Natalia Kiriłowna Naryszkina (urodzona w Moskwie, 22 sierpnia [1 września] 1651 roku, zmarła w Moskwie, 25 stycznia [4 lutego] 1694 roku) herb
Córka bojara Cyryla Połujektowicza Naryszkina i Anny Leontiewnej Leontiewy, córki Leontyna Dmitriewicza Leontiewa.
Regentka Rosji w 1682 roku.
W kremlowskim soborze Uspieńskim w Moskiwie, 22 stycznia [1 lutego] 1671 roku poślubiła Aleksego I Michajłowicza Romanow (urodzony w Moskwie, 19 [29] marca 1629 roku, zmarł w Moskwie, 29 stycznia [8 lutego] 1676 roku), cara Rosji.
Jej brat Lew Kiriłłowicz Naryszkin był w latach 1697-1699 ministrem spraw zagranicznych Rosji.
Była ona córką szlachcica Cyryla (Kiryła) Poluktiewicza Naryszkina, mianowanego w 1672 roku bojarem oraz okolniczym, i jego żony Anny Leontiewnej Leontiewej, córki szlachcica kaszyrskiego Leona Dymitriewicza Leontiewa.
Na świat przyszła 22 sierpnia (1 września) 1651 roku w Moskwie. Po śmierci Fiodora III wiosną 1682 roku carem ogłoszono jej dziesięcioletniego syna Piotra, zaś Natalia i jej krewni (stronnictwo Naryszkinów) objęli rządy w jego imieniu. W rezultacie przewrotu latem 1682 roku władza przeszła jednak w ręce carówny Zofii, córki Aleksego Michajłowicza z pierwszego małżeństwa, a Natalia wraz z dziećmi została wydalona ze stolicy. Przebywali odtąd głównie w swoich majątkach w podmoskiewskich siołach Kołomienskoje i Preobrażeńskoje. Po objęciu rządów przez Piotra I (jesień 1689 roku) powróciła na Kreml, gdzie niejednokrotnie pełniła z ramienia syna rolę nieformalnej regentki.
Zmarła po krótkiej chorobie na serce 25 stycznia (4 lutego) 1694 roku i spoczęła w monasterze Wozniesieńskim. W 1929 roku szczątki carowej oraz innych spoczywających tam kobiet przeniesiono ze zniszczonego klasztoru do soboru Archangielskiego.
W 1671 roku poślubiła owdowiałego po śmierci carycy Marii Miłosławskiej cara Rosji Aleksego I, zostając jego drugą żoną. Była 22 lata młodsza od męża. Para miała troje dzieci - syna i dwie córki:
Piotr I Aleksiejewicz (urodzony 30 maja [9 czerwca] 1672 roku, zmarł 28 stycznia [7 lutego] 1725 roku), car Rosji, I cesarz Rosji, po nim potomstwo,
Natalia Aleksiejewna (urodzona 22 sierpnia [1 września] 1673 roku, zmarł 18 [28] czerwca 1716 roku), nie wyszła za mąż,
Fiodora Aleksiejewna (urodzona 4 września 1674 roku, zmarła 28 listopada [8 grudnia] 1677 roku), nie wyszła za mąż.
Natalia przeżyła swoją następczynię Agafię Gruszecką pierwszą żonę kolejnego cara Fiodora III Romanowa, która tylko przez rok pozostawała carycą. Pochowana została w monasterze Wniebowstąpienia Pańskiego w Moskwie.
Żródła:
"Władcy Rosji - genealogia domów panujących w Rosji od IX do XX wieku"; autor: Przemysław Jaworski - 2020.
Natalia Naryszkina w "Wikipedia"
23-02-2025
16-07-2023
30-01-2020