Karl IV Ludwig Johann Joseph Lorenz Habsburg-Baudemont-Vaudemont-Lotaryński Austriacki (Erzherzog Carl Ludwig Johann Joseph Laurentius von Österreich, Herzog von Teschen) (urodzony we Florencji, 5 wrzesnia 1771 roku, zmarł w Wiedniu, 30 kwietnia 1847 roku) herb
Syn Leopolda II Habsburg-Baudemont-Vaudemont-Lotaryńskiego, cesarza Rzymskiego Narodu Niemieckiego, wielkiego księcia Toskanii, króla Czech i Węgien i Infantki Marii Luisy Capet-Bourbon-Vendôme-Spein, córki Karola III Capet-Bourbon-Vendôme-Spein króla Hiszpanii.
Generał armii austriackiej od 1793 roku do 1801 roku, feldmarszałek polny od 1801 roku, generalissimus, namiestnik Niderlandów od 1793 roku do 1794 roku, minister wojny i marynarki wojennej od 1801 roku do 1805 roku, przewodniczący sztabu generalnego. Książę cieszyński od 10 lutego 1822 roku do 30 kwietnia 1847 roku jako Karol Ludwik, koadjutor wielkiego mistrza Zakonu Kryżackiego od 3 czerwca do 27 lipca 1801 roku, , wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego od 27 lipca 1801 roku do 30 czerwca 1804 roku jako Karol IV.
Poślubił w Weilburg, 17 września 1815 roku Henriettę Alexandrinę Friederikę Wilhelminę von Nassau-Weilburg (urodzona na zamku Eremitage w Bayreuth, 30 października 1797 roku, zmarła w Wiedniu, 29 grudnia 1829 roku), córkę Friedrich Wilhelm Fürsten von Nassau-Weilburg, Fürsten von Nassau i Luise/Isabelle, Burggrafen von Kirchberg (Grafen zu Sayn-Hachenburg).
Urodził się we Florencji, jako trzeci syn Pietro Leopoldosa, późniejszego cesarza Leopolda II. W 1791 roku trafił na dwór brukselski do swojej ciotki Marii Christiny i jej męża Alberta von Sachsen-Teschen, którzy go adopotowali. Już w młodości wykazywał duże zainteresowanie sprawami militarnymi i zdradzał talenty wojskowe. Mimo epilepsji na którą cierpiał już w wieku 24 lat został mianowany marszałkiem polowym Rzeszy. W 1796 roku zyskał sobie miano wybawcy Niemców, kiedy to pokonał armię francuską pod dowództwem generała Jourdana.
Wybitny wojskowy zwany "zwycięzcą spod Aspern" i reformator armii austriackiej. Młodość spędził w Toskanii, a ze względu na wątły stan zdrowia przekonywano go by został duchownym.
Jednak od samego początku Karol interesuje się przede wszystkim wojskowością. Gdy w 1790 roku jego ojciec został cesarzem przeniósł się do Wiednia, ale na prośbę stryja, księcia Alberta Kazimierza Sasko-Cieszyńskiego, w 1791 roku udał się do Brukseli, gdzie otrzymał lekcje taktyki i strategii wojskowej, a następnie brał udział w walkach rzeciw wojskom rewolucyjnej Francji. Również w 1791 roku Karol, za zgodą cesarza-czyli swojego ojca, został prawnie usynowiony (adoptowany) przez księcia Alberta i jego żonę Marię Krystynę, a tym samym stał się dziedzicem Księstwa Cieszyńskiego. Przybrany ojciec zadbał o wojskowe wykształcenie Karola, dzięki czemu ten szybko awansował na kolejne stopnie oficerskie. W 1793 roku został mianowany generałem-majorem i namiestnikiem Niderlandów. Od 1796 roku bezpośrednio dowodził oddziałami frontowymi (m.in. we Włoszech i Niemczech) oraz pełnił ważne funkcje wojskowe i państwowe.
W 1796 roku nadano Karolowi godność generała marszałka polnego i powierzono generalne dowództwo nad wojskami austriackimi w południowych Niemczech. Tam po dwóch zwycięskich bitwach wypchnął armię francuską za linię Renu. W lutym 1797 roku przeniesiono go do północnych Włoch, gdzie przejął dowództwo nad armią austriacką, która zmuszona została jednak do wycofania się do Styrii. Jeszcze w tym samym roku został mianowany generałem kapitanem Królestwa Czeskiego. W roku 1799 ponownie przejął kierowanie armią austriacką i ponownie zmusił Francuzów do wycofania się za Ren. Jednak kolejna ofensywa do Szwajcarii zakończyła się niepowodzeniem. Po konfliktach z austriackim sztabem generalnym i rosyjską generalicją w 1800 roku opuścił armię i udał się do Czech. Jednak już rok później, ze względu na niepowodzenia armii austriackiej, został przewodniczącym sztabu generalnego, ministrem wojny i marynarki wojennej oraz otrzymał tytuł marszałka polnego. W 1801 roku książę Karl został feldmarszałkiem i zwierzchnikiem dworskiej rady wojennej, jak też ministrem wojny i marynarki wojennej. Jednocześnie 3 czerwca kapituła generalna Zakonu wybrała go na koadjutora urzędu wielkiego mistrza. Od samego początku był dla niego raczej brzemieniem, niż honorem. Trudno było mu pogodzić liczne obowiązki z odpowiedzialnością za Zakon w trudnych i niespokojnych, napoleońskich czasach. Dlatego już po niespełna trzech latach złożył urząd, przekazując go swojemu osiem lat młodszemu bratu, Antonowi Viktorowi. Sam zajął się sprawami państwowymi oraz wojskowymi - 21/22 maja 1809 roku pokonał nawet Napoleona Bonaparte w bitwie pod Aspern-Essling i byla to pierwsza porażka cesarza Francuzów.
W latach 1801-1805 przeprowadził reformę armii austriackiej. Po ponownym wybuchu walk w 1805 roku odwołano Karola z pełnionych funkcji i skierowano do Włoch, gdzie powstrzymał ekspansję wojsk francuskich. Ze względu na klęski wojsk koalicji antyfrancuskiej w Europie środkowej cesarz mianował go generalissimusem z nieograniczonymi kompetencjami. Od 1808 roku walczył z wojskami francuskimi, a największym sukcesem Karola było pokonanie samego Napoleona w rozegranej 21-22 maja 1809 roku bitwie pod Aspern (obecnie dzielnica Wiednia). Jednak już nieco ponad miesiąc później, 5-6 lipca 1809 roku, doznał klęski pod Wagram, gdzie został ranny i musiał wycofać się do Znojma. Tam, po nierozstrzygniętej bitwie, podpisał z Napoleonem rozejm, nie konsultując tego wcześniej z austriackim cesarzem. Po tych wydarzeniach arcyksięcia Karola odwołano ze stanowiska, a ten udał się do Cieszyna, gdzie spędził całą jesień. Do armii powrócił jeszcze na krótko w 1815 roku, gdy został mianowany opiekunem twierdzy w Moguncji. Oprócz strony praktycznej, arcyksiążę zajmował się również teorią wojskowości, czego dowodem jest jego książka dotycząca strategii dowodzenia oraz założenie pisma Österreichische Militärische Zeitschrift.
Po śmierci przybranego ojca, księcia Alberta Kazimierza, stał się właścicielem Księstwa Cieszyńskiego oraz odziedziczył potężny majątek, m.in. zbiory Albertiny (160.000 rycin i 15.000 rysunków), a tym samym jednym z najbogatszych członków rodu Habsburgów. Oprócz rolnictwa kładł nacisk na rozwój hutnictwa w ramach Komory Cieszyńskiej. W 1845 roku uruchomiono w Ustroniu walcownię a w Trzyńcu szmalcownię. Wcześniej, bo w 1838 roku arcyksiążę nabył państwo żywieckie wraz z piecami hutniczymi w Węgierskiej Górce. W tym samym roku sprowadził do Cieszyna wiedeńskiego architekta Józefa Kornhäusla, któremu zlecił przebudowę swej rezydencji na Wzgórzu Zamkowym. Powstał wtedy klasycystyczny tzw. Pałacyk Myśliwski, oranżeria, a na Wzgórzu utworzono park krajobrazowy w stylu angielskim. Arcyksiążę Karol, jako jedyny z Habsburgów, przez dłuższy czas przebywał w Cieszynie.
W 1796 roku arcyksiążę miał ożenić się ze swoją siostrą cioteczną Marią Teresą Charlottą Burbon, córką zgilotynowanych Ludwika XVI, króla Francji i Marii Antoniny Austriaczki, ale Maria Teresa nie chciała zostać jego żoną. Jednak w 1815 roku poślubił kalwinistkę, księżniczkę Henriettę von Nassau-Weilburg. W małżeństwie, z którego urodziło się siedmioro dzieci znalazł swoje życiowe szczęście. Niestety żona zmarła nagle w wieku 32 lat.
Gdy jego żona umarła, wiedeńscy kapucyni nie chcieli jej pochować w krypcie rodzinnej Habsburgów. Arcyksiążę zagroził wówczas zbombardowaniem kościoła. Po interwencji cesarza, Henrietta spoczęła, jako jedyna protestantka, w krypcie Kościoła Kapucynów w Wiedniu. Już w 1815 roku - wbrew dyskryminacyjnym przepisom prawnym patentu tolerancyjnego - wykonano specjalnie dla niej prowadzące wprost z ulicy boczne wejście do kościoła reformowanego, tzw. Henriettentor (niezachowane).
W 1835 roku wycofał się z publicznej służby i poświecił zarządzaniu własnymi dobrami i pisaniu - był jednym z najważniejszych pisarzy wojennych (historia i teoria) XIX-wieku. Opublikował m.in.: "Podstawy strategii" (1814, 3. Tomy) i "Historia kampanii 1799 r. W Niemczech i Szwajcarii" (1819, 2. Tomy). W sześciu tomach ukazały się jego pisma wybrane.
Zmarł w Wiedniu i został pochowany w tamtejszym kościele Kapucynów.
Karl Ludwig von Österreich jako 54-ty wielki mistrz, kiedy 30 kwietnia 1847 roku książę umierał na zapalenie płuc w Wiedniu zapanował głęboki smutek. Był nie tylko księciem i znakomitym żołnierzem, ale także bardzo popularnym i życzliwym ludziom człowiekiem.
W Wiedniu, na Heldenplatz znajduje się konny pomnik arcyksięcia Karla, autorstwa Antona Dominika Fernkorna z 1848 roku. Umieszczone na nim napisy głoszą: "Bohaterskiemu przywódcy Austriaków" oraz "Niezłomnemu wojownikowi o honor Niemiec". Tak zapamiętali go współcześni. Pochowany został w krypcie grobowej Habsburgów w wiedeńskim kościele kapucynów. Serce spoczęło oddzielnie w kaplicy loretańskiej Habsnurgów wiedeńskiego kościoła augustianów. Ciekawostką jest, że w 1830 roku otrzymał ofertę zostania królem Polski, którą jednak odrzucił.
Żródła:
Karl Ludwig von Österreich
Karol Ludwik Habsburg w "Wikipedii"
Karl Ludwig von Österreich
Karl Ludwig von Österreich
OSOBOWOŚCI w "Zakon Krzyżacki"