Święty Sergiusz I (urodzony w Palermo, na Sycylii, około 650 roku, zmarł w Rzymie, 9 września 701 roku)
Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 15 grudnia 687 roku do 9 września 701 roku.
Wywodził się z syryjskiej rodziny z Antiochii, choć sam przyszedł na świat w Palermo na Sycylii. Do Rzymu przybył w latach pontyfikatu Adeodata II, uczył się w schola cantorum, a kiedy przyjął święcenia kapłańskie, został prezbiterem kościoła św. Zuzanny na Kwirynale.
Po śmierci Konona dokonano podwójnej elekcji: archidiakona Paschalisa i powtórnie archiprezbitera Teodora. Ostatecznie przywódcy walczących ze sobą stron porozumieli się i wybrali Sergiusza I, który siłą uwolnił Lateran okupowany przez Paschalisa i Teodora. Elekcję zaakceptował egzarchy raweński Jan Platyn, który przybył do Rzymu wezwany potajemnie przez Paschalisa. Wymógł jednak na Sergiuszu zapłatę w wysokości stu funtów w złocie, którą obiecał mu Paschalis.
Na papieża wybrany został 15 grudnia 687 roku. Podczas jego pontyfikatu wybuchł ponowny spór z Bizancjum; wschodniorzymski cesarz na synodzie w 692 roku podjął uchwały skierowane przeciwko Kościołowi Zachodu: biskupa Rzymu określa się w nich jedynie jako "patriarchę Zachodu", który cesarskie dekrety musi uznawać za obowiązujące także dla "barbarzyńców Zachodu". Papież sprzeciwił się temu. W efekcie cesarz zamierzał go aresztować, ale lud Rzymu powstał w obronie swego papieża i wypędził z miasta wysłańca cesarskiego. Rzym stał się, więc miastem papieskim, które odtąd nie chciało uznawać cesarzy Bizancjum. Do liturgii roku kościelnego wprowadził Sergiusz kilka świąt maryjnych, jak również święto Podniesienia Krzyża.
Sergiusz I próbował przywrócić celibat na Zachodzie, podczas gdy Kościół wschodni zarzucił go całkowicie. Jednak papież ten przekonał się, że próby zakazywania małżeństwa prowadziły do powstawania innych wielce niestosownych zachowań seksualnych. W 693 roku synod w Toledo określił homoseksualizm jako "rzecz powszechną w Hiszpanii". Synod ten zadecydował:
"Jeśli mężczyzna, który dopuścił się tej występnej praktyki sprzecznej z naturą człowieka, jest biskupem, kapłanem lub diakonem, to powinien zostać zdegradowany, wygnany na zawsze i potępiony". Z kolei sto batów, ogolenie głowy i wygnanie były karami za bierne uczestnictwo w takim związku. Hiszpański król dodał do tej listy kastrację, a to z kolei oznaczało zakończenie kariery w strukturach kościelnych. Zgodnie ze starym prawem wyłoSonym w Księdze Levitiucusa, kapłan powinien być seksualnie czysty.
Podczas pontyfikatu Sergiusza I ponownie doszło do sporu pomiędzy Bizancjum a Kościołem zachodnim. Cesarz Justynian II zaakceptował początkowo postanowienia VI soboru powszechnego i obniżył podatki, które płacił Kościół. Potem jednak zwołał sobór Quinisextum (piąto-szósty), nazywany też trullańskim II - od in Trullo, tzn. "pod kopułą" - na który nie zaproszono biskupów Zachodu. Stał się on przyczyną schizmy między Konstantynopolem a Rzymem, który uznając go ledwie za synod. Jego uchwały ograniczały prawa papieża - uznając go jedynie za "patriarchę Zachodu" - i odrzucały celibat księży obowiązywać jedynie biskupów) oraz posty. Cesarz chciał wymusić na Sergiuszu I uznanie uchwał, ale kiedy papież odmówił - aresztował je legatów. Zamierzał uwięzić Sergiusza I i postawić przed sądem w Konstantynopolu. Wysłał swego pełnomocnika Zachariasza, ale kiedy w obronie papieża stanął lud rzymski i armia Rawenny, musiał on szukać schronienia w komnacie papieskiej. Justynian II poniósł, więc klęskę - Rzym przestał uznawać jego zwierzchnictwo. Wkrótce cesarz został zdetronizowany (obcięto mu nos i zesłano na Krym), a w Bizancjum nastał chaosu i walki o władzę.
Papież udzielił chrztu Caedwallowi, monarsze zachodnich Sasów, przesłał paliusz Beorthwealdowi, arcybiskupowi Canterbury, a na biskupstwo Yorku przywrócił Wilfrida. Wyświęcił również arcybiskupa Fryzów, któremu przyznał paliusz. Po synodzie w Pawi i, zwołanym przez króla Lombardii, do jedności z Rzymem, powróciła Akwileja, która odpadła od Kościoła po potępieniu Trzech Rozdziałów.
Sergiusz I odrestaurował i wyposażył Bazylikę świętych Piotra i Pawła w Konstantynopolu oraz swój dawny kościół tytularny - św. Zuzanny. Nakazał przeniesienie szczątków Leona I "Wielkiego" okazałego grobowca w widocznym miejscu Bazylice św. Piotra, a w zredagowanym przez siebie epitafium napisał, że nadal czuwa, aby ciągle krążący wilk nie rozproszył trzody. Był inicjatorem wprowadzenia w liturgii Agnus Dei, procesji, towarzyszących świętom maryjnym, a także nowego święta - Matki Bożej Gromnicznej.
Zmarł w Rzymie, a pochowano go w Bazylice św. Piotra. Wspomnienie liturgiczne obchodzimy 8 września.
Żródła:
"Poczet papieży" - Michał Gryczyński
"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.
"Życie seksualne papieży" - Nigel Cawthorne
Sergius I w "Geneall" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk