Święty Marceli I (zmarł w Rzymie, 16 stycznia 309 roku)
Syn Benedykta, Rzymianina.
Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata zapewne od 27 maja 306 roku do 16 stycznia 309 roku.
Urodził się w Rzymie.
Według niektórych historyków należy go utożsamić z papieżem Marcelinem. Znany również pod imieniem: Marcellus. Następca papieża św. Marcelina, został wybrany w 308 roku. Był trzydziestym papieżem (wg listy kardynała Mercati z 1942 roku).
Zaburzenia wywołane prześladowaniem chrześcijan za panowania cesarza Dioklecjana sprawiły, że sediswakancja po śmierci Marcelina trwała niemal cztery lata. W maju 308 roku wybrany został Marceli I.
Jego pontyfikat trwał niecały rok - od 27 maja 308 roku do 16 stycznia 309. Według "Liber Pontificalis" św. Ireneusza z Lyonu Marceli I objął rządy po długim wakansie, spowodowanym prześladowaniami, jakie za cesarza Dioklecjana przeprowadzał na terenie Rzymu jego współrządca Maksymian i trzydziestym pierwszym papieżem.
Źródła historyczne są tak skąpe, że trudno powiedzieć coś pewnego bądź o osobie, bądź o działalności tego papieża.
Podzielił kościół rzymski na 25 parafii, którymi rządzili prezbiterzy. Według "Liber Pontificalis" w 309 roku został on jednak wygnany przez cesarza Maksencjusza, gdyż papież nakładał bardzo surowe pokuty na apostatów pragnących powrócić do Kościoła i powodowało to niepokoje. W tym samym roku następca świętego Piotra zmarł, a jego miejsce zajął Euzebiusz.
Św. Marceli I zreorganizował rozbitą administrację kościelną w Rzymie i roztoczył opiekę nad cmentarzami kościelnymi oraz zarządził, aby każdy cmentarz był oddany pod opiekę kleru najbliższego kościoła parafialnego (titulus).
Spokój w prześladowaniach spowodowany zmianą rządzących nie trwał długo. Jedną z pierwszych ofiar nowej fali prześladowań za Maksencjusza był papież. Kościół został wyjęty spod prawa, a św. Marcelego pod zarzutem organizowania Kościoła i upartego trwania przy Chrystusie skazano na banicję. Umarł 16 stycznia 309r. z powodu strasznych warunków w jakich przyszło mu żyć na wygnaniu, dlatego przyznano mu tytuł męczennika.
Legenda w "Passio Marceli" podaje, że cesarz zamienił kościół papieża w stajnie poczty cesarskiej, a Marceli był tam stajennym.
Zmarł na wygnaniu. Jego szczątki doczesne sprowadzono do Rzymu i pochowano w Katakumbach S. Priscilla przy Via Salaria.
Po śmierci jego ciało sprowadzono z powrotem do Rzymu i pochowano obok papieża Marcellinusa na cmentarzu Pryscylii. Donatyści próbowali zszargać pamięć obu papieży, twierdząc że wydali prześladowcom święte księgi, ale zachowane przekazy temu przeczą.
Papież św. Damazy I kazał umieścić na grobie św. Marcelego napis opiewający jego zasługi, znany był on jeszcze w VII wieku, ponieważ nagrobek przechowywano w małym kościółku, do którego płynęły rzesze pielgrzymów. Relikwie zostały przeniesione do kościoła św. Marcelego (San Marcello al Corso) i złożone pod ołtarzem, gdzie są przechowywane do dziś. Część relikwii przechowywano w Cluny, Namurs i Mons.
Liturgicznym dniem pamięci tego papieża jest 16 stycznia.
Legenda podaje, że cesarz zamienił kościół na stajnie, a św. Marceli był tam stajennym.
Św. Marceli I jest patronem Raciborza i stajennych.
W Polsce szczególną czcią św. Marceli cieszył się w Raciborzu. Znajdowała się tam kaplica pod jego wezwaniem w kościele Wniebowzięcia NMP. Właśnie w dzień św. Marcelego - 16 stycznia 1241 roku - Tatarzy oblegali miasto. Nagle na niebie, w obłokach pojawił się Święty w tak groźnej postawie, że Tatarzy przelękli się tak bardzo, że uciekli w popłochu. Odtąd, aż do roku 1871 roku dzień 16 stycznia miasto obchodziło jako święto z uroczystą procesją. Na raciborskim rynku stoi barokowa kolumna maryjna z figurą św. Marcelego na cokole.
Żródła:
"Poczet papieży" - Michał Gryczyński,
"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.
Św. Marceli I "ŚWIĘCI PAŃSCY"
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk