blazon: Wiktor Wittyg tak opisuje odmianę: W szczycie pół lwa trzyma zapaloną pochodnię.

Najwcześniejsze wzmianki: Wittyg wspomina w roku 1754 Wojciecha Goduszewskiego, dworzanina Heleny z Potockich Morsztynowej, wojewodziny inflanckiej.

Herbowni: Goduszewski. Według niego takiego samego herbu mieli też używać Borsztynowie i Wodziccy.

herb Gwiazdorski

Blazon: Na tarczy obramowanej złotem w polu błękitnem - nad rogami złotego półksiężyca takaż gwiazda. Nad hełmem w koronie trzy strusie pióra: złoty, niebieski, złoty. Labry błękitne podbite złotem.

Herbowni: Gwiazdorski.

herb Gwiazdowski

Blazon: Na tarczy obramowanej złotem w polu błękitnem - nad rogami złotego półksiężyca takaż gwiazda. Nad hełmem w koronie między dwoma czarnemi skrzydłami naga panna stojąca, chustę błękitną powiewną trzymająca. Labry błękitne podbite złotem.

herb Gwiazdowski II

Blazon: Na tarczy dzieloną w pas, gdzie w polu górnym, czerwonym trzy bełty w gwiazdę, w dolnym, błękitnym, półksiężyc złoty nad którym takaż gwiazda.

Najwcześniejsze wzmianki: Herb rodziny polskiego pochodzenia z brześciańskiego. Rodzina ta miała w XVII wieku osiąść w Prusach i przybrać nazwisko Stern-Gwiazdowski.

Herbowni: Gwiazdowski, Stern.

herb Jelce

Inna nazwa: Jelce.

Blazon: W polu błękitnym półksiężyc złoty, nad nim takaż gwiazda. W klejnocie dwie chorągwie kościelne w słup.

Najwcześniejsze wzmianki: Według Kaspra Niesieckiego jest to wcześniejsza wersja herbu Jelce II.

Boniecki pisze, że Jelcowie wyprowadzając od swojego przodka Kmitów i Łopatów Bykowskich herby ich do swej własnej Leliwy dołączyli, pragnąc tym udowodnić wspólne z nimi pochodzenie.

Według Dziadulewicza Turczynowie mieli być rodziną pochodzenia tatarskiego, a ich przodkiem miał być żyjący około roku 1500 Alejko. Syn Alejki - Turczyn w popisie wojsk litewskich z roku 1528 opisany został jako bojar brzeski, był więc już chrześcijaninem.

Herbowni: Bronisz, Dawidson, Jelec, Turczynowicz.

herb Jelce II

Blazon: W polu błękitnym półksiężyc złoty, nad nim takaż gwiazda, a nad nią dwie złote chorągwie o trzech frędzlach, w słup. W klejnocie dwie klamry w krzyż skośny.

Najwcześniejsze wzmianki: Według Kaspra Niesieckiego Jelcowie używali wcześniej innej odmiany herbu: na tarczy zwykła Leliwa, w klejnocie natomiast dwie chorągwie kościelne, jedna nad drugą, jak w Radwanie.

Boniecki pisze, że Jelcowie wyprowadzając od swojego przodka Kmitów i Łopatów Bykowskich herby ich do swej własnej Leliwy dołączyli, pragnąc tym udowodnić wspólne z nimi pochodzenie.

Według Uruskiego właściwym herbem Jelców miały być same dwie chorągwie. W XVII wieku miano dodać do nich Leliwę dla oznaczenia pokrewieństwa kądzielnego z rodziną tego herbu.

Herbowni: Jelec.

herb Juźwikiewicz

wg Wikipedii

wg "CLENODIUM"

Blazon: W polu czerwonym nad półksiężycem srebrnym takaż gwiazda pięciopromienna. Nad koroną szlachecką ręka zbrojna z mieczem.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Ostrowskiego herb nadany 25 lutego 1777 roku wraz z nobilitacją przez króla polskiego Stanisława Augusta braciom Juźwikiewiczom: Dyźmie, towarzyszowi znaku pancernego i Maciejowi, porucznikowi w regimencie generała majora Kozłowskiego.

Herbowni: Juzwikiewicz, Jużwikiewicz, Juźwikiewicz - z nobilitacji Dyzmy i Macieja Jóźwikiewiczów z 25 lutego 1777 roku.

herb Kiwalski

Blazon: W polu błękitnym pod trzema gwiazdami złotymi (gwiazdy ułożone rzędami, najpierw dwie, potem jedna) złoty półksiężyc rogami do góry. Klejnot: ramię zbrojne z mieczem.

