Dioscur (urodzony w Aleksandrii, data nieznana, zmarł 14 października 530 roku)
Antypapież Rzymu od 22 września do 14 października 530 roku.
Grek z pochodzenia, rodem z Aleksandrii.
Czy w świetle obowiązującego wówczas prawa kościelnego był prawowicie wybranym papieżem. Historia Dioskura jest wymownym świadectwem, jak złożone bywały niekiedy okoliczności wyboru i koleje losu pretendentów do Stolicy Piotrowej. Wybrany przez większość duchownych, wyklęty pośmiertnie przez Bonifacego II, już po kilku łatach został zrehabilitowany przez kolejnego papieża, św. Agapita I, który spalił uroczyście przed konfesją św. Piotra dokument zawierający formułę potępienia (Libellus). A i obecnie, choć w Annuario Pontificio figuruje jako antypapież, dopuszcza się możliwość uznawania go za prawowitego papieża.
Początkowo diakon w Aleksandrii, gdzie został zaakceptowany przez duchowieństwa w obrządku rzymsko-katolickiego i przez jego dominację zdobył wkrótce znaczny wpływ w Kościele Rzymskim.
Na skutek zaangażowania w obronę uchwał chalcedońskich i zwalczanie monofizytyzmu, musiał opuścić Egipt i przenieść się do Rzymu. Jako człowiek dobrze wykształcony, uzdolniony politycznie znawca Wschodu i utalentowany mówca władający biegle greką, szybko zdobył szacunek duchowieństwa rzymskiego i zaczął odgrywać w nim znaczącą rolę. Najlepszym tego dowodem były trudne misje, powierzane mu przez kolejnych papieży. Podróżował w 506 roku na polecenie Symmacha do Rawenny, gdzie skutecznie nakłaniał skłóconego z Bizancjum Teodoryka "Wielkiego", wodza Ostro gotów, panującego nad Italią, do odebrania antypapieżowi Wawrzyńcowi zagarniętych przez niego świątyń i majątku kościelnego. Dzięki temu przyczynił się do zakończenia tzw. schizmy laurencjańskiej. Miał również udział w dziele pojednania Kościołów wschodniego i zachodniego oraz w zakończeniu tzw. schizmy akacjańskiej, ponieważ był członkiem poselstwa Hormizdasa w tej sprawie do Konstantynopola w 519 roku.
Kiedy schorowany Feliks III (IV) wyznaczył na swego następcę zromanizowanego Gota, przychylnego Rawennie archidiakona Bonifacego. Kiedy, jednak papież Feliks III (IV) zmarł we wrześniu 530 roku, archidiakon Bonifacy nie został uznany papieżem. Znaczna większości rzymskiego duchowieństwa - sześćdziesiąt z sześćdziesięciu siedem - odmówiły przyjęcia nowego papieża i wybrały 17 września 530 roku w bazylice św. Jana na Lateranie, Greka Dioscur. Duchowieństwo oraz członkowie senatu rzymskiego, sprzyjający Bizancjum, oburzyli się i jeszcze przed śmiercią papieża. W grudniu 530 roku Bonifacy II zebrał synod w Rzymie i dekretem ekskomunikował Dioscur. Dla przestrogi dla innych uzurpatorów tronu papieskiego (to nie do końca pewne, jakimi środkami) zebrał podpisy sześćdziesięciu prezbiterów, którzy potępili jego rywala. Kilka dni później, po zgonie papieża, 22 września 530 roku został konsekrowany w Bazylice, św. Jana na Lateranie. Rozłam w Kościele nie trwał długo, ponieważ po 22 dniach Dioskur zmarł. Wówczas Bonifacy II zwołał w Rzymie synod i zmusił swoich dotychczasowych przeciwników do złożenia podpisów pod dokumentem Libellus potępiającym Dioskura. Na szczęście dla Rzymskiego Kościoła, rozłam, który nastąpił był krótko trwały. 14 października 530 roku Dioscur umarł i prezbiterzy, którzy wybrali jego poddali się papieżowi Bonifacemu II.
Klątwa Dioscura został później usunięta, a dokument potępiający Dioskura został spalony przez papieża Agapita I w 535 roku.
Miejsce jego pochówku nie jest znane.
Żródła:
"Leksykon papieży" - Rudolf Fischer-Wollpert, przekład: Bernard Białecki
"Poczet papieży" - Michał Gryczyński
"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk