Święty Grzegorz III (urodzony w Syrii, około 690 roku, zmarł w Rzymie, 28 listopada 741 roku)
Syn Marcellusa z Syrii.
Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 18 marca 731 roku do 28 listopada 741 roku.
Następca papieża św. Grzegorza II, wybrany papieżem w 731 roku. Był dziewięćdziesiątym papieżem (wg listy kardynała Mercati z 1942 roku).
Do Rzymu przybył jako młodzieniec, potem był prezbiterem, a podczas uroczystości pogrzebowych Grzegorza II został pochwycony przez tłum, który zaprowadził go na Lateran i poprzez aklamację wybrał na nowego papieża. Pięć tygodni później, po zatwierdzeniu elekcji przez egzarchę raweńskiego, Paweł, został konsekrowany. Konsekracja papieska miała miejsce 18 marca 731 roku.
Był ostatnim papieżem zabiegającym o uznanie wyboru przez cesarza Konstantynopola. Ale i to nie przeszkodziło cesarzowi w obłożeniu kościelnych majątków w Italii tak wysokimi podatkami, że równało się to niemal całkowitej konfiskacie. Jednocześnie ingerował cesarz w kościelną administrację: wyłączył Sycylię, południową Italię i Grecję ze związku z rzymskim patriarchatem i podporządkował Konstantynopolowi. To, że odtąd patriarcha Konstantynopola nazwał się patriarchą "ekumenicznym", uznano w Rzymie nie tylko za zdradę kościelną, ale i polityczną. Rzym odebrał to jako wykluczenie z państwa.
Idąc w ślady swojego poprzednika z całą stanowczością występował przeciwko ikonoklastom (obrazoburcom). Zwołał w 732 roku synod w Rzymie na którym potępiono obrazoburców. Na jego sercu szczególnie leżała ewangelizacja Europy północnej, dokąd z misją wysłał św. Bonifacego oraz św. Wilibalda. Wysłał również paliusze Egbertowi z Yorku i Tatwinowi z Canterbury. Dbał o rozwój Rzymu, odnowił wiele kościołów, mocno również wspierał rozbudowę klasztorów.
Przyszło mu władać Kościołem w czasach, gdy na Wschodzie cesarz Leon III toczył zawziętą walkę z czcią świętych obrazów oraz relikwii. Na niewiele się zdały interwencje papieskie w Konstantynopolu, więc w końcu cesarz i niszczyciele obrazów zostali na synodzie rzymskim obłożeni ekskomuniką, a edykt wprowadzający obrazoburstwo potępiono. W odwecie cesarz wysłał flotyllę, a potem aresztował wysłanników papieskich i skazał ich na wygnanie. Jurysdykcję nad Sycylią, Kalabrią oraz Ilirią cesarz Leon III powierzył patriarchatowi w Konstantynopolu, a znajdujące się tam posiadłości papieskie obłożył drakońskimi podatkami.
Karol "Młot" nie pospieszył z pomocą, o którą papież zwrócił się do Franków: walczył on wówczas wraz z Longobardami przeciwko wdzierającym się do południowej Francji Arabom, tak więc nie mógł chronić papieża przed Longobardami. Mimo to więź Kościoła Germanii z Rzymem zacieśniała się: w 732 roku Bonifacy przez przyznanie mu paliusza podniesiony został do godności arcybiskupa, a w kilka lat później ustanowiony został legatem papieża na całą Germanię. Konsekwentna reforma i reorganizacja frankońskiego Kościoła wzmocniła prestiż i wpływy Rzymu na tych terytoriach.
Kiedy Liutprand, król Longobardów, zajął część posiadłości papieskich i wyruszył na Rawennę oraz Rzym, Grzegorz III zawarł sojusze obronne z wrogami. Jako pierwszy w dziejach papież zwrócił się o pomoc do państwa Franków, któremu po zwycięstwie nad Arabami przewodził frankoński majordomus Karol Martel, zwany Młotem. Chociaż jednak wspierał on działalność misyjną św. Bonifacego w Germanii na terenie Fryzji, Hesji i Turyngii nie udzielił pomocy militarnej papiestwu. Grzegorz III mianował Bonifacego metropolitą Moguncji i przesłał mu paliusz. Wyniósł także do godności nuncjusza papieskiego w Anglii Tatwina z Canterbury, a potem wręczył jemu, a także Egbertowi z Yorku, paliusze.
Grzegorz III był znakomitym mówcą i władał biegle greką, łaciną oraz syryjskim. Rzym zawdzięczał mu wzmocnienie i obwarowanie murów miejskich, które miały chronić Wieczne Miasto przed najeźdźcami. Zreorganizował nabożeństwa, odbudowywał rzymskie bazyliki i kościoły, wspomagał klasztory i wznosił nowe. Jedną z jego największych budowli była kaplica Zbawiciela i Najświętszej Maryi Panny w Bazylice św. Piotra.
Papież Grzegorz III, zagorzały zwolennik życia monastycznego, niemal obsesyjnie zwalczał homoseksualizm. Ogłosił to "występkiem tak odrażającym w oczach Boga, że miasta, gdzie mieszkają oddający się temu ludzie, będą skazane na zniszczenie przez ogień i grad kamieni". Nawiązywał przy tym do obrazowych opisów grzechu, przedstawionych przez historyka z I wieku, Filona z Aleksandrii, który powiadał:
"Ziemia Sodomitów pełna była niezliczonych niegodziwości, zwłaszcza tych płynących z obżarstwa i lubieżności... [Mieszkańcy] nie pomni na prawa natury oddawali się piciu mocnych trunków, spożywaniu wyszukanych potraw i zakazanym postaciom współżycia fizycznego. Nie tylko, wiedzeni szalonym pożądaniem kobiet, gwałcili małżonki swych sąsiadów, lecz także mężczyzna wchodził na mężczyzn niepomny na swą naturę i aktywny partner zaznawał przyjemności; a gdy próbowali spłodzić dzieci, odkrywali, że nie są w stanie dać, niczego poza jałowym nasieniem".
Rzecz jasna, problem polegał na tym, że homoseksualizm i inne formy występków były znacznie głębiej zakorzenione wśród duchowieństwa aniżeli w jakiejkolwiek innej warstwie społeczeństwa. W Niemczech św. Bonifacy stwierdził taką rozwiązłość biskupów i kapłanów, że błagał Grzegorza III, by ten nie przejmował się ich dolą.
Jednakże dla ochrony interesów Kościoła Grzegorz III został zmuszony do zawarcia paktu z królem Franków, Karolem "Młotem", który w zamian wykorzystywał zakony jako domy publiczne i spędzał wolny czas na deprawowaniu biskupów.
Zmarł 28 listopada 741 roku, został pochowany w kaplicy w Bazylice pw. św. Piotra. Pierwszy raz wymieniony w Martyrologium biskupa Adonisa z Vienne z IX wieku, w Martyrologium Rzymskim dzień jego wspomnienia zapisano na 28 listopada, usunięty stamtąd po reformie kalendarza z 1963 roku. Niektóre martyrologia wspominają go pod datą 10 grudnia.
Żródła:
"Poczet papieży" - Michał Gryczyński
"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.
Św. Grzegorz III "ŚWIĘCI PAŃSCY"
"Życie seksualne papieży" - Nigel Cawthorne
Gregorius III w "Geneall" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk