Święty Stefan I (urodzony w Rzymie, około 201 roku, zmarł w Rzymie, 2 sierpniu 257 roku)
Syn Joviusa, Rzymianina.
Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 12 maja 254 roku do 2 sierpnia 257 roku.
Następca papieża św. Lucjusza I, został wybrany papieżem w 254 roku. Był dwudziestym trzecim papieżem (wg listy kardynała Mercati z 1942 roku). Pochodził z rodziny rzymskiego patrycjusza Jowiusza. Był archidiakonem za św. Lucjusza I, po jego śmierci został wybrany następcą św. Piotra. Papieska konsekracja miała miejsce 12 maja 254 roku.
Za jego rządów powstał ostry zatarg między Kościołem rzymskim a kościołami Afryki Zachodniej, którym od 248 roku przewodniczył cieszący się powszechnym autorytetem biskup Cyprian. Chodziło o ważność chrztu otrzymanego z rąk "heretyka". W sporze o chrzest heretycki chodziło o to, czy heretycy mogą udzielać ważnego chrztu, a więc czy ochrzczeni przez heretyków, a przechodzący znowu na katolicyzm, winni ponownie zostać ochrzczeni. Papież stanął na stanowisku, że zgodnie z apostolską tradycją nie trzeba udzielać powtórnego chrztu, a jedynie należy nałożyć ręce na znak pokuty. Wtedy doszło do zerwania jedności Kościoła afrykańskiego i małoazjatyckiego z Rzymem, a mediacji podjął się św. Dionizy z Aleksandrii. Zebrani na synodzie w Kartaginie w 256 roku biskupi uchwalili, że tych, których ochrzcili "heretycy", należy w razie powrotu na łono prawowitego Kościoła ochrzcić ponownie. Trudności te "rozwiązały" nowe prześladowania Kościoła jakie wybuchły w 257 roku, za panowania cesarza Waleriana.
Stefan I potępił uchwałę synodu, co zostało przez Cypriana i innych biskupów uznane za niedopuszczalną ingerencję biskupa rzymskiego w sprawy innych kościołów. Kontrowersje nie doprowadziły do rozłamu. Należy jednak zauważyć, że Cyprian, który - jak wiemy z jego listów - wysoko cenił autorytet biskupa rzymskiego, nie przyznawał mu jednak prawa kwestionowania uchwał innych lokalnych synodów. Zasada prymatu biskupa rzymskiego nie była Cyprianowi znana. Z drugiej strony jest rzeczą oczywistą, że praktyka uzależniająca ważność chrztu nie od osoby, która go udziela, ale od właściwego sposobu spełnienia obrzędu, była bliższa rzymskiej mentalności, przypisującej skuteczność rytuału przede wszystkim samej czynności liturgicznej. Wkrótce pogląd rzymski na skuteczność znaków sakramentalnych działających mocą samego obrzędu (ex ofiere operatd), bez względu na wartość osobista udzielającego sakramentu, stanie się zarzewiem nowych Zatargów z donatystami.
Spór doprowadził do waśni między afrykańskim i rzymskim Kościołem, które skończyły się wraz z kolejnym prześladowaniem chrześcijan za cesarza Waleriana. Stefan i Cyprian zmarli w sierpniu 257 roku.
Św. Stefan nakazał również, aby szaty i bielizna ołtarzowa nie były wykorzystywane do innych celów niż liturgiczne. Był zwolennikiem nierozerwalności małżeństwa i miał wprowadzić zwyczaj wymiany pierścieni zaręczynowych.
Zmarł 2 sierpnia 257 roku. Według "Liber Pontificalis" i "Brewiarium Romanum" miał zginąć śmiercią męczeńską. Został pochowany na cmenarzu św. Kaliksta, a jego doczesne szczątki przeniósł papież św. Paweł I do kościoła św. Sylwestra (San Silvestro), gdzie odnaleziono je w 1596 roku. Papież Klemens VIII nakazał złożenie relikwii w głównym ołtarzu.
Później relikwie przeniesiono do kościoła pod wezwaniem św. Stefana (San Stefano dei Cavalieri) w Pizie. Relikwia głowy jest przechowywana w srebrnym relikwiarzu w katedrze w Hvarze (wł. Lesina). W 1899 roku została wprowadzona do miasta w uroczystej procesji, w której brał udział kardynał Józef Sarto, przyszły św. Pius X.
W 1839 roku po dodaniu pod datą 2 sierpnia wspomnienia św. Alfonsa Liquori, wspomnienie św. Stefana zostało zredukowane do kommemoracji we Mszy o św. Alfonsie. W 1969 roku jego imię usunięto z Kalendarza Rzymskiego, ale zgodnie z Ogólnym Wprowadzeniem do Mszału Rzymskiego można celebrować 2 sierpnia Mszę o św. Stefanie, chyba że w lokalnym Kościele w tym dniu przypada obowiązkowe wspomnienie.
Sw. Stefan I jest patronem Hvaru.
Żródła:
"Poczet papieży" - Michał Gryczyński,
"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.
Św. Stefan I "ŚWIĘCI PAŃSCY"
Stephanus I w "Geneall" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk