Święty Celestyn I (urodzony w Rzymie, w 380 roku, zmarł w Rzymie, 27 lipca 432 roku)
Syn Pryskusa z Kampanii.
Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 10 września 422 roku do 27 lipca 432 roku.
W czasach jego poprzednika Zozyma toczył się spór z biskupami Afryki; chodziło o prawo apelacji do papieża, z którego skorzystał pewien kapłan suspendowany przez swego biskupa za nieobyczajny styl życia. Biskupi Afryki północnej wystąpili przeciwko decyzji Zozyma, który tę apelację uznał. Za Celestyna I spór w tej kwestii toczył się dalej, obie przeciwstawne opinie wydawały się nie do pogodzenia: papież rościł sobie prawo do odpowiedzi na apelacje, biskupi zaś kwestionowali prawo do odwoływania się do jakiejś placówki "zamorskiej". Spór ten faktycznie wygasł po wtargnięciu do Afryki północnej Wandalów. Celestyn ostro występował przeciwko pelagianizmowi i wspierał Augustyna z Hipony w jego walce z semipelagianizmem.
Był to czas zażartych sporów i rozbieżności doktrynalnych, o których dyskutowano głównie z wyznawcami arianizmu. Patriarchą Konstantynopola był wówczas Nestoriusz. Papież słysząc, iż Nestoriusz głosi często kazania sprzeczne z nauczaniem Kościoła, wysłał do Konstantynopola Cyryla z Aleksandrii, by ten sprawdził, czy tak jest w istocie. 11 sierpnia 430 roku na podstawie materiałów i dowodów zgromadzonych przez Cyryla I i diakona Leona, synod rzymski, któremu papież Celestyn I przewodził, potępił Netoriusza, apelując by ten wyrzekł się swych błędów.
Za rządów Celestyna obradował Sobór Powszechny w Efezie w 431 roku, który potępił nestorianizm i nadał Maryi tytuł Bogarodzicy (po grecku Theotokos).
Podczas III Soboru Powszechnego, zwołanego do Efezu przez cesarza Teodozjusza II, doszło do dalszych sporów w czasie których przewodzący synodowi biskup Antiochii Jan nałożył na Cyryla z Aleksandrii (reprezentującego tam papieża) ekskomunikę. Cyryl nie pozostał Janowi dłużny i odwdzięczył mu się tym samym. Ostatecznie cesarz Teodozjusz skazał Nestoriusza na banicję. Patriarcha zmuszony był udać się na pustynię egipską, gdzie zmarł. W Konstatynopolu zastąpił go Maksymilian, którego papież Celestyn I zaaprobował. Odciął się także od ekskomuniki Jana z Antiochii, pozwalając mu na powrót na łono Kościoła, jeśli tylko zerwie z Nestoriuszem i przyjmie decyzje soboru.
Chcąc przeciwdziałać szerzącemu się w Brytanii pelagianizmowi, papież wysłał w 429 roku na Wyspy biskupa Germana z Auxerre, a także wyświęcił na pierwszego irlandzkiego biskupa diakona Palladiusza. Najsłynniejszym z wyświęconych przez Celestyna I biskupów był święty Patryk, którego powołano na urząd w 432 roku.
W spuściźnie 16 listów, które pozostały po Celestynie, znajduje się między innymi nagana udzjelona biskupom z Prowansji, iż różnią się ubiorem od innych urzędników świeckich. "Biskup - pisał papież - powinien się wyróżniać pobożnością i cnotą, a nie ubiorem".
Pisma Augustyna, wysoko cenione przez papieży, stały się fundamentem ideologii chrześcijaństwa zachodniego. Papież Celestyn I podjął się również interwencji w ponownie rozgorzałych sporach wokół zagadnienia dwu natur Jezusa Chrystusa. Chodziło również o określenie znaczenia wyrazu "osoba", który odróżniał Syna Bożego od dwóch innych "osób" boskiej Trójcy.
Liturgicznym dniem jego pamięci jest 27 lipca, od 1969 roku święto ku czci papieża zostało zniesione. Papież został pochowany w Bazylice św. Pryścilli.
Wspomina się go jako energicznego papieża, który rozprawiając się ze schizmą nowacjanizmu, skonfiskował kościoły jej wyznawców. Za jego pontyfikatu odnowiono kościół Santa Maria in Trastevere (zniszczony przez pożar podczas łupienia Rzymu przez Alaryka w 410 roku) i rozpoczęto budowę bazyliki Św. Sabiny na Awentynie.
Żródła:
"Leksykon papieży" - Rudolf Fischer-Wollpert, przekład: Bernard Białecki
"Poczet papieży" - Michał Gryczyński
"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski
Święty Celestyn I "Święci na dziś"
Sao Celestino w "Geneall" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk