herb Pierzchała

odmiana herbu

Inne nazwy: Roch, Kolumna, Pirzchała, Roch Trzaski.

Blazon: W polu srebrnym wieża szachowa czarna. W klejnocie pięć piór strusich.

Herb z okresu Dynastii Piastów. Herb pochodzenia włoskiego, najstarsza pieczęć z 1344 roku, najstarszy zapis z 1409 roku.

Rozpowszechniony w ziemiach: dobrzyńskiej, krakowskiej, poznańskiej, sandomierskiej oraz na Mazowszu. Aktem unii horodelskiej 2 października 1413 roku herb został przeniesiony na Litwę.

Legenda: Jeden z książąt, władających Mazowszem, nudząc się w obozie podczas zastoju w działaniach wojennych, grywał ze swoim rycerzem Pierzchałą w szachy. Po szczególnie zaciętej grze skromny wojownik dał swemu władcy mata rochem, czyli szachową wieżą. W uznaniu przymiotów umysłu Pierzchała otrzymał od księcia herb z wieżą oraz rozległe dobra.

Najwcześniejsze przedstawienia i ewolucja wizerunku: Jeden z najstarszych herbów polskich. Według większości heraldyków właściwą nazwą herbu była "Pierzchała" (Pirzchała) (zanotowane w 1409 roku), a słowo "Roch" oznaczało godło heraldyczne - wieżę szachową, co później przeniosło się na nazwę herbu (pod tą nazwą notowany w 1422 roku).

Najstarsze wizerunki ukazują godło herbu jako wieżę szachową, przedstawianą w postaci słonia bojowego. Podobieństwo schematycznie ukazanych kłów słonia do heraldycznej lilii prowadziło do ewolucji herbu i zatracenia pierwotnego znaczenia godła. Zapiska z 1550 roku nazywa godło herbu lilią. W początku XVII wieku pojawiły się przedstawienia herbu z wieżą szachową nie nawiązującą do figurki słonia, lecz do murowanej wieży obronnej. Kolejną ewolucję herbu, wynikłą zapewne z sarmackiej mody na doszukiwanie się rzymskich korzeni rodu, było upodobnienie godła do kolumny i nawiązanie do patrycjuszowskiego rodu rzymskiego Colonnów. Formę pośrednią między wieżą szachową i kolumną przedstawia ilustracja w Herbach szlacheckich ziem pruskich J.K.Dachnowskiego z 1620 roku. Kacper Niesiecki w swoim herbarzu połączył herb Roch i Kolumna w jednym opisie, jednocześnie dodając opis herbu Roch III, który zapewne wywodzi się od dawnych przedstawień herbu Pierzchała.

Herbowni: Bielicki, Bruleński, Chorążyczewski, Cieciszewski, Czosnowski (hrabia), Dauksza, Filipczuk, Głowiński, Grabie, Hołowczyc, Kamelski, Kuńczewicz, Leśniowolski, Lucławski, Łącki, Mroczek, Nadolski, Oborski, Pawłowski, Perkowski, Piasecki, Pierzchała, Radomiński, Roch, Serocki, Sieniecki, Szczodrowski, Tokarski, Turowski, Umiastowski (hrabia), Walewski (hrabia), Wiszowaty (Wisowaty, Wyszowaty), Wittan, Wróblewski, Żaboklicki (Zakrzycki), Zaniewski.

Odmiany herbu: odmian herbu: Hurko, Karsza, Klimowicz, Korycki, Kościuszko, Łukomski (kniaź), Przeździecki (hrabia), Rosudowski, Suzin, Walużyniec, Wyszyński.

Skutkiem zmian w herbie, powodowanych często stylizacją zgodną z modą, z dawnego herbu Pierchała wykształciło się kilka odmian, niekiedy o różnych nazwach, przy czym w niektórych przypadkach odmiany te są tylko różnym graficznym przedstawieniem tego samego herbu.

Wizerunek herbu Pierzchała wg Roli marszałkowskiej z 1461 roku. Ta wersja kolorystyczna występuje również w: "Herbarzu Złotego Runa", "Herbarzu Lyncenich" i "Herbarzu z Bergshammar" z XV wieku.

Odmiana barw herbu uznawana za starszą, podawana przez Jana Długosza w "Klejnotach Długoszowych".

herb Colonna Walewski Hrabia

Najwcześniejszed wzmianki: Polski ród szlachecki herbu Pierzchała (Kolumna, Roch II), wywodzący się z Walewic w ziemi łęczyckiej, gdzie pojawiają się w roku 1382. Prawo do tytułu hrabiowskiego i nazwiska "Colonna Walewski" posiadała linia polska wygasła po mieczu w 1944 roku (potomkowie Wincentego Walewskiego (urodzony w 1785 roku, zmarł w 1819 roku), którego bratem był bezpotomnie zmarły Aleksander Colonna-Walewski (urodzony w 1778 roku, zmarł w 1845 roku), prezes Heroldii Królestwa Polskiego) na podstawie tytułu rosyjskiego z 21 kwietnia (2 maja) 1838 roku. Tytuł hrabiowski otrzymał również od swego naturalnego ojca cesarza Francuzów Napoleona I, Aleksander Colonna-Walewski (urodzony w 1810 roku, zmarł w 1868 roku), syn Marii Walewskiej z domu Łączyńskiej, formalnie żony szambelana Anastazego Walewskiego. Autorem monografii rodu Walewskich herbu Kolumna pozostającej w rękopisie jest Sławomir Leitgeber. W pracy źródłowej Elżbiety Sęczys "Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861" zamieszczono spis osób i rodzin z rodu Walewskich uznanych prawnie przez Heroldię Królestwa Polskiego za szlachtę.

Herbowni: Colonna Walewski (hrabia).

herb Kolumna

Inna nazwa: Pierzchała II

Blazon: Srebrna kolumna ukoronowana w czerwonym polu.

herb Łukomskich

herb Owada

Blazon: W czerwonym polu - na zielonym pagórku - brama złota ukoronowana o dwóch drzwiach - nad nią korona królewska - nad hełmem w koronie - trzy pióra strusie.

Najwcześniejsze wzmianki: Rok powstania 1058-1072.

Herb szlachecki pochodzący z okresu Dynastii Piastów.

Legenda herbowa: Herb ten nadano rycerzowi strzegącemu Bolesława Śmiałego w wyprawie na Kijów. Za to, że król bezpiecznie dotarł do kijowskiej Złotej Bramy.

Herbowni: Cejzik, Cyzik, Gronowicz, Owada, Pętlicki, Reganowski, Wilicki.

herb Pierzchała II

Inne nazwy: Bychaba, Hurko, Karsza, Klimowicz, Kolumna, Kościuszko, Kuchaba, Łukomski (kniaź), Przeździecki (hrabia), Pierzchała, Pirzchała, Pyrzchała, Rachuba, Rosudowski, Suzin, Walużyniec, Wyszyński.

Blazon: W polu czerwonym wieża szachowa srebrna. Klejnot samo godło. Później, prawdopodobnie skutkiem niedbałości wydawców herbarzy, w klejnocie zaczęto przedstawiać pięć piór strusich.

Herb z okresu Dynastii Piastów. Rok powstania 1239.

Herbowni: Bruliński, Chraplewski, Cieciszewski, Czosnowski, Korzeniewicz, Larysz, Oborski, Pryami, Tokarski, Walewski (hrabiowie), Wittan, Wylazłowski, Wysocki, Żaboklicki.

herb Prowana

Blazon: W polu czerwonym orzeł srebrny, z orężem złotym, noszący na piersi tarczę dzieloną w krzyż, w której w polach I i IV, czerwonych, kolumna srebrna z koroną złotą, w polach II i III, srebrnych, winna latorośl zielona. Klejnot kolumna srebrna z koroną złotą. Labry czerwone, podbite srebrem.

Najwcześniejsze wzmianki: Nadany 1 stycznia 1557 roku Trojanowi i Prosperowi Prowanom. Herb powstal przez umieszczenie herbu rodowego na piersiach Orła Białego. Na nagrobku Prospera w Krakowie umieszczono oryginalny herb rodowy - bez Orła.

Herbowni: Prowans, Prawnicki, Prowana, Prowani.

herb Roch I

Inne nazwy: Pirzchała, Pierzchała (błędna forma choć już utrwalona), Trzaska.

Blazon: W polu srebrnym czarny roch - figura szachowa symbolizująca wieżę. Jednak Herbarze Złotego Runa, Lyncenich i z Bergshammar podają czerwone tło i srebrną figurkę. Przedstawienie herbu jako srebrna kolumna na czerwonym tle z kolumną w herbie (np. Wikipedia) - jest błędne gdyż jest to już herb rodzinny a nie sam Roch. Poza tym ma on inną etymologię.

Tożsamość Pirzchały i Rocha wynika z zapiski z 1425 roku. Wywodzi się od słowa pirzchać - gniewać się. Herb Trzaska i Roch potwierdza Długosz.

Njawcześniejsze wzmianki: Pierwszy raz występuje w źródłach pisanych w 1409 roku. [Ulanowski, Materiały...]. Wizerunki datowane są najdawniej na rok 1344 (pieczęć Klemensa, biskupa płockiego).

Herbowni: Białochowski, Bielecki, Bielicki, Bieniewski, Bruleński, Chraplewski, Czosnowski, Dauksza, Dauxa, Dawksza, Dowksza, Dukszta, Dzięgielewski, Filipowicz, Gnatowski, Gołowiński, Grabicki, Grabie, Grodecki, Hatowski, Hattowski, Kimunt, Klembowski, Kłębowski, Koczowski, Kobylski, Kordziukow, Korzuchowski, Kowalewski, Kożuchowski, Kuchcicki, Kuchciński, Kula, Kunczewicz, Kuńczewicz, Larysza, Leśniowski, Liwski, Lucławski, Łażniewski, Łącki, Łoboda, Miszczenko, Miszczętko, Miszczeński, Montwił, Montowiłło, Myszczeński, Myszczyński, Omeljanowicz, Ossowski, Pawłowski, Perkowski, Pęczyński, Pęski, Piasecki, Pierzchajło, Pierzchała, Pierzkiewicz, Pogroszewski, Poniński, Poroski, Porowski, Priami, Pryami, Pruszkowski, Przeciszewski, Przedziecki, Radomiński, Roch, Rochalski, Rowiński, Rudnicki, Sabin, Serocki, Sieniecki, Sobolewski, Szumlański, Tokarski, Turowicz, Turowski, Walewski, Włodkowski, Wojnowski, Wygura, Wylazłowski, Wysocki, Wyszowaty, Zaboklicki, Żaboklicki, Żołyński.

herb Roch II

herb Roch III

wg Wikipedii

wg "CLENODIUM"

Inna nazwa: Skała Łamana.

Blazon: W polu czerwonym trzy gradusy (wręby), srebrne - pierwotnie była to kolumna wsparta na trzech stopniach z których zostały same stopnie. Na nich srebrna lilia. Taka sama lilia w klejnocie.

Herbowni: Borowski, Broliński, Brzeznicki, Chotowski, Giebułtowski, Gierałtowski, Hurko, Kamiński, Karsza, Kiersz, Kirsz, Kirsza, Klimowicz, Korycki, Kostro, Kościuszko, Łopieński, Łukomski, Moczulski, Nagórka, Nagórko, Niereski, Oborski, Obuch, Oczko, Omelański, Omeliański, Pasikowski, Paszkowski, Piekucki, Pielaszkowski, Pietrzejowski, Pilaszkowski, Piotraszko, Plewiński, Plewka, Pogroszewski, Przeździecki, Przeździecki Pierzchała, Rossudowski, Rossudowski, Rosudowski, Rzeźnicki, Siechnowicki, Suzin, Tokarski, Umiastowski, Umiastowski von Nandelstadt, Unichimowski, Walużyniec, Wolski, Woszczatyński, Wypyski, Zaboklicki, Zakrzewski, Żaboklicki, Żebrowski.

herb Walewski Hrabia

Herbowni: hrabiowie Walewscy. Z nich: Aleksander Józef (urodzony w 1778 roku, zmarł w 1845 roku) otrzymał 1 styczniu 1833 roku (dyplom z 21 kwietnia 1838 roku) od cara Mikołaja I dla siebie i swoich bratanków Konrada (urodzony w 1813 roku, zmarł w 1896 roku) i Mikołaja Józefa Daniela (urodzony w 1814 roku, zmarł w 1869 roku) dziedziczne tytuły hrabiowskie w Rosji oraz prawo do umieszczenia swego herbu na płaszczu z purpury podbitym gronostajami, tytuł potwierdzony 31 marcu 1872 roku w Prusach dla Stanisława Aleksandra Błażeja (urodzony w 1840 roku, zmarł w 1896 roku).

herb Wittan

Blazon: W polu czerwonym dwa Lwy, barkami do siebie obrócone, do góry wspięci, na tylnych nogach stojący, łapa przednia u tego Lwa, co po prawej stronie tarczy stoi, do góry wyniesiona, lewa spuszczona, opak zaś u tego, który po lewej stronie jest, ogony zaś ich wzajem splecione do góry idą, na hełmie rozumiem że trzy pióra strusie.

Herb własny rodzin szlacheckich Wittan oraz Witan. Pochodzi od herbu Pierzchała, ale różni się od niego tym, że na tarczy posiada dwa lwy zamiast charakterystycznej dla pierwowzoru wieży szachowej.

herb Wysocki

Blazon: W polu czerwonym pomiędzy dwoma półksiężycami złotymi, barkami do siebie zwróconymi, srebrna wieża szachowa.

Herbowni: Dworzaninowicz, Korzeniewicz, Korzeniewiczowski, Wysoki.

Żródła:

Herby Polskie

Herby Polskie

"Herbarz Polski - od średniowiecza do XX wieku" - Tadeusz Gajl

Herbarz Polski

herb Pierzchała w "Wikipedii"

autorzy

Herbarz Polski