Najwcześniejsze wzmianki: Nadany 17 listopada 1768 roku w Warszawie Janowi Kiwalskiemu (późniejszemu skarbnikowi latyczowskiemu), uznawany za odmianę Leliwy przez Alfreda Znamierowskiego.

Herbowni: Kiwalski.

herb Kopeć

herb Kummer

herb Leliwa odmiany

herb Lesieniewicz

Inna nazwa: Lesenewicz, Lisenewicz, Lisanewicz, Lesanewicz

Blazon: Opisy z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego: W polu niewiadomym (być może czerwonym) strzała grotem w dół w krzyż skośny z szablą, nad tym półksiężyc nad którym gwiazda ośmiopromienna (być może złota). Klejnot: nieznany. Labry nieznanej barwy (być może czerwone, podbite srebrem).

Ukraińska rodzina szlachecka i jej herb, odmiana herbu Leliwa.

Najwcześniejsze wzmianki: Nobilitacja z roku 1739. Rodzina pochodzi od Konstantyna Oleksijowicza Lesieniewicza, głównego sędziego Regimentu Perejasławskiego w latach 1739-1757.

Herbowni: Lesieniewicz.

herb Lisewski

herb Lostin

herb Łasko

Inna nazwa: Chłasko, Hłasko

Blazon: W polu błękitnym nad złotym półksiężycem ze złotą gwiazdą sześciopromienną w środku dwie srebrne klamry ukośnie skrzyżowane. Nad hełmem w koronie ogon pawi.

Najwcześniejsze wzmianki: Niesiecki daje co prawda Łaskom Leliwę bez odmiany, jednak Boniecki podaje przykłady: pieczęci Michała, podsędka z 1604 roku (notatki Dziadulewicza) i pieczęci Michała, sędziego winnickiego, z 1607 roku (Teka Rulikows), na których widnieje Leliwa z dwiema klamrami lub belkami ukośnie skrzyżowanymi (ponad gwiazdą i półksiężycem).

Według Ostrowskiego odmiana przysługiwała Łaskom na Wołyniu i w połockiem.

Herbowni: Czerczerski, Czerczycki, Lasko, Łasko, Sekuński, Zadybski.

herb Macewicz

herb Mach

herb Mąkierski

Inna nazwa: Mokierski.

Blazon: W polu błękitnym półksiężyc złoty rogami do góry obrócony, nad nim sześciopromienna gwiazda złota. Pomiędzy półksiężycem a gwiazdą trąbka myśliwska z nawiązaniem do góry.

Przytoczony jako odmiana przez Wiktora Wittyga.

Herbowni: Makierski, Mąkierski, Mokierski.

herb Młodkowski

Blazon: Na tarczy dwudzielnej w polu prawym błękitnym półksiężyc w słup rogami w lewo, w lewym w ściętym od góry czerwonym polu - pół kozła wspiętego, pole dolne - błękitne. Nad hełmem w koronie trzy pióra strusie.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Ostrowskiego odmiana przysługiwała Młodkowskim z Młodkowic (w XVII wieku mieli oni osiąść w gnieźnieńskiem, a następnie w sandomierskiem). Niesiecki wspomina też w województwie sandomierskim Stanisława Młodkowskiego, jezuitę, przełożonego Kolegium Ostrogskiego (zmarł w Krakowie na św. Macieja w 1711 roku).

Herbowni: Młodkowski.

herb Ossowski

Blazon: Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego: W polu półksiężyc nad którym pół gwiazdy, ponad którą gwiazda. Sama tarcza.

Kaszubski herb szlachecki, według Przemysława Pragerta odmiana herbu Leliwa, znany z jedynej pieczęci.

Herbowni: Ossowski (Osowski, Ossowsky, Wossow, Wossowe, Wossowski, Wussau, Wussow, Wussowen, Wussowski) także z przydomkiem Suchta (Zuchta).

Rodzina ta, oprócz herbu własnego, używała też Leliwy (pieczęć Jerzego z roku 1570). Ossowscy składający homagium królowi pruskiemu z niewiadomej przyczyny użyli pieczęci z Brochwiczem. Być może do XVIII wieku odmienili swój herb, bądź należeli do odrębnego rodu (np. gałęzi rodu Suchta), albo użyli tzw. pieczęci przyjacielskiej. Według Niesieckiego natomiast, Ossowscy z Pomorza używali herbu Prus.

Istnieli też na Kaszubach inni Ossowscy, herbu Wussow.

herb Ostrowski III

Inna nazwa: Ostrowski.

Blazon: W polu błękitnym pod srebrnym krzyżem kawalerskim półksiężyc złoty z gwiazdą złotą między rogami. Nad hełmem w koronie półksiężyc złoty z trzema piórami strusimi w środku: białym między błekitnymi.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Ostrowskiego odmiana przysługiwała polskiej rodzinie Ostrowskich osiadłej w XVI wieku w Iszczkowie w ziemi przemyskiej (jej gałąź miała się przenieść na Śląsk i do Prus).

Herbowni: Ostrowski.

herb Paalsknis

Najwcześniejsze wzmianki: - wywodzą się po kądzieli z książąt tatarskich, potomków Tamerlana; zatwierdzenie tytułu książęcego uzyskali w 1800 r. od deputacji wywodowej gubernii kowieńskiej, dowody przecież, jakie złożyli tego pochodzenia, są więcej jak wątpliwej autentyczności.

Herbowni: Paalsknis.

herb Pawłowski

herb Pawsza

Uznawany za odmianę Leliwy przez Tadeusza Gajla.

herb Piechowski

herb Pierścień

herb nadany Franciszkowi Ryx w 1768 roku

Inna nazwa: Ryx

Blazon: Juliusz Karol Ostrowski blazonuje herb następująco: W polu błękitnym - pod półksiężycem złotym z ośmiopromienną gwiazdą srebrną między rogami - dwa skrzydła orle srebrne, pod którymi lilia złota. Nad hełmem w koronie ręka zbrojna ze złotym pierścieniem o trzech drogich kamieniach. Labry błękitne podbite czerwono.

Najwcześniejsze wzmianki: Herb nadany został 13 maja 1768 roku w Warszawie Franciszkowi Ryxowi - kamerdynerowi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Uważany przez Borkowskiego za ten sam herb co Pierścień, Gajl rozdziela te dwa herby, z nobilitacji w 1790 roku, uznawany za odmianę Leliwy przez J. Dunina Borkowskiego.

Herbowni: Herb ten był herbem własnym, więc przysługiwał tylko jednemu rodowi herbownych: Ryx, Ryks.

herb Pietrasiewicz

Blazon: W polu błękitnym - pod złotym krzyżem, złoty półksiężyc obejmujący takąż gwiazdę. Nad hełmem w koronie trzy pióra strusie.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Ostrowskiego odmiana przysługiwała Pietrasiewiczom zapisanym do szlachty Królestwa Polskiego. Taka sama odmiana miała przysługiwać też Ostrowskim. Zbigniew Leszczyc wspomina Pietrasiewiczów herb Leliwa na Litwie w roku 1536 (ale nie daje im odmiany).

Herbowni: Ostrowski, Pietrasiewicz, Pietraszewicz.

herb Pilecki

Blazon: W polu błękitnym półksiężyc złoty, nad którym takaż sześciopromienna gwiazda. Nad hełmem trzy pióra strusie: srebrne między błękitnymi, pierwsze największe, średnie mniejsze, trzecie najmniejsze. Labry błękitne podbite złotem.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Ostrowskiego odmiana przysługiwała Pileckim osiadłym w Prusach w XV i XVII wieku. Mogli oni być jakąś gałęzią Pileckich z Pilczy.

Herbowni: Abramowicz, Otowicz, Pilecki.

herb Piotroch

Inna nazwa: Petrorch, Pietroch, Pietrorch, Pietrorche, Kunter, Leliwa odmienny

Kaszubski herb szlachecki, według Przemysława Pragerta odmiana herbu Leliwa.

Blazon: Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego: W polu błękitnym półksiężyc z twarzą (okiem w prawo) srebrny, nad którym gwiazda złota. Klejnot: nad hełmem bez korony samo godło. Labry błękitne podbite srebrem.

Najwcześniejsze wzmianki: Po raz pierwszy herb pojawił się na mapie Pomorza Lubinusa z roku 1618 (pod nazwą Kuntere). Następnie przytaczany przez herbarze Bagmihla (Pommersches Wappenbuch) i Nowego Siebmachera.

Rodzina Piotrochów: Rodzina drobnych panków, nazwisko biorąca od imienia Piotr, wywodząca się ze wsi Dziechlino. Protoplastą rodu była prawdopodobnie jeden z Piotrów, właścicieli wsi w 1363 roku (Petro, Petrasch) i 1400 (Petrasch). Pierwsza wzmianka o rodzinie pochodzi z roku 1575 (Urban Petrorche), kolejne z 1601 (Mathias Piotroch), 1658 (Martin i Mauritz Pietrochen). Rodzina używała też drugiego nazwiska, Kunter, odnotowanego w latach 1639 i 1671. Z podwójnym nazwiskiem Piotroch Dziechliński zapisani są w księdze sądowej lęborskiej z lat 1721-26. Prawdopodobnie po tym okresie wygaśli. Podobieństwo herbów zdaje się wskazywać na pokrewieństwo tej rodziny z Lostinami, Małszyckimi i Wargowskimi.

Herbowni: Piotroch (Petorge, Petroch, Petrochge, Petrorch, Pietrach, Pietroch, Pietrorch, Pietrorche, być może Pietyrog) także z przydomkiem Dziechliński oraz drugim nazwiskiem Kunter. Identycznego herbu używała rodzina Poklat.

herb Piotrowicz

Piotrowicz I - wizerunek według Ostrowskiego

Blazon: W polu błękitnym - pod krzyżem złotym takiż półksiężyc z taką samą sześciopromienną gwiazdą między rogami. Nad hełmem w koronie - trzy pióra strusie: złote między błekitnymi. Labry błękitne podbite złotem.

Piotrowicz II - wariant poprzedniego według Ostrowskiego

Blazon: Ostrowski wzmiankuje też (na podstawie Niesieckiego) inny wariant tego herbu: W polu błękitnym - nad złotym półksiężycem - krzyż złoty między trzema sześciopromiennymi gwiazdami. Nad hełmem w koronie - trzy pióra strusie. Labry błękitne podbite złotem.

Podług Ostrowskiego odmiana przysługiwała Piotrowiczom na Żmudzi w XVI stuleciu. Ostrowski nie jest pewien czy jest to odmiana Leliwy czy Murdelio.

Herbowni: Piotrowicz.

herb Poklat

Inna nazwa: Poklatta, Poklatte, Leliwa odmienny

Blazon: Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego: W polu błękitnym półksiężyc z twarzą (okiem w prawo) srebrny, nad którym gwiazda złota. Klejnot: nad hełmem bez korony samo godło. Labry błękitne podbite srebrem.

Kaszubski herb szlachecki, według Przemysława Pragerta odmiana herbu Leliwa.

Najwcześniejsze wzmianki: Herb przytaczany jedynie przez Nowego Siebmachera.

Rodzina Poklat: Niemal zupełnie nieznana drobna rodzina szlachecka. Nazwisko ich ma pochodzić od słowa pokład. Pierwsza wzmianka w 1552 (Laurentius Potlaht w Parszczycach), kolejne z 1582 (Pocklatken), 1605, 1618, 1621 (Poklatten w Bargędzinie). Dział należący do rodziny w Parszczycach przęjęli Krokowscy w 1572, zaś w Bargędzinie Weyherowie przed 1638. Rodzina wygasła w XVII wieku. Według herbarza Ledebura (Adelslexikon der preussichen Monarchie von...), rodzina ta jest identyczna z rodziną Podlaskich. Informacja ta ma swoje źródło na mapie Pomorza Lubinusa, gdzie herby obu rodów są identyczne. Obie rodziny używały w rzeczywistości innych choć podobnych herbów.

Herbowni: Poklat (Pocklatk, Pocklatt, Pocklatten, Poklath, Poklatt, Poklatta, Poklatte, Poklatten, Potlaht, być może także Potlatken, Pottlacke).

herb Policzyński

Blazon: W polu błękitnym półksiężyc złoty, nad którym takaż gwiazda. W koronie pół niedźwiedzia trzymającego w łapie krzyż kawalerski.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Uruskiego odmiana przysługiwała Policzyńskim w woj. płockim. Wspomina on Franciszka Policzyńskiego w roku 1780.

Herbowni: Policzyński.

herb Poliwczyński

Blazon: W polu błękitnym - półksiężyc złoty barkiem do góry z sześciopromienną gwiazdą złotą między rogami. Nad hełmem w koronie - ogon pawi. Labry błękitne podbite złotem.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Ostrowskiego odmiana przysługiwała Poliwczyńskim w Prusach. Dunin-Borkowski przytacza Poliwczyńskich w ziemi różańskiej w 1764 roku, natomiast Niesiecki wspomina ich w ziemi zawskrzyńskiej.

Herbowni: Polewczyński, Poliwczyński.

herb Przywidzki

Blazon: Na tarczy dwudzielnej - w prawej części herb Leliwa, w lewej krzyż, a na nim kruk. Nad hełmem w koronie siedem piór strusich.

Najwcześniejsze wzmianki:Podług Uruskiego odmiana przysługiwała Przywidzkim z Przywidza koło Gdańska w woj. pomorskim. Wspomina on Jakuba Przywidzkiego, jezuitę, kaznodzieję od 1682 roku, a także Antoniego, podporucznika wojsk koronnych od 1791 roku.

Przemysław Pragert zalicza Przywidzkich do drobnej szlachty kaszubskiej (mieli używać przydomków Kętych, Kontor), a sam herb miał według niego powstać w wyniku jakiś koligacji rodzinnych (poprzez połączenie herbu Leliwa i Jezierzy).

Herbowni: Przywidzki.

herb Reisewitz

herb Repka

herb Ryks

herb z potwierdzenia szlachectwa synowcowi Franciszka, także Franciszkowi w 1790 roku

Inna nazwa: Ryx.

Blazon: Na tarczy czterodzielnej w polu I - półksieżyc, a nad nim gwiazda sześciopromienna, II i III - skrzydło, w IV - lilia.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Ostrowskiego herb przyznany w Prusach rodzinie Ryxów z warszawskiego w 1804 roku przy potwierdzeniu szlachectwa.

Herbowni: Ryks.

herb Sieniawski

Inna nazwa: Syniewski

Blazon: Na tarczy pięciodzielnej, w polach I i IV czerwonych - orzeł polski, w II błękitnym - pół krzyża srebrnego bez lewego trzeciego ramienia (Pilawa); w III czerwonym - strzała żeleźcem do góry, srebrna, bez opierzenia, u dołu rozdarta i przekrzyżowana (Kościesza); w V błękitnym, między rogami półksiężyca złotego - takaż sześciopromienna gwiazda (Leliwa). W klejnocie trzy pióra strusie. Labry.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Ostrowskiego odmiana przysługiwała wygasłej już w XVIII wieku rodzinie Sieniawskich z Granowa (mieli być jednego pochodzenia z Granowskimi i Karśnickimi). Odmiana miała być utworzona przez Prokopa Sieniawskiego poprzez dodanie do własnej Leliwy m.in. herbu Chodkiewicz żony (Anny Eufrozyny z Chodkiewiczów). Syn Prokopa - pisarz polny koronny Hieronim Adam Sieniawski był żonaty z Elżbietą Potocką i tytułował się hrabią na Szkłowie i Myszy.

Herbowni: Sieniawski, Syniewski.

herb Staszkiewicz

Polski herb szlachecki, odmiana herbu Sas. Według Kaspra Niesieckiego jest to odmiana herbu Leliwa.

herb Szpęgawski

herb Trzcieński

Blazon: W polu błękitnym półksiężyc złoty, nad którym takaż gwiazda. Pod półksiężycem i gwiazdą dwa charty w prawą stronę zapędzone. Nad hełmem w koronie pióra pawie, a na nich takiż półksiężyc i gwiazda.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Niesieckiego odmiana przysługiwała Trzcieńskim w Prusach. Wspomina on z tej rodziny m.in. Michała Trzcieńskiego (sędziego ziemskiego chełmińskiego, podkomorzego pomorskiego) w roku 1613.

Herbowni: Trzcieński, Trzcieński vel Trzciński.

herb Wargowski

Inna nazwa: Fargow, Fargow I odmienny, albo Szeliga odmienny)

Blazon: W polu błękitnym półksiężyc srebrny, nad którym krzyż kawalerski złoty. Klejnot: nad hełmem w koronie ogon pawi. Labry błękitne, podbite srebrem.

Najwcześniejsze wzmianki: Herb pojawił się po raz pierwszy na mapie Pomorza Lubinusa z roku 1618 (był to wariant II odmienny), a następnie w herbarzach "Nowy Siebmachera" (wariant I, II oraz Wargowski) i Bagmihla (Pommersches Wappenbuch, wariant I).

Rodzina Wargowskich: Drobna, rzadko wzmiankowana rodzina z ziemi słupskiej, o nazwisku pochodzącym od wsi Wargowo. Wzmianki o własności lennej w Wargowie z lat 1575, 1601, 1605, 1608, 1618 nie wymieniają tej rodziny. Prawdopodobnie wyemigrowali z gniazda przed 1575 rokiem. Bez siedziby Fargowowie wymieniani są w 1670 roku w spisie szlachty kaszubskiej. Mieli występować jeszcze w 1679 roku w ziemi bytowskiej. W czasach późniejszych wymieniani są Wargowscy albo von Wargowscy, mający pochodzić od Fargowów (poddani polonizacji). Mieli oni dział w Gostkowie w latach 1724 i 1727. Z rodziny tej pochodził też wymieniany w 1712 roku Michael von Wargowski.

Herbowni: Wargowski (spolszczenie nazwiska Fargow, Vargow).

herb Warnsdorf

herb Węsierski IV

herb Wieliczkowski

Herbowni: Wieliczkowski.

herb Wietcki odmiana Księżyc

herb Wodzicki

herb Wojanowski

Blazon: W polu błękitnym nad półksiężycem złotym takaż gwiazda sześciopromienna. W koronie siedem piór strusich - trzy złote między czterema błękitnymi.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Niesieckiego odmiana przysługiwała Wojanowskim w Prusach (pisali się z Wojanowa von Damerau). Mieli być wspólnego pochodzenia z Czapskimi. Boniecki pisze natomiast, że pierwotnie nazywali się oni Dąbrowskimi z Wojanowa, później pisali się z Dąbrowy w Prusach (von Damerau), z czasem nazwali się Wojanowskimi.

Herbowni: Wojanowski.

herb Szczęsnego Wojanowskiego

herb Szczęsnego Wojanowskiego, zawierający symbole godności komandora Kawalerów Maltańskich

herb Zapędowski I

Inna nazwa: Zapendowski.

Blazon: W polu półksiężyc na opak z gwiazdą między rogami.

Kaszubski herb szlachecki.

Najwcześniejsze wzmianki: Stanisław Dziadulewicz wzmiankuje w Rekognicjarz poborowy powiatu tucholskiego z 1570 roku.

Herbowni: Zapendowski, Zapędowski.

herb Zienkowicz

Blazon: W polu błękitnym półksiężyc złoty jak w herbie Leliwa. Nad hełmem w koronie trzy pióra strusie.

Najwcześniejsze wzmianki: Podług Niesieckiego odmiana przysługiwała Zienkowiczom w Wielkim Księstwie Litewskim. Wojciech Kojałowicz w Compendium daje co prawda Zienkowiczom na Litwie inny herb - Siestrzeniec, jednak Niesiecki miał widzieć taki wizerunek herbu w 1679 roku u deputata na Trybunał Wileński Zienkowicza.

Herbowni: Zienkiewicz, Zienkowicz.

Ponadto, istnieje kilka herbów, co do których przekonanie, że są odmianami Leliwy nie jest powszechne wśród heraldyków:

herb Żarowski

Polski herb szlachecki z nobilitacji. Według Szymona Konarskiego być może odmiana herbu Leliwa.

Blazon: Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego: W polu błękitnym półksiężyc i gwiazda złote. Klejnot: krzyż złoty. Brak informacji o Labrach, ale przy takich barwach figur i pola powinny być błękitne, podbite złotem.

Rekonstrukcja barw została dokonana przez Szymona Konarskiego. W oryginalnym dyplomie nobilitacyjnym barwy herbu są nieznane.

Najwcześniejsze wzmianki: Herb nadany został przez króla Stefana Batorego 12 listopada 1576 roku w Toruniu Grzegorzowi Ostafowiczowi Żarowskiemu.

Herbowni:Herb ten był herbem własnym, więc przysługiwał tylko jednemu rodowi herbownych: Żarowski.

herb Żychcki

Herby te wymienione są jako odmiany tylko w pojedynczych publikacjach.

Niezależnie od tego, kilka gałęzi Leliwitów nosiło tytuły arystokratyczne - książęce i hrabiowskie. Za odmianę Leliwy uznaje się herb książąt Ostrogskich. Herby powstałe w wyniku nadania tytułów hrabiowskich to:

herb Czapski Hrabia

Blazon: W polu błękitnym nad półksiężycem złotym rogami do góry - sześciopromienna gwiazda złota. Nad tarczą w koronie hrabiowskiej na pawim ogonie taki sam półksiężyc i gwiazdy.

Najwcześniejsze wzmianki: Polski herb hrabiowski, odmiana herbu Leliwa, nadany w zaborze pruskim. Według Adama Amilkara Kosińskiego herb nadany został w 1804 roku generałom Mikołajowi i Józefowi braciom Czapskim, przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III.

Herbowni: Czapski hrabiowie.

herb Gołuchowski Hrabia

Blazon: Na tarczy ściętej, w polu górnym złotym - orzeł dwugłowy czarny ukoronowany ze złotą cyfrą J. II na piersiach, w dolnym błękitnym - nad rogami złotego półksiężyca takaż gwiazda sześciopromienna. Nad koroną hrabiowską i herbem ukoronowanym - ogon pawi z półksiężycem i gwiazdą jak na tarczy. Labry z prawej strony czarne, z lewej błękitne - podbite złotem.

Najwcześniejsze wzmianki: Według Juliusza Karola Ostrowskiego herb nadany został 17 czerwca 1783 roku Józefowi Wincentemu Gołuchowskiemu, posłowi sandeckiemu, podczaszemu chełmskiemu przez cesarza Józefa II Habsburga.

herb Hutten-Czapski Książę

Blazon: Na tarczy czterodzielnej w polu I i IV czerwonych - dwa pasy srebrne prawo-ukośne równoległe; w III i IV błękitnych - nad złotym półksiężycem takaż sześciopromienna gwiazda. Nad koroną hrabiowską dwa hełmy: w pierwszym mąż z brodą w lewo, czerwono odziany, w czapce czerwonej z białym wyłogiem z trzema piórkami z przodu, dwoma z tyłu; w drugim ukoronowanym - na pawim ogonie - półksiężyc złoty z gwiazdą jak na tarczy. Labry z prawej czerwone podbite srebrem, z lewej błękitne podbite złotem. Po bokach tarczy gryfy białe - tarcze z Leliwą na piersiach mające. Dewiza: VITAM PATRIAE, HONOREM NEMINI.

Herb łączy elementy herbu niemieckiej rodziny Hutten i herbu Leliwa. Czapscy mieli używać przydomku von Hutten ze względu na rodzinną tradycję według której mieli pochodzić od Huttenów. Tradycja ta wywodzi się z niemieckiego znaczenia słowa Hut - Kapelusz, czapka.

Najwcześniejsze wzmianki: Według Ostrowskiego herb nadany został 12 czerwca 1874 roku w Rosji Emerykowi Czapskiemu z tytułem hrabiowskim.

Bracia Mikołaj i Józef Czapscy, obaj dawni generałowie I Rzeczypospolitej, otrzymali od króla Fryderyka Wilhelma III 27 września 1804 roku hrabiowski tytuł pruski z nadaniem przydomku von Hutten. W roku 1861, 3 września, tytuł taki otrzymał również ordynat na Smogulcu Bogdan Hutten-Czapski. Gałąź Czapskich osiadła od pocz. XIX wieku na Mińszczyźnie i Wołyniu uzyskała w latach 1874, 1895 i 1900 rosyjskie potwierdzenie tytułu. Obecni potomkowie po mieczu linii hrabiowskiej żyją w USA.

Według stworzonej przez genealogów prawdopodobnie w XVIII wieku legendy rodowej Czapscy są boczną gałęzią prastarego i sławnego frankońskiego rodu von Hutten, który pojawił się w 930 roku - Ehrenreich von Hutten brał w tym roku udział w wyprawie króla niemiec Henryka I "Ptasznika" przeciwko Hunom. Choć niemieccy genealogowie wywodzą nieprzerwaną linię frankońskich Huttenów od Rudolfa, który żył około 1179 roku, genealogowie Czapskich zlokalizowali ich przodka jeszcze wcześniej - miał nim być rycerz Dietrich von Hutten, który wraz z paroma innymi szlachcicami frankońskimi został w 1112 roku wezwany przez Bolesława "Krzywoustego" na pomoc w walce przeciw pogańskim Prusom. Hutten wyróżnił się w 1113 roku w bitwie pod Nakłem, po czym Krzywousty pasował go na rycerza i nadał mu herb Leliwa oraz wieś Smoląg w pobliżu Starogardu na Pomorzu Gdańskim. Potomkowie Dietricha Huttena przyjęli pod późniejszym panowaniem krzyżackim nazwisko panów von Smolangen. Hugo I von Smolangen, poseł stanów pruskich, stanął w czasie wojny trzynastoletniej Polski z Zakonem po stronie króla Kazimierza Jagiellończyka; syn jego Hugo II von Smolangen został w 1482 roku kasztelanem gdańskim. Synowie Hugona Sebastian, podkomorzy pomorski, i Juliusz, sędzia tczewski, powrócili do rodowego nazwiska Hutten, ale w spolonizowanej formie "Czapski" (od niemieckiego Hut, kapelusz, czapka). Od tego czasu datują się linie Czapskich bękowska, smętowska i swarożyńska. Bracia Mikołaj i Józef Czapscy, obaj dawni generałowie I Rzeczypospolitej, otrzymali od króla Fryderyka Wilhelma III 27 września 1804 roku hrabiowski tytuł pruski z nadaniem przydomku von Hutten. 3 września 1861 roku, tytuł taki otrzymał również ordynat na Smogulcu Bogdan Hutten-Czapski. Gałąź Czapskich osiadła od pocz. XIX wieku na Mińszczyźnie i Wołyniu uzyskała w latach 1874, 1895 i 1900 rosyjskie potwierdzenie tytułu. Wśród Czapskich było w latach 1683-1795 trzynastu senatorów, sześciu kawalerów Orła Białego i do 1863 trzech kawalerów Virtuti Militari, a w XX wieku dwóch przeorów polskiej prowincji Zakonu Maltańskiego. Od 19 marca 1923 istnieje związek familijny. Obecni potomkowie po mieczu linii hrabiowskiej żyją w USA. Istnieją gałęzie nieutytułowane oraz inna rodzina o tym samym nazwisku, Czapscy herbu Grzymała.

Herbowni: Graf von Hutten-Czapski.

herb Kraśnicki Hrabia

herb Morsztyn

Inna nazwa: Morstin, Morstein, Morrinstein, Mondsztern

Polski herb hrabiowski, odmiana herbu Leliwa, nadany w zaborze rosyjskim.

Blazon: W polu błękitnym - nad złotym półksiężycem sześciopromienna gwiazda złota. Nad koroną hrabiowską i herbem ukoronowanym - na ogonie pawim półksiężyc z gwiazdą.

Najwcześniejsze wzmianki: Według Ostrowskiego herb krakowskiej rodziny mieszczańskiej, pochodzącej z Bawarii, nobilitowanej w roku 1492. Pierwszym znanym przodkiem tej rodziny miał być Bartko Morrinstein w XIV wieku. Dwie gałęzie Morsztynów, pochodzące od synów starosty filipowskiego Krzysztofa (żyjącego w XVII wieku) miały ulec zniemczeniu i używać w Prusach innej odmiany herbu: srebrnej Leliwy w polu czarnym.

W 1824 roku Ludwikowi i Filipowi Morsztynom zatwierdzono tytuł hrabiowski w Rosji. Według informacji podanej przez Adama Amilkara Kosińskiego przodek Morsztynów miał otrzymać tytuł hrabiowski od cesarza Karola "Wielkiego", w nominacji na kapitana gwardii; Ludwik i Filip mieli być zapisani z tym tytułem w Królestwie Galicji i Lodomerii.

Herbowni: Morstin, Morstyn, Morsztyn.

herb Ostrogski Książę

Blazon: W polu błękitnym nad księżycem złotym pół toczenicy srebrnej z takąż rogaciną zaćwieczoną i gwiazdą w środku złotą. Tarcza zwieńczona mitrą książęcą i podbita płaszczem gronostajowym.

Herbowni: Ostrogski i Zasławski (książęta), używany według Tadeusza Gajla również przez Kłosewiczów, Neronowiczów, Szpilów, Szpilewskich i Szpilowskich.

herb Tarnowski Hrabia

Inna nazwa: Leliwa II odm.

Blazon: W polu błękitnym - nad złotym półksiężycem sześciopromienna gwiazda złota. Nad koroną hrabiowską i herbem ukoronowanym - na ogonie pawim półksiężyc z gwiazdą. Dewiza: TENDITE ET ASTRA VIRE.

Najwcześniejsze wzmianki: Od 24 grudnia 1547 roku hrabiowie, z nadania Karola V Habsburga, cesarza Świętego Imperium Rzymskiego i króla Hiszpanii, przyznany hetmanowi Janowi Amorowi Tarnowskiemu jako dziedziczny tytuł hrabiowski. Jan Jacek (zmarł w 1808 roku), Joachim (zmarł w 1808 roku) oraz Rafał (zmarł w 1803 roku) otrzymali dziedziczne tytuły hrabiów w Galicji w 1785 roku, potwierdzenie tytułu w Królestwie Polskim w 1824 roku.

Herbowni: hrabiowie Tarnowscy.

herb Tyszkiewicz Hrabia

Inna nazwa: Leliwa II odm.

Blazon: W polu błękitnym - nad złotym półksiężycem sześciopromienna gwiazda złota. Nad koroną hrabiowską i herbem ukoronowanym - na ogonie pawim półksiężyc z gwiazdą. Złota bordiura. Dewiza: NEC ASPERA TERRENT.

Najwcześniejsze wzmianki: Według Ostrowskiego Tyszkiewiczowie mają pochodzić od Tyszki, czyli Tymoteusza, syna bojara Kalenika Miszkowicza (stąd zwani byli Tyszkiewiczami). Jedna gałąź Tyszkiewiczów o przydomku Kalenicki nabyła Łohojsk 20 października 1531 roku i otrzymała tytuł hrabiowski na Łohojsku i Berdyczowie od króla Zygmunta II Augusta 5 listopada 1569 roku. Tytuł ten potwierdzono w Rosji 8 maja 1861 roku i 17 grudnia 1862 roku, w Saksonii 8 listopada 1871 roku, w Austrii 7 października 1893 roku.

Herbowni: hrabiowie Tyszkiewicz - z nadania.

herb Żychcki

Inna nazwa: Drzewica odmienny, Zychcki

Kaszubski herb szlachecki. Według Alfreda Znamierowskiego odmiana herbu Leliwa, zaś według Przemysława Pragerta, jest to odmiana herbu Drzewica.

Żródła:

Herby Polskie

Herby Polskie

"Herbarz Polski - od średniowiecza do XX wieku" - Tadeusz Gajl

Herbarz Polski

herb Leliwa w "Wikipedii"

Herby Polskie

"Herbarz Polski - od średniowiecza do XX wieku" - Tadeusz Gajl

Herbarz Polski

herb Leliwa w "Wikipedii"