Święty Hipolit (zmarł na Sardynii około 236 roku)

Antypapież rzymski od 217 roku do 235 roku.

Urodził się najprawdopodobniej w drugiej połowie II wieku w Rzymie. Inni podają że, pochodził z Azji Mniejszej, z Grecji.

Jako prezbiter kościoła w Rzymie za pontyfikatu papieża Zefiryna, wyróżniał się wiedzą i elokwencją. Jako wykształcony i znany pisarz kościelny zdobył dzięki Wiktorowi I ważną pozycję w Kościele rzymskim. Ale następca Wiktora, Zefiryn faworyzował Kaliksta, który po nim został papieżem w 217 roku.

Oskarżył on biskupa Rzymu o zbytnią tolerancję dla heretyków oraz o zbytnią pobłażliwość i przyjmowanie z powrotem na łono Kościoła ludzi popełniających poważne grzechy (zabójstwo, cudzołóstwo i in.). Wynikiem tego była schizma - stał on na czele kilku biskupów przez około 10 lat.

Swobodne podejście do życzia seksualnego nie podobało się jednak pewnej części kleru, która w końcu wybrała innego papieża, surowego i nie wybaczającego Hipolita (217-235), zaliczonego później w poczet antypapieży. Wyrażał on swe oburzenie pobłażliwą polityką Kaliksta, zwłaszcza w podejściu do kobiet, użalając się, że ten "zezwalał nawet kobietom niezamężnym i płonącym namiętnością w wielce niestosownym wieku, a także tym nie skłonnym do utraty swej godności w wyniku legalnego małżeństwa, by mogły posiąść kogokolwiek, którego wybrały za partnera łóżkowego, czy to niewolnika czy też osobę wolną i że mogły bez legalnego ślubu traktować taką osobę jako swego męża".

Kalikst zezwalał również wolnym kobietom na poślubienie niewolników, choć było to niezgodne z ówczesnym prawem rzymskim. Dzięki takiemu nastawieniu udało się jednakSe nakłonić do przyłączenia się Kościoła nawet kobiety z rangą senatora.

Natomiast Hipolit sprzeciwiał się uprawianiu seksu w jakiejkolwiek postaci, bez względu na to, czy był on usankcjonowany przez małżeństwo czy nie. Jednakże, gdy cesarz Maksyminus Trak zmęczył się sporami najwyższych hierarchów kościelnych, Hipolit wylądował w końcu na "wyspie śmierci" czyli Sardynii, wraz z papieżem Poncjanem (230-235 n.e.), jednym z następców Kaliksta.

Pierwszy antypapież. Jeden z najwybitniejszych pisarzy chrześcijańskich III wieku. Autor wielu rozpraw filozoficznych, egzegetycznych i historycznych. Zwolennik rygoryzmu moralnego i strażnik tradycyjnych obyczajów chrześcijańskich. W imię tych zasad zerwał jedność z Kalikstem, następcą Zefiryna i stanął na czele odrębnej gminy, którą zarządzał aż do swego wygnania na Sardynię w 235 roku.

W czasie prześladowań za panowania cesarza Maksymina Traka został zesłany razem z ówczesnym papieżem Poncjanem w 235 roku na Sardynię, gdzie się pogodzili i obaj zginęli.

Najprawdopodobniej ciała obu zesłańców 13 sierpnia 236 roku przewiezione zostały do Rzymu i tam pogrzebane (Hipolita pochowano na cmentarzu przy Via Tiburtina).

Niewiele zostało po latach w pamięci o historycznym Hipolicie. Ani Euzebiusz ani Hieronim nie wiedzieli, że tak poczytny na Zachodzie autor i rzymski święty to ta sama osoba. W Chronicon Paschale znajduje się jedna mała wzmianka, iż siedziba Hipolita znajdowała się w Portus koło Rzymu.

W 1551 roku znaleziono na cmentarzu przy Via Tiburtina marmurowy posąg siedzącego mężczyzny. Z tyłu siedziska wygrawerowane były tytuły licznych pism - był to posąg św. Hipolita. Za czasów Piusa IX przeniesiono go do Muzeum Laterańskiego.

Dzieła Hipolita obejmują takie dziedziny jak: egzegezę, homilie, apologetykę i polemiki, kroniki i prawo kościelne. Do naszych czasów dotarły jednak w szczątkowej formie i nie można właściwie ocenić ich poziomu literackiego i intelektualnego.

Jego dorobek obejmuje: komentarz do księgi proroka Daniela; komentarz do "Pieśni nad Pieśniami"; traktat "Odparcie wszelkich herezji" skierowany do pogan, Żydów i gnostyków; "Kroniki" obejmujące dzieje od stworzenia świata do 234 roku (były one podstawą wielu innych kronik pisanych na Wschodzie i Zachodzie); "Tradycja apostolska" - źródło wiedzy o dawnej liturgii rzymskiej.

W kościele czczony jest jako męczennik. Papież Damazy I poświęcił mu epigram, a Prudencjusz w dziele "Peri stephanon" w jednym z hymnów barwnie opisał jego śmierć.

Zmarł z wycieńczenia w kopalniach Sardynii. Jego wspomnienie liturgiczne przypada na 13 sierpnia w Kościele Zachodnim, 30 czerwca w Kościele Wschodnim.


Żródła:

"Poczet papieży" - Michał Gryczyński

"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.


Żródła:

"Życie seksualne papieży" - Nigel Cawthorne


USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)

Bogdan Pietrzyk