Kazimierz I Piast (urodzony między 1280 a 31 stycznia 1297 roku, zmarł w 1358 roku, po 24 lutym) herb
Syn Mieszka I Piasta, pierwszego księcia cieszyńskiego i nieznanej z imienia księżniczki (Grzymisławy Piastównej?).
Regent kozielsko-bytomski od 4 października 1355 roku do 8 grudnia 1357 roku, książę cieszyński od między 1315 a 14 marca 1316 roku do 1358 roku, po 24 lutym, książę siewierski od 1337 roku do 1358 roku, po 24 lutym, książę na Koźlu od 1355 roku do 1357 roku, książę bytomski od 29 lipca 1356 roku do 1358 roku, po 24 lutym, książę toszecki od 29 lipca 1356 roku do do 1358 roku.
Między 1321 a 1324 i 1358 rokiem poślubił Eufemią (Ofkę) Piastównę (urodzona około 1310 roku, zmarła po 11 styczniu 1374 roku), córkę Trojdena I Piasta, księcia sochaczewskiego i czerskiego i Marii Rurykowiczównej, córki Jerzego I Ryrykowicza, króla halickiego.
Był drugim synem Mieszka I Cieszyńskiego, urodzonym pomiędzy 1280 a 1297 rokiem. Jednakże istniej inna teoria, iż Kazimierz przypuszczalnie był wnukiem Mieszka, który ponowił w 1327 roku układ lenny z królem czeskim, Janem. W wystawionym dokumencie określa się lennikiem króla Jana, a całe swe księstwo z miastem Cieszynem, zamkami i miastami we Frysztacie i w Bielsku oraz miasteczkami Skoczowem i Jemnicą (prawdopodobnie Jabłonkowem, gdyż jest tak stary jak Skoczów) oraz z zamkiem Ostrawą jako otrzymane od tegoż króla lenno.
Czeskie panowanie przynosiło więcej korzyści śląskim książętom aniżeli królom czeskim. Królowie chronili swych wasali przed polskimi zakusami, łagodzili wewnętrzne spory samodzielnie panujących w swych księstwach wasali.
Książęta posiadali prawo nadawania poddanym przywilejów, jak i ograniczeń. Mieli również prawo utrzymywania własnego wojska, mogli żądać od podległej sobie szlachty rycerskich usług, a nie mieli obowiązku udziału w wojnach prowadzonych przez koronę czeską poza granicami własnego terenu. Nie obowiązywały ich również daniny ani inne posługi na rzecz króla. Takie prawa potrafili sobie wyjednać, gdyż dobrowolnie a nie siłą zbrojną podporządkowali się władzy króla czeskiego.
Król Jan okazał się księciu Kazimierzowi wielce przychylnym. W 1331 roku podarował mu część zakupionego przez siebie księstwa głogowskiego. Następstwem tego było tytułowanie się książąt cieszyńskich książętami Cieszyna i Głogówka. Od swego brata Władysława odkupił Kazimierz I państwo siewierskie. Wiadomo, że nadano w 1322 roku mieszczaninowi Marcinowi pół łana gruntu położonego blisko miasta we wsi Bobrek. Poza tym brak danych o tym księciu.
Po śmierci ojca około 1315 roku, po podziale księstwa cieszyńskiego otrzymał jego południowo zachodnią część, to jest byłą kasztelanię cieszyńską, która odtąd stanowić będzie właściwe księstwo cieszyńskie, które stanowi zarazem podstawę terytorialną Śląska Cieszyńskiego. Część północnowschodnią dotychczasowego księstwa otrzymał natomiast jego starszy brat, Władysław. Terytorium to stanowić będzie nowe księstwo oświęcimskie. W 1321 roku ożenił się z córką księcia sochaczewskiego i czerskiego, Trojdena I, księżniczką Eufemią, otwierając tym samym tradycję związków Piastów Cieszyńskich z Piastami Mazowieckimi. Ze względu na bliskie pokrewieństwo małżeństwo to wymagało dyspensy papieskiej.
Kazimierz początkowo pozostawał w dobrych stosunkach z księciem Trojdenem, a od 1320 roku królem polskim Władysławem "Łokietkiem". Jednak w 1326 roku, po najeździe wojsk Łokietka na Księstwo Oświęcimskie, w którym władał brat Kazimierza, doszło pomiędzy królem a księciem cieszyńskim do ostrego konfliktu. Konsekwencją karygodnego błędu polskiego króla było zawarcie przymierza pomiędzy Kazimierzem I Cieszyńskim, a królem czeskim Janem Luksemburczykiem. Od tego momentu Księstwo Cieszyńskie zbliżyło się politycznie do Królestwa Czech, co zostało przypieczętowane hołdem lennym, złożonym przez Kazimierza I, Janowi Luksemburczykowi, dnia 18 lutego 1327 roku w Opawie. Pięć dni później 23 lutego 1327 roku Jan Luksemburczyk wydał dokument, w którym zatwierdził po wsze czasy, daleko idącą, wewnętrzną autonomię Księstwa Cieszyńskiego, a także zapewnił Kazimierza I, iż Księstwo Cieszyńskie jest państwem dziedzicznym, należącym do potomków Kazimierza I Cieszyńskiego. Dokument przewiduje również, że w razie wymarcia cieszyńskiej linii książąt z dynastii piastowskiej, tron w Księstwie obejmują bezpośrednio królowie czescy. Moment, w którym Cieszyn i całe Księstwo Cieszyńskie związało się z Królestwem Czech miało głębokie konsekwencje również w dalekiej przyszłości. Polska uznała ten stan prawny dopiero 22 listopada 1348 roku na mocy Pokoju Namysłowskiego.
Mocą dyplomu z 23 lutego 1327 roku otrzymał zapewnienie dziedzicznego posiadania Księstwa Cieszyńskiego oraz daleko idącej suwerenności wewnętrznej. Od tego momentu nastąpiło związanie Cieszyna z Królestwem Czeskim, mające głębokie konsekwencje nawet w dalekiej przyszłości. Kazimierz zabiegał o utrzymanie jedności terytorialnej swojego księstwa, przez co ustanowił tylko jednego spadkobiercę pośród swych pięciu synów, a pozostałych przeznaczył do stanu duchownego. Starał się również o poszerzenie ziem księstwa.
W 1337 roku nabył od książąt bytomskich - Władysława, północno-wschodnią część jego księstwa. Uzyskany wówczas za 720 grzywien tzw. dystrykt siewierski z miastami Siewierzem i Czeladzią stanowił do 1443 roku terytorium, w którym księstwo cieszyńskie nie miało bezpośredniego sąsiedztwa. Nabycie części księstwa bytomskiego (z połową Bytomia i Gliwic, Toszkiem, Pyskowicami, Siewierzem i Czeladzią) uczyniło z Piastów cieszyńskich potężnych władców na pograniczu śląsko-małopolskich. Od księcia brzeskiego Bolesława III "Szczodrego, Rozrzutnego" wziął pod zastaw okręg namysłowski. Wziął też od księcia brzeskiego pod zastaw okręg namysłowski. Zaangażował się również w spór (zakończony definitywnie po jego śmierci) o spadek po książętach kozielsko-bytomskich, dzięki czemu jego syn, książę Przemysław "Nosak", objął w posiadanie połowę księstwa kozielsko-bytomskiego (z połową Bytomia i Gliwic, Toszkiem i Pyskowicami).
W literaturze przedmiotu uważa się, że to właśnie on przebudował zamek w Cieszynie, zaś samo miasto otoczył murami. Wzorem ojca zabiegał o rozwój ekonomiczny księstwa, wspierając rozwój miast: między innymi pomiędzy rokiem 1316 a 1327 lokował Bielsko na prawie niemieckim. Dbał również o karierę swego licznego potomstwa, miał pięciu synów i cztery córki.
Kazimierz I zmarł w 1358 roku i został pochowany w krypcie kościoła dominikanów w Cieszynie.
Żródła:
Kazimierz I cieszyński w "Poczet.com"
"KRONIKA MIASTA CIESZYNA" - autorstwa Alois Kaufmann, przekład z niemieckojęzycznego rękopisu dr Witold Iwanek
Kazimierz I, książę cieszyński w "Principatus Teschinensis - Księstwo Cieszyńskie"
13-04-2024