Irina (Alexandra) Fiodorowna Godunow (urodzona w 1557 roku, zmarła w Moskwie, 29 października 1603 roku) herb

Córka Fiodora Iwanowicza "Jednookiego, Krzywego" Godunowa i Stefanidy N.

Carowa Rosji, wielka księżna moskiewska od 7 stycznia do 21 lutego 1598 roku.

W Moskwie, w 1580 roku poślubiła Fiodora I Iwanowicza Rurykowicza (urodzony w Moskwie, 31 maja 1557 roku, zmarł w Moskwie, 7 stycznia 1598 roku), cara Rosji, wielkiego księcia Moskwy.

Siostra Borysa Godunowa, i synowa Iwana IV "Groźnego" - carów Rosji.

Wywodziła się z tego samego rodu, co Saburowowie i Wieljaminowowie, ale z jego młodszej i uboższej gałęzi. Dwie kobiety pochodzące ze starszej gałęzi rodu, Salomonida (Sołomonia) i Eudokia (Jewdocha) Saburowe, w XVI wieku weszły do carskiej rodziny, poślubiając Wasyla III i Iwana Iwanowicza, jednak obie zostały przez mężów oddalone.

Data i miejsce jej narodzin jest niepewna. Została zabrana do pałacu carskiego w wieku siedmiu lat, i tam dorastał do chwili zawarcia związku małżeńskiego. Prawdopodobnie w 1571 roku Irina została wprowadzona do pałacu jako kandydatka na małżonkę księcia Fiodora, za sprawą wuja, Dymitra Iwanowicza Godunowa, który został dworzaninem.

W 1580 roku Irina została żoną księcia Fiodora Iwanowicza. Małżeństwo Fiedora zaaranżowano na rozkaz cara Iwana IV "Groźnego", tym samym budując potęgę rou Godunowów. Do ślubu przyczynił się Dymitr Iwanowicz Godunow.

W czasie ostatnich dni chorego Iwana IV, Irina opiekował się carem, pomimo gwałtownych ataków bojarów przeciw wpływom rodu Godunow.

Po śmierci Iwana IV Groźnego w 1584 roku i objęciu tronu przez męża Fiodora I stała się zoną i władczynią. Ze związku z carem urodziła, jedyną córkę Feodosię, urodzoną 29 maja 1592 roku i zmarłą w 1594 roku.

Irina, jako żoną i caryca, brała czynny udział w życiu politycznym. Irina Godunow, w przeciwieństwie do poprzednich caryc, odgrywała dużą rolę polityczną i społeczną uwczesniej Rosji. W do innych władczyń tego wieku, spędzała większość czasu na przyjmowaniu zagranicznych ambasadorów i udział w spotkaniach Dumy Bojarskiej.

Wiele z oficjalnych dokumentów, podpisywanych przez cara Fiodora były parafowane przez Irienę. W tym też czasie korespondowała z królową Elżbietą I Tudor ("dzięki uprzejmości krwi Sisters") i patriarchą Aleksandrii, starając się połączyć z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym, który nie został jeszcze uznany Patriarchatem. Patriarchże w zamian za przychylność, wysłała drogie prezenty - w odpowiedzi, w lipcu 1591 roku, ptariarcha Aleksandrii wysłał jej część relikwii św. Marii Magdaleny ("palec ręki") i cesarską złotą koronę, wysadzaną szmaragdami.

W styczniu 1589 roku, z inicjatywy carycy Iriny, patriarcha Konstantynopola, Jeremiasza II, który przybył do Moskwy, ustanwił rosyjski patriarchat, a na czele jego umieścił Hioba - jako pierwszego rosyjskiego patriarchę.

Car Fiodor I Iwanowicz zmarł 7 stycznia 1598 roku, nie pozostawiając testamentu. Podczas kampanii wyborczej w soborze ziemskim pojawiły się na ten temat różne wersje o jego ostatniej woli. Oficjalna wersja, pochodziła od Godunowów, którzy twierdzili że car przekazał władzę swojej małżonce, a patriarchę i Borysa Godunowa mianował wykonawcę testamentu.

W okresie, gdy o samodzielnej władzy kobiet nie było nawet mowy i nie istniał żaden precedens (jedynie św. Olga w X wieku oraz Helena Glińska w latach 30-tych XVI wieku sprawowały władzę jako regentki w imieniu synów), Irena usiłowała rządzić państwem jako bezpośrednia następczyni zmarłego męża po wygaśnięciu dynastii. Pierwszą kobietą w historii Rosji, której trwale udało się utrzymać na tronie, była jednak dopiero Katarzyna I, która przejęła władzę we własnym imieniu ponad 125 lat po nieudanej próbie Ireny Godunowej. Ona sama tydzień po śmierci Fiodora publicznie oznajmiła wolę wstąpienia do monasteru, rezygnując z władzy na rzecz dumy bojarskiej. Władczyni postrzygła się, przyjmując imię zakonne Alexandry i wstąpiła do klasztoru Nowodziewiczego. Nadal jednak wpływała na bieg spraw państwowych, m.in. wydając imienne ukazy jako panująca carowa, aż do czasu zakończenia żałoby po carze Fiodorze i wstąpienia na tron jej brata, w którego kampanii wyborczej brała czynny udział. Faktyczne przejęcie władzy przez Borysa Godunowa, zakończone koronacją nowego władcy, ograniczyło działalność byłej carowej.

Według legendy zapisanej w 4-tym ćwierćwieczu XVI wieku przez mnichów z kostromskiego klasztoru Hipackiego, protoplastą rodu, z którego wywodzili się Godunowowie, miał być tatarski mirza o imieniu Czet, któremu w czasie podróży z Saraju do Moskwy objawiła się Bogarodzica wraz ze świętymi Filipem i Hipacym. Czet-mirza pod wpływem widzenia ochrzcił się, zakładając później klasztor w Kostromie i wstąpił na służbę Iwana Kality. "Opowieść o Czecie" roi się od historycznych niedorzeczności i nie zasługuje na minimum zaufania.

Rzekome pochodzenie od nawróconego tatarskiego dynasty dodawało splendoru potomkom realnie istniejącego Zachara, którego wnuk Dymitr Zierno około 1330 wstąpił na służbę Iwana "Kality", zajmując wysokie miejsce w strukturach władzy jako moskiewski bojar. Ranga bezpośrednich przodków Ireny, bogatych bojarów kostromskich i wpływowych bojarów moskiewskich Godunowów, z biegiem czasu coraz bardziej się obniżała. Zaliczani do warstwy drobnych posiadaczy ziemskich w okręgu wiaziemskim, spadli do kategorii prowincjonalnej szlachty i nie piastowali już urzędów dworskich. W połowie XVI wieku ojciec i stryj Ireny, Fiodor i Dymitr Godunowowie, byli już tylko współwłaścicielami rodowej posiadłości w Kostromie.


Żródła:

Irena Godunowa w "WikipediA"


Irina Fiodorowna Godunow w "WikipediA" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk