Święty Wiktor I (urodzony w Afryce, około 155 roku, zmarł w Rzymie, w 199 rokiem)
Syn Feliksa, Afrykańczyka.
Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 189 roku do 199 roku.
Pochodził z rzymsko-cesarskiej prowincji Afryki Prokonsularnej, odgrywającej u schyłku II wieku ważną rolę w życiu politycznym i gospodarczym państwa rzymskiego. Działalność Wiktora przypadła na ostatnie lata panowania dynastii Antoninów, okazującej stosunkowo dużą tolerancję wobec rozwijającego się chrześcijaństwa, oraz na pierwsze lata monarchii wojskowej, którą zainaugurował Septymiusz Sewer, pochodzący podobnie jak Wiktor z Afryki. Z fragmentarycznych źródeł historycznych można wnioskować, że na przełomie II i III wieku nastąpiła wyraźna konsolidacja chrześcijańskiej wspólnoty w Rzymie. Na ten stan rzeczy złożyło się kilka przyczyn. Przede wszystkim umocnił się w całym chrześcijaństwie autorytet biskupa, podparty zasadą tak zwanej sukcesji apostolskiej, w myśl której uznano, że władza rządców lokalnych kościołów pochodzi od pierwszych apostołów, uczniów Jezusa.
Na okres sprawowania urzędu przez Wiktora przypada wypowiedź Tertuliana (uczonego prawnika, który nawrócił się na chrześcijaństwo i został kapłanem w roku 195): to on pierwszy uzasadniał pierwszeństwo Piotra na podstawie obietnicy prymatu przyznanego Piotrowi przez Chrystusa (Mt. 16, 18). Władza Piotra przeszła na każdy Kościół, który z nim związany jest przez Tradycję i sukcesję. Ale choć Piotr należy do całego Kościoła, to jednak z Kościołem rzymskim łączy go szczególna więź. Wkrótce zaczęto odwoływać się do tej obietnicy Jezusa częściej aniżeli do innych argumentów uzasadniających prymat biskupa Rzymu.
Papieża Wiktora I uważa się za pierwszego papieża, który nawiązał kontakty z domem cesarskim. A stało się to za sprawą Marcji, kochanki zdeprawowanego cesarza Kommodusa (panował w latach 180-192 n.e.). Papież Wiktor I dostarczył jej listę chrześcijan skazanych na pracę w kopalniach Sardynii, a ona podczas łóżkowych rozmów nakłoniła cesarza do ich uwolnienia.
Udało mu się znaleźć na liście chrześcijan przewidzianych do ułaskawienia, którą biskup Wiktor przedstawił cesarzowi Kommodusowi, korzystając z pośrednictwa cesarskiej konkubiny Marcji, prawdopodobnie chrześcijanki.
Papież Wiktor I wydawał się z kolei podzielić postawę Dionizego, za pobłażliwe podejście do rozwiązłości seksualnej i tolerancję wobec grzeszników.
To właśnie Wiktora uważa się też za pierwszego papieża, który nawiązał kontakty z domem cesarskim. A stało się to za sprawą Marcji, kochanki zdeprawowanego cesarza Kommodusa (panował w latach 180-192 n.e.). Papież Wiktor dostarczył jej listę chrześcijan skazanych na pracę w kopalniach Sardynii, a ona podczas łóżkowych rozmów nakłoniła cesarza do ich uwolnienia.
Dzięki urodzie i erotycznym talentom Marcja szybko została jedna z ulubienic Kommodusa. Nadawała ton w orgiach, które, jak mówiono, "w swej dzikości i obseniczności przewySszały nawet te urządzane przez Nerona". Lubowała się w okazywaniu obfitej figury i nawet podczas wizyt u niej papieża Wiktora często nosiła mocno wydekoltowane szaty.
Żyjący za czasów Wiktora biskup Lyonu, Ireneusz, główny propagator tej zasady, ustalił imienną listę biskupów rzymskich, których poczet sięga - jego zdaniem - czasów pobytu Piotra i Pawła w Rzymie. Lecz Kościół rzymski zajmował pozycję czołową w chrystianizmie nie tylko dlatego, że legitymował się "sukcesją" Piotrową, ale i dzięki temu, że działał w centrum życia politycznego cesarstwa. Był zatem magnesem przyciągającym do stolicy imperium setki chrześcijan z innych rejonów świata. Często byli to ludzie wykształceni i obrotni, których poglądy nie znalazły jednak uznania u miejscowych biskupów i którzy szukali w Rzymie poparcia dla swych idei. Należy jednak zauważyć, że w tym okresie chrześcijańskie środowisko Rzymu nie wykazywało szczególnego zainteresowania spekulacją filozoficzną, która tak bujnie kwitła we wschodnim chrystianizmie. Dodajmy, że za czasów Wiktora coraz silniej dochodzili do głosu rodowici rzymianie, a na zebraniach kultowych język łaciński stopniowo wypierał używaną dotychczas powszechnie greczyznę.
Rządy Wiktora świadczą o pragmatycznym nastawieniu rzymskiego chrystianizmu. Jego interwencje w sprawach doktrynalnych są niejasne i przypadkowe. Ważniejsze było dla niego utrzymanie wewnętrznej dyscypliny i rozszerzenie wpływów, zwłaszcza wśród wyższych warstw społecznych stolicy. Kościół rzymski był już wówczas na tyle zamożny, że nawet na Wschodzie doceniano hojność, z jaką wspomagał on biedniejsze gminy chrześcijańskie.
Głośna była inicjatywa Wiktora zmierzająca do ujednolicenia w całym chrześcijaństwie daty obchodów święta Wielkanocy. W tej sprawie panowała wśród kościołów duża rozbieżność. Jedni, zwłaszcza w Azji Mniejszej, święcili Paschę zgodnie z tradycją kalendarza żydowskiego, czyli 14 dnia wiosennego miesiąca Nisan, niezależnie od dnia tygodnia. Inni (w Rzymie i Aleksandrii) kładli nacisk na niedzielę jako dzień zmartwychwstania Chrystusa. Wiktor zagroził wykluczeniem z chrześcijaństwa tych kościołów, które nie dostosują się do kalendarza używanego w Rzymie. Krok ten wzbudził powszechną dezaprobatę. Biskupi Azji Mniejszej zaoponowali twierdząc, iż zawsze "będą słuchać głosu Boga, a nie człowieka". Nawet biskup Lyonu Ireneusz, mimo swego poparcia dla Kościoła rzymskiego, uznał postępowanie Wiktora za niewłaściwe i niezgodne z tradycją chrześcijańską. Spór o datę Wielkanocy trwał aż do V wieku. Spór wywołany został wezwaniem papieża biskupów bliskowschodnich, aby święcili Wielkanoc w tym samym terminie co Kościół rzymski. Kiedy zaś biskupi postanowili trzymać się tradycyjnie starej daty, zagroził im Wiktor wykluczeniem z Kościoła, co też prawdopodobnie uczynił. Według niektórych źródeł Wiktor potępił również zwolenników montanizmu oraz pewne poglądy kwestionujące boski charakter osoby Jezusa (adopcjanizm).
Święto liturgiczne przypada 28 lipca, od 1969 roku świeto ku czci papieża zostało zniesione.
Żródła:
"Poczet papieży" - Michał Gryczyński,
"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.
"Życie seksualne papieży" - Nigel Cawthorne
Victor I w "Geneall" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk